Spiral (Rahim İçi Araç) Nedir? Spiral Hamileliği Nasıl Önler?

Spiral (Rahim İçi Araç) Nedir?

Rahim içi araç ya da bilinen adı ile spiral, küçük, esnek plastik ve bakırdan yapılmış, T şeklindeki rahim içine yerleştirilen doğum kontrol yöntemidir. Spiral spermin yumurtalara ulaşıp döllenmesi engeller. Uç kısmında bulunan ip spiralin yerinde olup olmadığını anlamaya, değiştirilmesi gerektiğinde veya artık istenmediğinde kolaylıkla hekim tarafından çıkarılmasına yardımcı olmaktadır.

Bakır veya hormonal RİA kullanarak korunan kadınların %1'inden azında istenmeyen hamilelikler görülmektedir.

Spiral Çeşitleri Nelerdir?

Bakır ve hormon bazlı spiraller olarak iki farklı çeşidi bulunur. Hormonlu tipleri yoğun kanama ve ağrı gibi durumlarda tedavi amacıyla da kullanılabilmektedir

Her ikisi de rahim içine girdikten sonra T şeklinde açılan plastik kolları bulunur. Her ikisi de benzer etkinlikte olmakla beraber tipine bağlı olarak 5-10 yıl arasında kalabilmekte ve koruyuculuk sağlamaktadır. RİA türleri gebeliğe karşı farklı bir süre korusa da, her biri istenildiği zaman çıkarılabilmektedir. Hamile kalmaya karar verirseniz veya yan etkilerden rahatsız olursanız, bu süreler beklenmeden hemen çıkarılabilmektedir.

Bakır RİA ile koruma, araç takılır takılmaz başlamaktadır. Hormonlu RİA, adetin ilk gününden sonraki 7 gün içinde takıldığı sürece anında koruma sağlamaktadır.

Her iki tip de ultrasonografi gibi görüntüleme prosedürleri sırasında takip edilmesine olanak tanıyan malzemeden üretilmiştir. RİA’nın doğru yerde olduğundan emin olmak için uzmanlar muayene sırasında RİA’yı kontrol edebilmektedir. Hormonal RİA, salgıladığı progesteron hormonu ile rahim ağzındaki mukus tıkacı artırmakta ve tüplerin hareketliliğini azaltmaktadır. Bunlar sayesinde spermin yumurtaya ulaşmasını engelleyerek gebe kalmayı engellemektedir. Yumurtlamayı kısmen baskılamakta ve rahim duvarını inceltmektedir.

Bakır RİA’da hormon salınımı yoktur. Bunun yerine, RİA içindeki bakır sarmal, rahimde bir enflamatuar veya bağışıklık tepkisi üretmektedir. Sperm için bu elverişsiz ortam, döllenme şansını azaltacak ve implantasyonu (sperm tarafından döllenen yumurtanın rahim duvarına yerleşmesini) önleyecektir.

Boncuk spiral bir bakırlı spiral çeşididir. T şekilli klasik spiralden farklı olarak daha düz bir yapısı vardır ve rahimin tepe noktasına tutturulmaktadır. Bu sayede kayma riskinin daha az olması beklenmektedir.

Hormonlu Spiral Nedir?

Hormonlu spiral, progestin hormonunu (levonorgestrel) vücuda salmayı sağlayan, hamileliği önlemek için rahim ağzında ki mukusu kalınlaştırıp, spermin yumurtaya ulaşarak döllenmesini engelleyen T şeklinde plastik rahim içi araçtır.

Spiral Hamileliği Nasıl Önler?

Tüm rahim içi araçlar vücudu harekete geçirir. Araç rahim içine yerleştirildiğinde vücut yabancı olan bu nesneyi zararlı olarak kabul eder ve savunmaya geçer. Bu iltihaplanmaya neden olur. Bunun sonucunda rahimdeki iltihaplanma sperm içinde verimsiz bir ortam yaratır ve sperm yumurtayı döllemek için tüplere ulaşamaz.

Spiral Nasıl Takılır? 

RİA'yı kadın hastalıkları ve doğum uzmanı takabilmekte veya çıkarabilmektedir. Hekiminiz, genel sağlık durumunuz ve yaşam tarzınıza bağlı olarak RİA için iyi bir aday olup olmadığınızı değerlendirir. İşlem öncesi hamilelik testi yaptırılması veya cinsel yolla bulaşan enfeksiyonların testinin yaptırılması gerekebilir. Aktif bir genital enfeksiyon varsa tedavi sonrası RİA uygulanması gerekmektedir.

Spiral takılması için engel bir durum olmadığı sürece işlem rahim ağzına spekulum takılarak başlar. Steril solüsyonla temizlenen rahim ağzı, tenekulum denilen aletle tutularak uygun pozisyona getirilir. Spiral aplikatör yardımıyla güvenle rahim için yerleştirilir ve bu işlem sadece 5-15 dakika arasında sürer.

