Yükleniyor
Yapay bir bozukluk olan munchausen sendromu, kişinin hasta görünmek veya hasta izlenimi yaratmak için kasıtlı olarak semptomlar uydurduğu psikiyatrik bir rahatsızlıktır. Kişi kasıtlı olarak uydurduğu semptomlar yoluyla kendisini hasta göstererek çevresi tarafından ilgi çekmeye çalışır. Ayrıca kişiler bu semptomları oluştururken yalan söyleyip kendilerine zarar verecek boyuta dahi ulaşabilir. Munchausen sendromunun teşhis ve tedavisi kişinin karakterinden dolayı zordur.
Literatürde yapak bozukluk olarak da adlandırılan Munchausen sendromu, kişinin tıbbi yardım almak için ilgi, dikkat ve sempati kazanmak adına kendisini hasta gibi gösterdiği nadir bir zihinsel bozukluk türüdür. Bu kişiler hasta gözükmek için kendilerine zarar vermekten çekinmez, yalan söyler ve çevresini manipüle ederler. Örneğin yaptırdıkları tıbbi testleri manipüle eden hamlelerde bulunabilirler, idrar test kaplarına kan damlatmaları veya bir semptomu taklit edebilmek için kendilerine zarar verebilirler.
Munchausen sendromu olan kişiler tüm bu hareketleri çevresinde ilgi görmek ve kendilerini acındırmak için yaparlar. Herhangi bir maddi kazanç veya başka bir amaçları yoktur. Bu kişiler hasta olduklarına çevresini kesin olarak inandırmak için bazı bölgelerine kesik atıp yakar, kendilerini zehirler, yaraları yeniden açar, enfeksiyona neden olmak için yaraya dışkı veya kir sürer. Ayrıca munchausen sendromu olan bireyler bakterilerle kontamine olmuş yiyecekleri tüketmekten de çekinmez.
Munchausen Sendromu, adını kendi hayatı ve deneyimlerine dair hikayeler paylaşan 18. yüzyıl Alman subayı Baron von Munchausen'den almıştır.
Munchausen sendromu olan kişilerde meydana gelen semptomların çoğu, zihinsel bir bozukluktan ziyade fiziksel hastalıklarla ilişkilidir. Bu belirtiler göğüs ağrısı, mide problemleri ve ateş gibi semptomlardır. Bazı semptomlar kendiliğinden empoze edilirken, diğerleri abartılmıştır. Örneğin görme kaybı, nöbetler, eklem ağrıları, baş ağrıları, halsizlik, kusma ve ishal gibi semptomlarla kişi hastalık halini daha da süsler.
Munchausen sendromuna sahip olan kişilerin bu bozukluğa sahip olmasının altında yatan neden kesin olarak bilinemese de yoğun stres altında yaşamak, psikolojik faktörler ve travmalar bu sendromun tetikleyici faktörleri arasında yer alır.
Munchausen sendromunu tetikleyen faktörler şöyle ifade edilebilir:
Munchausen sendromuna sahip kişiler gayet zekice ve ikna edici bir şekilde uydurma problemler yaratır. Bu problemler tıbbi veya psikolojik olabilir. Bunun dışında kişiler sağlık konusunda kapsamlı bilgi sahibidirler. Belirsiz ve tutarsız semptomlara sahip olan bu kişiler, gerektiğinde sahte isimlerle farklı hastane ve doktorlardan tedavi alma yoluna da başvurur.
Munchausen sendromu olan bir kişide fark edilen semptomlar şu şekildedir:
Bu belirtilerle birlikte bazı kişiler fiziksel olarak da semptomlar yaratır. Munchausen sendromu olan kişilerin idrarlarına kan koyduğu, bazı bölgelerine yara açıp kesik attığı, enfeksiyon kapmak için birtakım hamleler yaptığı ve kontamine olmuş yiyecekler tükettiği görülmüştür. Bir kol veya bacağın etrafına sıkı lastik bantlar koyulduğu, ilaçlarını yutuyormuş gibi yaptığı ancak yanaklarında saklayıp daha sonra tükürebildiği ve kasıtlı dehidrasyon yarattığı da saptanmıştır.
Munchausen sendromu, kişilerin tutarsız, dengesiz ve manipulatif karakter ve yaklaşımları nedeniyle teşhis edilmesi zor bir rahatsızlıktır. Kişinin birden fazla doktor ve hastaneyi sahte isimler üreterek kullanması, mahremiyet ve gizlilik düzenlemeleri, önceki tıbbi deneyimleri hakkında bilgi toplamayı zorlaştırabilir ve hatta imkansız hale getirebilir.
Doktorlar bu sendroma sahip kişilerde herhangi bir fiziksel neden bulamazsa veya kişinin aktardığı fiziksel semptomların şeklinin kendi kendine meydana geldiğini gösteriyorsa, o zaman kişiyi psikolog veya psikiyatriste yönlendirecektir. Çünkü genellikle munchausen sendromuna yakalanan kişilerin temelde yatan problemi psikolojik olarak kabul edilir.
Munchausen sendromunun temel tedavisi psikoterapidir. Psikoterapide amaç kişinin düşüncesini ve davranışını değiştirmeye odaklanmaktır. Aile terapisi aynı zamanda aile üyelerinize Munchausen Sendromu hakkında daha fazla bilgi vermesine yardım eder. Grup terapisi ise izolasyon hissini veya kimsenin sizi umursamadığı hissini azaltmak ve kişilerin sosyalleşmesine yardım etmek için yapılır. Munchausen sendromu için faydalığı olduğu bilinen antidepresan veya herhangi bir ilaç yoktur.
Munchausen by proxy sendromunun munchausen sendromundan farkı, munchausen kendini hasta göstermeye çalışırken, munchausen by proxy sendromu kişinin genelde bakmakla yükümlüğü olduğ, kişileri (çocuğu, hasta bakımını yürüttüğü anne-babası vb.) hasta gösterme çabasıdır.
Munchausen sendromu, kişinin hastalık taklidi yaptığı bir durum olduğu için yapay bir bozukluk olarak bilinir.
Yapılan araştırmalarda munchausen sendromunda genetik bir bağlantı bulunamamıştır.
Munchausen sendromunu önlemenin herhangi bir yolu yoktur.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Yayınlanma Tarihi: 11 Ocak 2024
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
