Vajina cinsel ilişkinin gerçekleşmesinin yanı sıra doğumun gerçekleşmesi ve adet kanının dışarıya atılması gibi fonksiyonlarıyla da mucizevi bir transfer organdır. 8-10 cm uzunluğunda bağ ve kas grubundan meydana gelen bu organ, vagen, vajen ve vagina isimleriyle de anılmaktadır. Doğum sırasında ve penis girişi ile birlikte enine ve boyuna esneyen ve genişleyen bir organdır. Bir diğer önemli özelliği ise giriş kısmında bulunan salgı yapıcı bezlerdir. Bu bezlerin özelliği cinsel ilişki sırasında bölgenin kayganlığını sağlamaktır. Zamanla bu bezlerde salgılama yavaşlar ya da durursa vajinal kuruluk sorunu ortaya çıkmaktadır. Vajinal kuruluk, belli dönemlerde birçok kadının çeşitli nedenlerle yaşayabildiği bir problem olarak karşımıza çıkmaktadır. Özellikle menopoz sürecinde yoğun olarak yaşanan vajinal kuruluk problemi ve çözüm yolları hakkında Memorial Bahçelievler Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümü’nden Op. Dr. Emine Barın önemli bilgiler verdi.
Vajinal kuruluk nedir?
Normalde vajina ön ve arka duvarları birbiriyle temas halindedir. Günlük hayatta vajina içinde bulunan akıntı ile bu duvarların birbirine sürtmesi ve travmatize olması önlenmektedir. Vajinada bulunan bartolin ve skene bezleri salgı üreterek vajinal akıntıyı sağlarlar. Cinsel ilişki sırasında vajina duvarlarının sürtünmesini önlemek için vajinada bir miktar sıvı bulunmalıdır. Eğer vajina belli oranda nemli olmazsa cinsel ilişki sırasında oluşan sürtünmeden dolayı tahriş meydana gelecektir. Vajinada yetersiz akıntı nedeniyle oluşan bu durma “vajinal kuruluk” adı verilir.
Vajinal kuruluk nedenleri nelerdir?
- Menopoz… Östrojen hormonunun azalmasına bağlı olarak vajinal sıvıların azalması sonucu vajinal kuruluk oluşur.
- Yeterli cinsel uyarının olmaması (ön sevişmenin kısa sürmesi),
- Cinsel isteksizlik,
- Depresyon,
- Stres,
- Vajinal floranın bozulması,
- Cinsel ilişki sırasında ağrı olması,
- Kullanılan bazı ilaçlar (antidepresan ve tansiyon ilaçları, kanser ilaçları, doğum kontrol ilaçları),
- Vajinal enfeksiyonlar,
- Kemoterapi ve radyoterapi,
- Hormonal düzensizlikler,
- Vajina içinin yıkanması,
- Laktasyon (emzirme) dönemi,
- Cinsel partner ile uyumsuzluk, güvensizlik, iletişim problemleri,
- Cinsel ilişkide ağrı (Disparoni adı verilen bu durumda kişinin ilişki sırasında ağrı çekmesi nedeni ile uyarılamaması ve buna bağlı olarak bezlerin salgı üretmemesi söz konusu olmaktadır.)
Vajinal kuruluk belirtileri nelerdir?
En önemli vajinal kuruluk belirtisi cinsel ilişki sırasında ağrı, yanma şikayetidir. Bu nedenle kadında cinsel ilişkiden kaçınma, cinsel isteksizlik, eşinden uzaklaşma gibi problemler olabilir. Ayrıca cinsel ilişki sonrası yanma ve tahriş gibi sorunlara da yol açabilir. Bu durumda hasta doktora başvurmalı, östrojen yetersizliği, enfeksiyon bakımından kontrol edilmelidir.
Vajinal kuruluk tedavisi nasıldır?
