Kaşıntı Neden Olur? Kaşıntıya Ne İyi Gelir, Nasıl Geçer?

Kaşıntı Nedir?

Kaşıntı, ilgili sinir uçlarının bağışıklık tepkileriyle ilişkili kimyasal olan histamin tarafından uyarılması sonucu vücudun herhangi bir bölümünde kaşıma dürtüsü ile ortaya çıkan, rahatsız ve tahriş edici, aynı zamanda kontrol edilemeyen bir histir. Kaşıntı kafa derisinde, kol ve bacaklarda daha sık görülse de tüm vücuda yayılan kaşıntılar ile de karşılaşılabilir.

Kaşıntı Neden Olur?

Kaşıntının nedeni, sivrisinek, bit ve uyuz gibi böcek ve parazitler, yiyecek, polen ve ilaçlara karşı alerjik reaksiyonlar, egzama ve sedef gibi cilt sorunları, kanser ve kan hastalıklarının neden olduğu kılcal fiziki reaksiyondur.

Kaşıntının nedenleri genel olarak şunlardır:

• Gıda, polen ve ilaçlara karşı alerjik reaksiyon
• Uyuz, bit ve kıl kurdu gibi parazitler
• Böcek ısırmaları
• Hormonal değişiklikler
• Sedef, egzama gibi cilt sorunları ve hastalıkları
• Karaciğer, böbrek ve tiroid gibi iç hastalıkları
• Lenfoma gibi bazı kan hastalıkları ve kanser türleri
• Kozmetik ürünlerin yarattığı cilt tahrişi
• Sinir sistemini etkileyen diyabet ve zona gibi hastalıklar

Şeker hastalarının inatçı kaşıntıları olur. Bu kaşıntılar bazen özellikle genital bölgede yoğunlaşır. Bu durumda yine cilt doktorundan yardım almak gerekir. Ayrıca deride kabarcıklanma ve yaraların oluşması çok sık görülen bulgular arasındadır. Bu kabarcıklar kesinlikle patlatılmamalıdır.

Kaşıntıya neden olan hastalıklar nelerdir?

• Anksiyete, depresyon ya da stres
• Şeker hastalığı (diyabet)
• Hamilelik
• Böbrek, karaciğer ve tiroid hastalıkları
• Egzama, sedef ve dermatit gibi cilt hastalıkları
• Kansızlık (anemi)
• Lenfoma ve lösemi gibi kanserler
• Alerji
• Vücutta enfeksiyon olması
• Nörolojik sorunlar

Geceleri ortaya çıkan kaşıntı nedenleri

Gece geç saatlerde ya da dinlendiğiniz anlarda uykudan uyandıracak kadar yoğun bir kaşıntı hissi ortaya çıkabilmektedir. 65 yaşında veya daha büyük kişiler, alerjen vücuda sahip olanlar, çok sık duş alanlar, egzama veya sedef hastalığı gibi bir cilt rahatsızlığı olanlar ile hamilelik gibi hormonal değişiklikler yaşayan kişilerin daha çok karşılaştığı bir durum olan geceleri ortaya çıkan kaşıntının olası nedenleri şöyledir:  

• Otoimmün sorunlar: Bağışıklık sistemi böyle durumlarda onları istilacı olarak görebilleceği için sağloklı hücrelere saldırabilmektedir, bu da iltihaba ve kaşıntıya neden olur.
• Vücut sıcaklığı : Geceleri vücut ısısı düzenlenir ve vücut sıcaklığı normal şartlarda düşer. Kan akışında ki artışta sıcaklığa neden olabilir. 
• Kuru cilt: Özellikle geceleri vücudun nemini kaybetmesi de kaşıntıya neden olan unsurlar arasında yer alır. 
• Hamilelik gibi hormonal değişiklikler : Geceleri hormonların daha az olması ciltta kaşıntıya neden olabilir..
• Hava sıcaklığı ve nem

Gebelikte kaşıntı neden olur?

