Potasyum Nedir? Potasyum Yüksekliği Ne Anlama Gelir?

Potasyum Nedir?

Potasyum, hücre içi sıvıda yüksek miktarda bulunan pozitif yüklü bir elementtir. Vücuttaki sıvı-elektrolit dengesini sağladığından hayati öneme sahip bir mineral olan potasyumun eksikliği ve fazlalığı ciddi semptomlara yol açabilir. Besinler ile alınan potasyum ince bağırsaklardan emilirken, atımı böbrekler tarafından gerçekleştirilir. Yetişkinlerin günde en az 2 gram potasyum alması gerekmektedir.

Potasyum Ne İşe Yarar?

Potasyum vücutta sodyum ile birlikte çalışarak sıvı dengesini ve hücre içi sıvının devamlılığını sağlar. Vücutta iskelet ve kalp kası aktivitesi için potasyuma ihtiyaç duyulmaktadır. Bunun yanı sıra temel besin öğelerinden karbonhidrat ve protein metabolizmasında yer alan potasyum vücudun temel enerji kaynağı olan glikozun glikojen şeklinde depolanmasını ve protein biyosentezini sağlamaktadır. Ayrıca potasyum eletrokimyasal uyarıların iletimini sağlamakta ve kas kasılmasını düzenlemektedir.

Potasyumun Faydaları Nelerdir?

Yapılan çalışmalar potasyumun hipertansiyon ile kalp ve damar hastalıklarının önlenmesinde önemli bir role sahip olduğunu vurgulamaktadır. Potasyumdan zengin besinlerin tüketiminin felç riskini azaltabileceği bildirilmiştir. Ayrıca insülin direnci veya diyabeti olan kişilerde kan glikoz seviyelerinin düzenlenmesinde potasyumun olumlu etkileri mevcuttur.

Potasyum Kaç Olursa Tehlikeli Olur?

Kandaki potasyum seviyesinin 3.5 mEq/L- 5 mEq/L değerleri arasında olması gerekmektedir. 3.5 mEq/L’nin altına düşmesine hipokalemi; 5 mEq/L’nin üzerinde olması ise hiperkalemi olarak adlandırılmaktadır. Potasyum yüksekliğinde  6.5 mEq/L üzeri bir potasyum yüksekliği doktor kontrolü ve tedavisi gerektirir.

Potasyum Eksikliği (Hipokalemi) Nedir?

Kanda potasyum seviyesinin 3.5 mEq/L’nin altına düşmesine hipokalemi denir. Kusma, ishal, diüretiklerin (idrar söktürücü ilaçlar) kullanımı ve diyabetik ketoasidoz hipokalemiye yol açabilmektedir. Ayrıca potasyum atımını sağlayan aldesteron hormonunun yüksek olması (hiperaldesteronizm) da hipokalemiye yol açmaktadır.

Potasyum Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

Potasyum eksikliği kas zayıflığı ve paraliz, aritmi, iştahsızlık, bulantı ve kusmaya yol açabilmektedir.

Potasyum Eksikliği Nasıl Tedavi Edilir?

Hipokalemi, kişiye damar yolu ile potasyum verilerek tedavi edilir. Ayrıca beslenmenin potasyumdan zengin besinler içermesi önerilmektedir.

Potasyum Yüksekliği (Hiperkalemi) Nedir?

Hiperkalemi olarak bilinen potasyum yüksekliği, kandaki potasyum düzeyinin 5-5.5 mEq/L'nin üzerinde olmasıdır. Potasyum yüksekliğinde kandaki potasyum normal değerlerin üzerindedir, sıklıkla böbrek fonksiyonları yetersiz olması durumunda ve ağır egzersiz sonrasında ortaya çıkan bir durumdur.

Potasyum Yüksekliği Belirtileri Nelerdir?

Potasyum yüksekliği, solunum güçlüğü, kas krampları, kardiyak aritmi ve felç gibi riskler içermektedir. Kanda çok fazla potasyum olması kalbe zarar verebilir, çarpıntıya ve hatta kalp krizine sebebiyet verebilir. .

Potasyum Yüksekliği Nasıl Tedavi Edilir?

Hiperkalemi durumunda kişiye potasyum atımını sağlayacak ilaçlar ve potasyumdan kısıtlı diyet verilmektedir.

Potasyum Hangi Besinlerde Bulunur?

Potasyumdan zengin besinlerin başında; ıspanak, maydanoz ve marul gibi yeşil yapraklı sebzeler gelmektedir. Bunun yanı sıra kurubaklagiller, kuruyemişler, kuru meyveler ve patates de yüksek miktarda potasyum içermektedir. Meyvelerden ise muz, erik, avokado potasyum yönünden zengindir.

Potasyum ile İlgili Sık Sorulan Sorular

Potasyum değeri kaç olmalıdır?

Kandaki potasyum seviyesinin 3.5 mEq/L-5 mEq/L değerleri arasında olması gerekmektedir. Referans değerler sağlık kuruluşları arasında bir miktar farklılık gösterebilmektedir.

Günlük potasyum ihtiyacı nasıl karşılanır?

Günlük potasyum ihtiyacı sebze, meyve, kurubaklagiller, kuruyemişler ve esmer undan yapılmış tahıllı ürünlerin tüketimi ile karşılanmaktadır. Yetişkinler için potasyumun günlük yeterli alım düzeyi 4.7 gramdır.

Potasyum takviyesi almak sağlıklı mıdır?

Potasyum eksikliği tespit edilmeden ve hekim önerisi olmadan potasyum takviyesi almak sağlıklı değildir.

Bebeklerde potasyum yüksekliği görülür mü?

Yenidoğan bebeklerde böbrek üstü bezlerinde aşırı büyümeye neden olan doğumsal sorunlar nedeniyle potasyum yüksekliği görülebilmektedir.

Potasyumdan kısıtlı diyette nelere dikkat edilmelidir?

Potasyumdan kısıtlı diyette günlük potasyum alımı günde 1500-2000 mg’ı geçmemelidir. Bu nedenle yeşil yapraklı sebzeler ve salataların tüketiminden kaçınılmalı, patates ve kurubaklagillerden mümkün olduğunca uzak durulmalıdır. Düşük potasyum içeren sebzeler haşlanıp suyu süzüldükten sonra diğer malzemeler ile karıştırılarak yemek haline getirilmeli, salça kullanılmamalıdır. Kuru meyveler ve muz tüketilmemeli; uygun meyveler kabuğu soyularak sınırlı miktarda alınmalıdır. Kakao ve kahve tüketiminden kaçınılmalıdır. Ayrıca sakatatlar ve salam, sucuk sosis gibi şarküteri ürünleri de potasyumdan zengin olduğundan günlük beslenmede yer almamalıdır. Bulgur ve tam tahılı ürünler yerine pirinç ve beyaz undan yapılan ürünler tercih edilmeli; mutlaka beslenme uzmanından destek alınmalıdır.  

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.