Yükleniyor
Hıçkırık, göğsü karın bölgenizden ayıran diyafram kaslarının kasılması sonucu ses tellerinin aniden kapanıp, istemsiz ve kontrol edilemeyen "hık" sesi çıkmasıdır. Hıçkırığa daha çok aşırı yemek, alkollü ve gazlı içecekler içmek, stres, reflü ve hava yutulması neden olur. Hıçkırık, birtakım manevra ve yöntemlerle kolayca durdurulabilir masum bir refleks olsa da, bazen de bir hastalığın belirtisi olabilir.
Hıçkırık, solunum kaslarının diyaframın ve bazen kaburgalar arasındaki kasların ritmik kasılmalarıyla oluşmaktadır. Kişide ani ve hızlı bir nefes alma hareketi, ses tellerinin kapanmasıyla kesilir. Bu sırada oluşan “hıçk” sesi nedeniyle hıçkırık olarak isimlendirilir. Dakikada yaklaşık 4-60 kez tekrarlayarak devam edebilen hıçkırık, süreye göre sınıflandırılır. 48 saatten kısa sürenlere akut hıçkırık, 2-30 gün arası sürenlere ‘inatçı hıçkırık” ve bir aydan uzun sürenlere ise ‘dayanılmaz hıçkırık” denilmektedir.
Hıçkırık tutmasının nedeni, yemeği çok hızlı yemek, hazımsızlık, heyecan ve stres, alkol ve sigara tüketimi, gazlı içecekler ve hava yutulmasıdır. Akciğerlerin sigara veya rahatsız edici kokularla uyarılması, tümörler ve diyaframın uyarılması da hıçkırığın nedenlerindendir.
Diyafram kasını uyaran vagal sinirini uyararak hıçkırığı geçirmeye iyi gelen yöntemler şunlardır:
Beynin diyaframa aşağı doğru hareket etmesi yönünde sinyal verir. Beynin bu talimatı istemsiz kas kasılmasına ve havanın boğazın arkasına geçmesine neden olur. Boğazın ses tellerine yakın bölgesi, basınçtaki bu değişiklik sayesinde aniden kapanarak "hık" sesi yaratır. Hıçkırığı ortaya çıkaran bu duruma gazlı içecekler, fazla yemek yemek, çok fazla hava yutmak, stres ve heyecan neden olur.
Hıçkırık çoğu zaman dakikalarca devam edip kendiliğinden son bulur. Farklı hastalıklara veya durumlara bağlı olarak ortaya çıkan hıçkırık, uzun süre devam edebilir. Yapılan araştırmalara göre tarihte en uzun hıçkırığın 68 yıl boyunca hiç duraksamadan devam eden Amerikalı Charles Osborne’a ait olduğu bilinir.
Yapılan çalışmalarda hıçkırığın ispatlanmış bir yararı gözlemlenmemiştir.
Reflü hastalığı ve mide fıtığı hıçkırığın ilk akla gelebilecek nedenleri arasında sayılabilir. Bununla birlikte hıçkırık nörolojik hastalıkların belirtileri arasında yer alır. Ancak nörolojik hastalıklarda hıçkırık tek bir belirti olarak görülmez, bu gibi hastalıklarda genellikle hıçkırığa farklı bulgular da eşlik eder. Burun, geniz, soluk borusu hastalıkları, dış kulak yoluna kaçan yabancı cisimler, koroner arter hastalığı, perikardit ve aort anevrizması gibi kalp hastalıkları, elektrolit dengesizlikleri, üremi, hiperglisemi, zehirlenmeler, bazı ilaçların yan etkileri, anksiyete, aşırı stres ve öfori gibi psikolojik durumlar sonucunda da hıçkırık ortaya çıkabilmektedir.
Erken çocukluk çağında tüm organlar gibi midenin büyümesi yine diyaframa oluşturacağı bası nedeniyle hıçkırığa neden olabilecek bir durumdur. Kısaca mide büyüdüğünde hıçkırık oluşabilir, ama hıçkırık mideyi büyütmez.
Salgın hastalıklar bulaş evresinde ve sonrasında kişiden kişiye göre farklı semptomlar gösterebilir. Dünya Sağlık Örgütü koronavirüs pandemisinde hıçkırığı belirtiler arasında kabul etmiştir. Ancak hıçkırık nadir görülen belirtiler arasında yer alır. Muhtemel mekanizması diyafram ile komşuluğu dolayısıyla akciğer enfeksiyonunun diyaframı irite etmesi nedeniyle oluşur.
Bitkisel tedavilerin kullanım şekli yararlı olabileceği gibi zararlı da olabilir. Amacına uygun şekilde ve miktarda kullanılsa dahi kişide kişiye göre yan etkilerinde farklılık gözlemlenebilir. Zencefil tüketimi tek başına bir hıçkırık nedeni olmayıp, zeminde hasarlı bir midenin üzerine tüketilebilecek mideyi irrite eden herhangi bir gıda sonrasında görülebilir
Derin nefes alıp, nefesi kısa süre tutup vermek, dolu bardağın, uzak tarafından en az 7 yudum su içmek, göz çukurlarına baskı yapmak, derin bir nefes alınıp ıkınmak ve limon emmek hıçkırığı en hızlı geçiren yöntemler arasında yer alır.
Bebeklerde hıçkırığa çoğunlukla bebeğin aşırı beslenmesi, çok hızlı yemesi veya çok fazla hava yutması neden olmaktadır. O yüzden, bebeği emzirirken gazını çıkartmak için emzirmeye ara vermek, sırtını kovmak, sık sık ama küçük miktarlarda beslemek, beslenme sonrasında 30 dakika süre ile dik oturtmak, emzik kullanmak, biberon ya da meme emerken hava girmesine müsade etmeyecek şekilde bebeğin ağzını konumlandırmak yanı sıra zencefil, rezene ve papatya suyu bebeklerde ki hıçkırığı geçirmek için işe yarayabilir.
Hıçkırığın kesilmeden uzun süreli devam ettiği ve rahatsızlık yaratıcı boyuta ulaştığı evrede tıbbi destek alınmalıdır. Bunun için Gastroenteroloji ve İç hastalıkları uzmanlarına başvurulması gerekir.
İnatçı ve uzun süreli devam eden hıçkırık, diyafram kasında zedelenmelere, zaten mevcut olan diyafram fıtıklarının artmasına, karın içi basınç değişimleri ile büyük damarlarda anevrizması olan hastalarda diseksiyona neden olabilir. Ayrıca kişilerin psikolojilerini olumsuz etkileyip daha fazla strese neden olur.
Hıçkırık genel olarak diyafram kası ve bu kası uyaran sinirlerle ilgilidir. Su içmek, nefes tutmak gibi yöntemler diyafram kası üzerinden hıçkırığın kesilmesine yardımcı olabilir. Bunun gibi başka birçok basit ve kolay uygulanabilir yöntem tanımlanmıştır.
Kalp krizinden şüphelenilmesi için sayılabilecek semptomlar arasında hıçkırık ilk sıralarda değildir. Ancak, kalp de diyaframa komşu bir organ olduğu için özellikle diyaframa komşu kalp zarı iltihaplarında olduğu gibi bazı kalp hastalıklarında hıçkırık görülebilir. Zeminde bazı ileri kalp hastalıkları olan hastalarda inatçı ve uzun süren hıçkırık, hastaların durumlarını kötü yönde etkileyebilir.
Güncelleme Tarihi : 2 Nisan 2024
Yayınlanma Tarihi: 22 Eylül 2023
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
