Zahter Nedir? Zahter Faydaları Nelerdir?

Zahter Nedir?

Zahter, ballıbabagiller (Lamiaceae) familyasının Tymbra spicata türüne ait olan, Filistin ve Cezayir başta olmak üzere orta doğuda yetiştirilen halk arasında kara kekik olarak ifade edilen şifalı bir bitkidir. Yörelere göre zatar, zater, zağter, güyegi otu, sahter, sağter, sa'ter ve karabaş kekik olarak da isimlendirilir. Dünya üzerinde 3200 türü bulunurken Türkiye'de 400'e türü bulunur. Akdeniz ve Ege Bölgesinde endemik türleri yer alır, tropikal bölgelerde ya da ılıman alanlarda verimli gelişim gösterir. Bununla birlikte, Türkiye'nin hemen hemen her bölgesinde yetişmeye elverişlidir. Bu bitkiden elde edilen uçucu yağlar doğa destekli tedavilerde tercih edilebilir.

Zahter Ne İşe Yarar?

Zahter, karvakrol, timol, p- simen, y-terpinen gibi uçucu bileşenlerden oluşur. Ana uçucu bileşeni karvakroldür. Bitkinin özünde ağırlıkla fenolik bileşikler bulunur ve rosmarinik asit en öne çıkan etken maddedir. Rosmarinik asit antioksidan özelliği ile ön plana çıkarken karvakrol bileşeni bakteri karşıtı, mantar karşıtı, böcek kovucu, ağrı kesici ve enfeksiyon karşıtı özelliklere sahiptir. Zahter bu özellikleri ile çay formunda astım, bronşit, kolik, mide ağrıları, uçuk virüsü, öksürük, soğuk algınlığı, ishal, hazımsızlık ve ağız kokusu problemlerini gidermede kullanılır.

Zahter Neye İyi Gelir?

Mikroorganizmalara karşı insan vücudunun savunma gücünü arttırılması en belirgin faydalarından biridir. Mikroorganizmalar; gram (-) bakteriler, gram (+) bakteriler, parazitler, mantarlar ve virüsler olmak üzere birçok canlı formunu kapsar. Bu nedenle, karvakrol esansiyel uçucu bileşeni bu mikroorganizmaların çoğalması, vücutta enfekte olması ve hastalık yapıcı etkileri azaltmaya yardımcıdır. Diğer bir yandan, sindirim sistemi problemlerinde destekleyici olur. Mide problemlerinin merkezinde helikobakter pilori bakterisi gelir. Anti- bakteriyel özelliği ile mide iç çeperinin iltihaplanmasına neden olan bu bakteri ile mücadeleyi destekler. Böylece, mide iltihaplanması ile birlikte gastrit ve ülser gibi ciddi problemlerin aşılmasına yardımcı olur.

Zahterin Faydaları Nelerdir?

Kara kekik olarak da adlandırılan zahterin faydaları aşağıdaki gibi listelenebilir:

• Zahter, antioksidan özelliğe sahiptir
• Sindirim sistemini düzenler
• Kötü kolesterol olarak bilinen LDL ve total kolesterolün kan düzeyinde düşüşüne yardımcı olur
• Adet söktürücü özelliktedir
• Zahter çayı öksürüğü gidermede faydalıdır
• Zararlı mikroplara karşı tepki kapasitesini arttırmaya yardım eder
• Toksinlerden arındırıp, karaciğer ve böbrek sağlığının korunmasında destekleyicidir
• Bağışıklık sisteminin korunmasına yardımcı olur.
• Alzheimer gibi sinir kaybı hastalıklarına neden olan beyinde protein plaklarının oluşmasını engellemeye yardımcıdır.
• Sinir sistemini destekleyerek nöronların korunmasına olup, stres ve uykusuzluk probleminin giderilmesine yardımcı olur.
• Cilt üzerinde detoks özelliği sergileyerek sivilce, cilt problemleri, cilt kusurları ve lekelerin oluşmasında önleyici olarak destekler.
• Bitkinin yağ formunun harici kullanımlarda saç foliküllerini besleyerek saç dökülmesinin önüne geçilmesinde yardımcıdır.

Zahter Nasıl Kullanılır?

Zahter bitkisinin kozmetik sektöründe destilasyon yöntemi ile uçucu bileşenler saflaştırılarak ağrı kesici krem olarak tercih edilebilir. Gıda olarak aromatik zenginliği ile baharat olarak gıdayı lezzetlendirmek amacıyla kullanılabilir. Zahter tozu ara sıcak ya da ara soğuk menülerde salatalarda sıkça tercih edilir. Baharat zenginliği ile içecekleri tatlandırmak usulü kullanılabilir.

Zahter Nasıl Tüketilir?

Zahter bitkisinin yağı ya da ekstrakt haline getirilerek hammadde ürüne dönüştürülebilir. Bu durumdan hareketle, bitki özünü tozu, tableti, kapsülü, sıvı formu, çayı ve aroması kullanılabilir.

Zahter Çayı Nasıl Yapılır?

Bir tatlı kaşığı kurutulmuş bitkinin otunu kaynatma haznesine ilave edilir. Kaynatılan suyun 6-7 dakika kadar çayın demlenmesi sağlanır. Bardağa koyulmadan önce süzgeçten geçirilir, ilk su boşatılır ve bir sonraki su bardağa koyulur. Böylece, bitkide fazla atık maddeler ayrılmış olur. İçeriği toksin atıcı olması sabah saatlerinde aç karnına 1 bardak tüketildiğinde daha yüksek verim alınmasına yardımcı olur.

Zahterin Yan Etkisi Var mıdır? Zararları Nelerdir?

Bitkinin baharatı ve zenginleştirilmiş özütü sıklıkla kullanırken günlük kullanım dozu aşıldığında bazı yan etkiler oluşturabilir. Güçlü bir baharat özelliği göstermesi nedeniyle günlük tüketimlerine dikkat edilmesi önerilir. Kişiden kişiye değişebilecek bazı negatif etkiler aşağıdaki gibi olabilir:

• Guatr hastaları kullanımında doktora danışması tavsiye edilir.
• Hamile ve emziren annelere kullanımı tavsiye edilmemektedir.
• Alerjik etkilere, ciddi kronik hastalıklara ve düzenli ilaç kullanımına sahip kişiler doktoruna danışılması tavsiye edilir.
• Aşırı tüketildiğinde ateş yükselmesi, ishal ve sindirim problemlerine neden olabilir.

Zahter Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Zahter Nedir? Nasıl Yenir?

Aromatik ve tatlandırıcı etkisi ile baharat olarak yemeklerde, kahvaltılarda kurutulmuş formu tüketilebilir.

Zahter Ne Kadar Tüketilmeli?

Günlük kullanım dozları ortalama olarak 1 tatlı kaşığı ölçekte tercih edilmesi önerilir.

Zahter Çayı Kimler Kullanamaz?

Hamile ve emziren anneler, kanser tedavisi gören kişilere kullanımı önerilmez.

Zahter Nerede Kullanılır?

Eczacılık, gıda, takviye edici ürün ve kozmetik olmak üzere birçok sektörde kullanılır.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.