RİA takılması çok ağrılı bir süreç olmamaktadır. İşlem öncesinde ağrı kesici ilaç uygulaması veya lokal anestezi uygulamaları rutinde gerekmemektedir. Ancak ağrı eşiği düşük veya anksiyete yaşayan kadınlarda yaşanabilecek rahatsızlıkları azaltmak için öncesinde ağrı kesici ilaçlar ya da lokal anestezi uygulanabilmektedir.

RİA takılması işlemi on dakika veya daha az sürmektedir. İşlem poliklinik şartlarında yapılmaktadır. İşlem Smear alınması gibi jinekolojik muayene pozisyonunda gerçekleştirilmektedir. Hekim RİA'yı yerleştirdiğinde hafif veya yoğun kramp hissedebilirsiniz.

Spiral Ne Zaman Takılır?

Hamile olmadığınız sürece, adet döngünüz içerisinde herhangi bir zamanda bir spiral takılabilir. Spiral takıldıktan sonra eğer o sırada adet dönemindeyseniz spiral hemen etki etmeye başlayacaktır ancak değilseniz tam olarak koruması bir haftayı bulabilir.

Spiral Takıldıktan Sonra Nelere Dikkat Etmek Gerekir?

Herhangi bir yan etki oluşmayabilir veya hafif ila şiddetli ağrı olabilmektedir. Her ihtimale karşı işlem sonrası bir süre dinlenme önerilmektedir. İşlem sonrasında kramp, sırt ağrısı yaşanırsa ağrı kesici haplar yeterli olabilmektedir. Birkaç gün hafif kanama veya lekelenme yaşanabilir.

Spiral takıldıktan sonra yüksek ateş, şiddetli kanama, kötü kokulu akıntı, şiddetli karın/kasık ağrısı durumlarında mutlaka hekiminize başvurulması önerilmektedir.

İşlem sonrasında birinci ayda ve sonrasında mutlaka yıllık jinekolojik muayeneler ile kontrolü sağlanmalıdır. İşlem sonrasında ilk 48 saat vajinaya herhangi bir şey sokmamak (tampon, vajinal duş, cinsel ilişkiye girmek) önemlidir. RİA'nın kayma veya dışarı çıkma ihtimali yaklaşık %1'dir. Bu risk ilk birkaç hafta içinde en yüksektir.

Bakırlı RİA kullanımında adet dönemleri daha yoğun ve daha uzun kanama yaşanabilmekte veya adetler daha ağrılı hale gelebilmektedir. Ancak bu durum birkaç ay sonra düzelebilir ve nadir görülmektedir.

Hormonlu RİA kullanımında adet kanamaları azalır veya nadiren kesilebilmektedir. Ancak bunun kişiye ek bir rahatsızlık hissi olmamaktadır.

Spiral cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı koruma sağlamamaktadır. Bu nedenle prezervatif kullanmak da gerekebilmektedir.

RİA taktığınızda enfeksiyon kapılırsa ve tedavi edilmezse pelvik enfeksiyona yol açabilmektedir.

Spiral Nasıl Çıkarılır?

RİA uzman hekimler tarafından çıkarılabilmektedir. İşlem poliklinik şartlarında herhangi bir anestezi gerekmeksizin forseps yardımı ile ağrısız bir şekilde 1 dakikadan kısa sürede gerçekleştirilmektedir. Sonrasında tekrar RİA taktırılmayacaksa ve hamile kalmak istenmiyorsa, çıkarılmadan önce 7 gün boyunca prezervatif gibi ek bir doğum kontrol yöntemi kullanmalıdır.

Spiral Kullanmanın Avantajları Nelerdir?

Spiral yani RİA’da başarı oranı yüksektir.

• %99 başarı oranına sahiptir, güvenli ve etkin bir yöntemdir.
• Uygun maliyetlidir.
• Hamile kalmaya karar verildiğinde veya doğum kontrol yönteminizi değiştirmek istediğinde kolaylıkla çıkarılabilmektedir.
• Emzirirken kullanılabilmektedir.
• Çıkarıldığında hemen hamile kalınabilmektedir.
• Kullanıcı tarafından herhangi bir ek önlem veya bakım gerektirmeksizin yıllarca kullanılabilmektedir.
• Doğum kontrol hapını atlama, doğum kontrol iğnesi olmayı unutma vb. endişeler yaşanmamaktadır.
• Diğer ilaçlardan etkilenmemektedir.
• RİA'nın kiloyu etkileyeceğine veya rahim ağzı kanseri, rahim kanseri veya yumurtalık kanseri riskini artıracağına dair bir kanıt bulunmamaktadır.