Gebelikte kaşıntının genelde nedeni ürtikeryal döküntüdür. Bu hastalık genellikle ilk gebeliklerde görülmektedir. 35. haftadan sonra ortaya çıkar.  Göbek çevresinden başlayan kaşıntı, özellikle çatlama alanlarına yerleşen kaşıntı ve kırmızı ürtikeryal dediğimiz şişliklerle başlar. Şiddetli kaşıntılar olabilir. Nedeni tam olarak bilinmese de derinin gerginleşmesine bağlı olarak ortaya çıktığı tahmin edilmektedir. Genellikle anne adayını kaşıntı açısından rahatlatacak bazı önlemler alınır. Çocuğa hiçbir zararı olmaz ancak anne çok sıkıntıya girerse erken doğum kararı alınabilir. Bu kaşıntılar, doğumdan sonra kendiliğinden geçer.

Kaşıntı Nasıl Geçer, Tedavisi Nasıldır?

Kaşıntıyı geçirmeye yönelik uygulanacak yöntemler ve tedavi çoğu zaman bireysel olarak planlanır, bu planı ise belirtilere bağlı olarak oluşturulur. Kaşıntıyı geçirmeye ve önlemeye yönelik şu adımları uygulayabilirsiniz:

• Cildi nemli tutmak ve kuru kalmasını önlemek için krem, losyon ve merhem kullanın
• Alerjik reaksiyonlu kaşıntı ise, kaşıntıyı durduracak gelen doktor onaylı antihistaminik, steroid ve antifungal ilaçlar ilaç kullanın
• Kaşıntıya alerjik reaksiyon oluşturan ilaç veya gıda her ne ise tespit edip, onu almayı bırakın
• Kaşıntı sıcak kaynaklı ise güneşin UV ışınlarından kaynaklanan hasarı ve buna bağlı kaşıntıyı önlemek için güneş koruyucu kullanın
• Hipoalerjenik ve kokusuz sabun, mendil ve kozmetik ürünler tercih edin
• Kaşıntıyı gidermek için ılık duş alın (sıcak olmamalı)
• Pamuklu giysiler tercih edin
• Stresten uzak durun
• Cildi rahatlatmak için soğuk bir havluya buz sararak, kaşıntı olan noktaya uygulayın

Strese bağlı kaşıntı olduğunda ikili hekim tedavisi uygulanabilir. Nörodermatit yani sinirsel egzama bugünlerde çok karşılaşılan bir hastalıktır. Bu rahatsızlıkta hem dermatolog hem psikiyatri uzmanının tedavi etmesi gerekir. Psikiyatrik temele dayanan kaşıntıların da birçok formu vardır. Günlük strese bağlı kaşıntılar gelişebildiği gibi kronik psikiyatrik hastalıklara bağlı kaşıntılarla da karşılaşılabilir. Bu durumlarda iki bölümde uzman görüşüyle tedavi planlanması önemlidir.

Karaciğer hastalıklarında, çok alkol tüketen hastalarda, siroz hastalarında kaşıntı görülür. Karaciğer vücutta böbrekle birlikte toksin atan organdır. Safra kesesi hastalıklarında; safra keseden doğru düzgün akamazsa geri gelirse, safra artarsa halk arasında sarılık denilen hastalık oluşur bu da kaşıntıyı etkileyen faktördür. Safra kesesini tıkayan taşlar, pankreas hastalıkları, böbrek hastalıkları ve böbrek yetmezliğine bağlı kaşıntılar oluştuysa burada da o hastalığa yönelik tedavi planlanması gerekmektedir.

Kaşıntının yatıştırılması için cilde sürülen kremler kullanılır. Kaşıntı kremleri genelde kortizon içerir ama kortizonlar farklı kategoride ve nemlendirici ile birlikte verilir. Bu ikili tedavide hem etkisi daha fazla olmakta hem de kortizonun yan etkileri azaltılmaktadır. Kortizon hücrelerin geri çekilmesinde kaşıntının azalmasında en önemli faktördür. 

Her kaşıntıda aynı ilaç kullanılmamaktadır. Uzmana sormadan kaşıntı için daha önce kullanılan ilaçlar kullanılmamalı, kaşıntının nedeni öğrenilmelidir. Mantar da kaşıntı yapar ama kortizonlu kremi mantara sürülürse kaşıntıyı alsa da mantarın artmasına sebep olur.

