Yükleniyor
Kekik, ballıbabagiller familyasına ait bir bitkidir. 40 cm uzunluğa kadar erişebilir. Türkiye, kekik yetiştirmek için oldukça elverişlidir. Dünya'nın kekik ihtiyacının %70'i Türkiye'den karşılanır. Çok fazla yetişiyor olması farklı kekik türlerinin de oluşmasına olanak sağlamıştır. Genellikle baharat, tat ve koku verici olarak kullanılır. Bunun dışında farklı kullanım yolları da bulunur.
Keskin kokusu ile dikkat çeken bir bitki olan kekik daha çok yemeklerde et ürünlerinde tercih edilir. Latince adı “Thymus” olarak bilinen kekiğin anavatanı Akdeniz olarak bilinir.
İzmir Kekiği: Halk arasında bilyeli kekik, peynir kekiği, güve kekiği, taş kekiği isimleriyle de bilinir. İhracatı en çok yapılan İzmir kekiği, genellikle eczacılıkta kullanılır.
İstanbul Kekiği: İstanbul kekiği, halk arasında kara kekik olarak bilinir. Baharat ve çay yapımında kullanılır. Böcekleri bitkilerden uzak tutmak amacıyla da kullanılır.
Toka Kekiği: Toka kekiği, dünyada sacede Isparta'nın Sütçüler ilçesinde yetişme imkanı bulur. Sütçüler kekiği ismiyle bilinen Toka kekiği, Avrupa, Hindistan, ABD, Kanada olmak üzere bir çok ülkeye ihraç edilir.
Beyaz Kekik (Alanya kekiği): Alanya kekiği olarak bilinir. İçerisinde bulunan karvakrol maddesi ile akciğer kanserinin tedavisinde kullanılan beyaz kekik, daha çok yağ şeklinde tüketilir.
Dağ Kekiği: Suriye kekiği olarak da bilinir. Dağlarda ve kayalık bölgelerde doğal olarak yetişir. Yemeklerde kullanılmasının yanı sıra çay şeklinde de tüketilir.
Türkiye'de, bu kekiklerin yanı sıra Akdeniz kekiği, tarla kekiği, yabani kekik gibi kekik türleri de yetişir.
Mutfakta vazgeçilmez bir baharat olan kekiğin insan sağlığına faydaları şu şekilde sıralanabilir:
Doğanın mucizevi bitkilerinden birisi olan kekik, cilt sağlığına olan faydalarıyla da bilinmektedir. İyi bir antioksidan kaynağı olan kekik, yaşlanma karşıtıdır. Kekiği bir süre kaynattıktan sonra suyu cilde sürülerek kullanılabilir. Düzenli kullanıldığında sivilce ve akne oluşumunu engeller. Yorgun ciltlerde yorgunluğun önüne geçer ve cildin parlak görünmesini sağlar. Kırışıklıkların giderilmesinde önemli rol oynar. Cildinizin parlak görünmesini, sivilce ve aknelerden arınmasını istiyorsanız kekik toniğini yüzünüze uygulayabilirsiniz. Doğal kekik toniği şu şekilde yapılır:
Bu karışım ciltteki makyaj kalıntılarının, fazla kir ve yağların temizlenmesine yardımcı olur. Kekik toniğini bir pamuk yardımıyla gece yatmadan önce yüzünüze uygulayabilirsiniz.
Kekik, oldukça yaygın kullanılan bir baharattır. İlaç, gıda, kozmetik alanlarında kullanılan kekik, antimikrobiyal özelliğinden dolayı hayvancılıkta da kullanılır. Hem kurutulmuş hem de taze kullanılabilir. Ayrıca kekik yağı ve kekik çayı olarak da tüketilir. Kekik, çay formunda tüketileceği zaman besin değerini kaybetmemesi açısından kaynayan su 5 dakika kadar soğutulur ve kekikler üzerine eklenir. Yemeklerde ve salatalarda, bazı hastalıkların tedavisinde, kozmetik alanında geniş bir kullanım alanı vardır.
Yemeklerde en sık kullanılan baharatlardan birisi olan kekiğin kullanım alanı oldukça geniştir. Özellikle İtalya, Fransa ve Akdeniz'de yaygın kullanılan bir baharattır. Et yemeklerinde, sebze yemeklerinde sıklıkla kullanılan kekik, kuru şekliyle yemeklerde, taze olarak ise salatalarda kullanılır. Özellikle koyun ve kuzu yemeklerinde baskın et kokusunu gidermek için tercih edilir. Mangalda, barbeküde kullanılan etlerin daha lezzetli olması için marine yapılırken, bolca kekik tüketilir. Kekik, tavuk yemeklerine de oldukça yakışan ve lezzet veren bir baharattır. Farklı bir aroma kattığı için salata sosları ve çorbalarda da kullanılır.
Doğal ve güçlü bir antibiyotik olan kekik, yağ olarak da sıklıkla kullanılmaktadır. Kekik yağı ise, Thymus vulgaris olarak bilinen bitkinin yapraklarından elde edilir. Kekik yağının içerisinde bulunan karvakrol maddesi bakterilere karşı vücudu savunur. İçerdiği maddeler açısından yaşlanmanın etkilerini en aza indirir. Kekik yağı hem içilerek hem de uygulanmak istenen bölgeye sürülerek kullanılabilir. Kekik yağı, özellikle cilt sağlığını korumada çok etkilidir. Cildi rahatlatmak için banyo suyunun içerisine dahil ekleyebileceğiniz kekik yağı oldukça sağlıklı bileşenler içerir. Bu bileşikler şunlardır:
Kekik yağı kesinlikle tek başına kullanılmamalıdır. Su ile seyreltilerek kullanılması daha uygundur. Özellikle hamileler ve emziren annelerin kekik yağı kullanmadan önce doktoruna danışması tavsiye edilir.
Geleneksel bir gıda kurutma yöntemi olan güneşte kurutma yöntemi ile kurutulan kekik, kurutulmuş haliyle daha uzun süre saklanır ve birçok alanda kullanılır. Yıkanmış ve suyundan arındırılmış olan kekikler, temiz, tozsuz ve direkt güneş ışığı almayan geniş bir alanda kurutulabilir. Yaklaşık 10 gün kadar ara ara karıştırılarak kurumaya bırakılır. Kekiklerin dallarından ayrılmaması ve suyunun iyice süzülmesi çok önemlidir. Eğer kekik iyice kurulanmazsa siyahlaşmaya yol açabilir. Kekik kuruduktan sonra saklama sırasında hava almaması gerekir. Ayrıca güneş ışığına da maruz kalmamalıdır. Kurutularak saklanan kekik, 6 ay kadar muhafaza edilebilir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 18 Eylül 2023
Yayınlanma Tarihi: 5 Ocak 2023
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