“Vajinal kuruluk nasıl geçer?” sorusu hastalar tarafından sıkça sorulmaktadır. Vajinal kuruluk şikayeti ile gelen bir kadında önce kuruluk nedeni ortaya konmalı ve tedavi ona göre planlanmalıdır. Menopoza bağlı bir vajinal kuruluğun tedavisinde östrojen krem ve ilaçlar kullanılırken, enfeksiyona bağlı vajinal kuruluk var ise öncelikle enfeksiyon tedavi edilmelidir. Eğer sebep cinsellikle ilgili ise tercihen partneri ile beraber cinsel terapiste yönlendirilmelidir. Ayrıca kayganlaştırıcı jeller de kullanılabilir. Burada önemli olan vajinanın pH’ına uygun jeller (tercihen su bazlı olanlar) tercih edilmesidir. Son yıllarda özellikle menopoz dönemindeki kadınlarda vajinal kuruluk tedavisinde radyofrekans, laser ve vajinal PRP ile de tedaviler yapılmaktadır. Özellikle PRP yöntemi vajinadaki hücreleri uyararak vajinanın daha genç ve nemli olmasını sağlar. RP sıvısının içinde vücudun ürettiği besleyici ve gençleştirici faktörler vardır. Birer ay arayla 3 kez uygulanır.
Vajinal kuruluk için bitkisel tedavi yapılır mı?
Vajinal kuruluğun tedavisinde bitkisel yağ olarak Hindistan cevizi yağı kullanılabilir. Ayrıca kayganlaştırıcı jeller de kullanılabilir. Burada önemli olan vajinanın pH’ına uygun jeller (tercihen su bazlı olanlar) tercih edilmesidir.
Vajinal kayganlaşma (ıslanma, sulanma) nasıl olur?
“Vajinal kayganlaşma” (ıslanma, sulanma) tıp dilinde “vajinal lubrikasyon” olarak tanımlanmaktadır. Yağ ve ter bezleri vajina içerisinde bulunmaz. Bu nedenle kayganlaşma farklı şekilde gerçekleşir. Vajinada kayganlaşma; vajina kanalında yer alan damarlardan sızan sıvılar, rahim ağzı bezleri, vajina girişinde yer alan bartholin ve skene bezleri gibi pek çok farklı yoldan gerçekleşmektedir. Bu salgılarda AIDS, Hepatit B veya C gibi bazı virüsler de bulunabilmektedir. Bu nedenle cinsel ilişki sırasında korunmak oldukça önemlidir.
Fazla vajinal ıslanma (Hiperlubrikasyon) neden olur?
Cinsel ilişki sırasında vajinal ıslanmanın normalden fazla olması sonucu hassasiyet ve hazda azalma olabilir. Bunun sebebi enfeksiyonlar, vajinanın genişliği olabileceği, bazı kadınlarda vajinal sıvıların fazla olması nedeniyle de olabilir. Hatta vajinadan hoşa gitmeyen seslerin duyulmasına neden olabilir. Bu sesler konsantrasyonu bozarak cinsel hazzı olumsuz etkileyebilir. Bu durumda öncelikle nedene yönelik tedavi yapılmalı. Enfeksiyon varsa tedavi edilmelidir. Vajinal genişlik varsa, jinekolojik muayene olup, gerekli olgularda vajinal daraltma operasyonu veya laser ile tedavi edilebilir.
Vajinal kuruluk tedavi edilmezse ne olur?
Vajinal kuruluk sorunu zaman içerisinde cinsel ilişkide ağrı, acı (disparoni sorunu) sonucu cinsellikten iyice uzaklaşmaya sebebiyet vermektedir. Bu durum da çiftler arasında sorunlar yaşanmasına, evlilik problemlerine ve özgüven kaybına sebep olmaktadır. Bu nedenle vajinal kuruluk sorunu yaşayan kadınların tedavi olmak için mutlaka bir Kadın Hastalıkları ve Doğum uzmanına başvurulmaları ve kendilerine uygun tedavi yöntemine karar vermeleri önerilmektedir.
Güncelleme Tarihi : 2 Kasım 2023
Yayınlanma Tarihi: 20 Ağustos 2021