Spiral Enfeksiyonu Belirtileri

Rahim içi araçlar pelvik inflamatuar hastalık olarak bilinen üreme organı enfeksiyonu olasılığını arttırabilir. Belirtileri şunlarlardır:

• Göbek ağrısı
• Cinsel ilişki sırasında ağrı
• Kokulu vajinal akıntı
• Kanama
• Ateş ve titreme

Spiral Zararları Nelerdir, Yan Etkileri Var mıdır?

• Spiral takıldıktan sonra adet döngünüz bozulabilir
• Spiralde yer alan ipler ilk zamanlar sert gelebilir
• Zararsız yumurtalık kistleri gelişebilir
• Spiral ilk yerleştirildiğinde hafif veya şiddetli ağrı hissedilebilir
• İlk takıldığında hafif kanama ve/veya lekelenme oluşabilir

Spirali Kimler Kullanamaz?

RİA yani spiral kullanılmaması gereken bazı durumlar bulunmaktadır. Bu nedenle öncelikle uzman hekimlerin hastayı kontrol etmesi önemlidir.

• Gebelik veya gebelik şüphesi olanlar
• Nedeni bilinmeyen vajinal kanama
• Rahimde doğumsal anomalisi veya rahim içine büyüyen myomu olanlar
• Rahim ağzı ve rahim kanseri
• Aktif vajinal enfeksiyon durumunda
• Enfeksiyon açısından yüksek riskli grupta (çoklu partner, AIDS, madde bağımlılığı, lösemi gibi) bulunanlar.

Hormonlu Spiralin Ek Faydaları Var mıdır?  

Hormonlu spiral etkin bir korunma yöntemi olmasının yanında birçok kadın hastalığında da tedavi edici olarak kullanılmaktadır. Sahip olduğu progesteron içeriği anormal kanama tedavisinde, rahim duvar kalınlaşması tedavisinde, ağrı tedavisinde ve endometriozis tedavisinde kullanılabilmektedir.

Spiral Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Hormonlu spiral kilo aldırır mı?

Çalışmalar spiral kullanan kadınların %5'inden daha azında kilo alma şikayeti olduğunu göstermektedir. Hormonlu spiral içeriğindeki progesteron nedeniyle nadiren de olsa su tutulumu ve şişkinlik yapabilir.

Spiral ömrü ne kadardır?

Bakırlı spiraller genellikle 10 yıllık koruma sağlar. Bu süre hormonlu spiral ve boncuk spiral için 5 yıldır.

Spiral adeti etkiler mi?

Bakırlı spiralde adet kanaması miktarında artış, hormonlu spiralde ise adet kanaması miktarında azalma görülebilmektedir.

Spiral eş tarafından hissedilir mi?

Spiralin gövdesinin alt uçunda bulunan ipleri rahim ağzından vajinala doğru sarkmaktadır. Ancak bu kullanıcı veya partner tarafından hissedilmemektedir. Nadiren de olsa cinsel ilişki sırasında partneriniz bu iplerden rahatsızlık duyarsa, hekiminiz tarafından iplerin boyu kısaltılabilir.

Spiral cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı korur mu?

Prezervatif gibi diğer doğum kontrol yöntemlerinin aksine, RİA'lar cinsel yolla bulaşan enfeksiyonları önlemez. Gebeliği önlemek için prezervatifle birlikte RİA kullanabilir ve aynı zamanda cinsel yolla bulaşan enfeksiyonları kapma riskinizi de azaltabilirsiniz.

Türkiye’de RİA sık tercih edilen bir korunma yöntemi midir?

RİA'lar, doğum kontrol haplarından sonra en popüler geri dönüşümlü doğum kontrol şeklidir. Türkiye’de, kadınların yaklaşık %19-25’i korunma yöntemi olarak RİA'ları tercih etmektedir.

Spiral takıldıktan sonra korunmaya gerek var mı?

Bakır RİA’da koruyuculuk hemen başlar. Hormonal RİA'larda, döngünün kaçıncı gününde uygulandığına bağlı olarak değişmektedir. Eğer regl döneminde uygulandıysa, koruyuculuk hemen başlar. Regl dönemi dışında uygulandıysa, etkin bir koruma sağlaması 1 haftayı bulabilir. Bu süreçte mutlaka ek bir korunma yöntemi kullanmak gerekmektedir.

Spiral takıldıktan sonra ne zaman ilişkiye girilebilir?

İşlem sonrasında ilk 48 saat cinsel ilişki olmamalıdır.

Hangi spiral daha sağlıklıdır?

Hem bakırlı hem de hormonlu spiralde gebelik riski %1’in altındadır ve her iki yöntem benzer etkinliktedir. Adet dönemleriniz ağrılı ve yoğun kanamalı geçiyorsa hormonlu spiral sizin için daha uygun bir tercih olabilir.