Kaşınan bölgeye soğuk uygulanması histamin etkisini azaltacağı için kaşıntının azaltılmasında yararlı olabilir.

Kaşıntıya Ne İyi Gelir?

Basit alerjik reaksiyon, böcek ve sinek ısırması gibi sebeplerle ortaya çıkan kaşıntıyı evde uygulayabileceğiniz basit yöntemler ile durdurabilirsiniz. Kaşıntıya iyi gelen evde uygulayabileceğiniz yöntemler şunlardır:

• Ciltte kaşıntı olan bölgeye soğuk bez ya da buz torbası uygulamak
• Cildi nemli tutmak
• Oral antihistaminikler
• Aloea vera jeli
• Vazelin
• Kokusuz losyonlar kullanmak
• Seyreltilmiş elma sirkesi
• Karbonatlı su

Kaşıntı ile İlgili Sık Sorulan Sorular

Hangi vitaminlerin eksikliği kaşıntıya neden olur?

B12 vitamini yanı sıra A vitamini eksikliği ciltte kaşıntıya neden olabilir. Kronik olarak cildiniz kaşınıyorsa vitamin seviyelerinizi ölçtürmek için test yaptırmanız faydalı olabilir.

Döküntüsüz kaşıntı neden olur?

Genellikle kuru cilt veya böcek ısırığı, daha az yaygın olarak da böbrek, tiroid veya karaciğer sorunları döküntüye neden olmadan kaşıntı yaratabilir.

Kaşıntı ne kadar sürerse tehlikeli olabilir?

Kaşıntı iki haftadan uzun sürüyorsa ve çeşitli yollar denenmesine rağmen geçmiyorsa  bir cilt hastalığı uzmanına (dermatolog) başvurulmalıdır.

Kaşıntıya neden olan yiyecekler nelerdir?

Yer fıstığı, buğday, yumurta, inek sütü, soya ve kabuklu deniz ürünleri genelde alerjik olarak kaşıntıya neden olan gıdalardır. 

Gece vücut neden kaşınır?

Gece kaşıntıları çoğunlukla psikiyatrik hastalıklara bağlı gelişir. Gün içerisinde insan beyni başka şeylerle meşgul olabilir.  Stres uyandıracak şeyleri düşünecek çok zaman olmayabilir. Eve gelip boşluğa düşünce günlük aktivite ve strese bağlı  zihinden geçen  düşünceler kişide kaşıntıya neden olur. Gece kaşıntılarının ikinci nedeni uyuzdur. 

Nörodermatit tedavisi nasıl planlanır?

Nörodermatitte lokal tedavilerle başlanır. Bu grup hastaların genellikle gece uykuları bozuktur. Gece kaşıntılar tetiklenir daha güçlü antihistamikler, uyku etkisi olan antihistamikler akşam tedavisine eklenir. Kremler tedaviye eklenerek kaşıntı yatıştırılır.

Kaşıdıkça daha çok kaşınır mı?

Cildi kaşırken cildin altındaki kılcal damarlar aktifleştirilir ya da patlatılır. Kaşıma refleksi ile bilmeden onun içinden bazı hücreler cildin altına yerleşir ve o hücreler histamin salgılar. Bu durum kaşıntıyı artırır. 

Hangi kanser türü kaşıntıya neden olur?

Karaciğer, safra kesesi, pankeras kanseri, mide kanseri, nadiren prostat ve özellikle yaşlı hastalarda gelişen kaşıntılarda kanser riskinin göz ardı edilmemesi gerekmektedir.

Böcek ısırığı ve kronik hastalık kaşıntısı arasında fark var mı?

Kaşıntı çeşitleri arasında görüntü olarak farklılıkla vardır. Böcek ısırığında oluşan kaşıntıda sivilce veya kabarcık şekilde bir görüntü vardır. Kronik hastalıklarda cilt döküntüsü veya cilt kuruması şeklinde kaşıntılar meydana gelebilir.