Yükleniyor
Kan basıncı olarak da ifade edilen tansiyon, kanın atardamarlardan ne kadar güçlü geçtiğinin bir ölçüsüdür. Bunu bilmenin tek yolu ise kan basıncınızı yani tansiyonunuzu ölçmektir. Yüksek tansiyon (sistolik) ve düşük tansiyon (diyastolik) olarak ikiye ayrılan tansiyon, normal değer aralıkları itibarıyla büyük 120 mmHg, küçük ise 80 mmHg olacak şekilde değerlendirilir. Yaşa göre değişebilen bu tansiyon değerlerini normal değerlerde tutmak sağlık açısından oldukça önemlidir.
Tansiyon (kan basıncı), kalp vücuda kan pompalarken kanın atardamarların duvarlarına yaptığı basınç şeklinde tanımlanır. Bu basıncı ölçmenin yolu tansiyon değerlerini ölçmekten geçer. Tansiyon, büyük tansiyon ve küçük tansiyon olmak üzere iki şekilde değer verir.
Tansiyon yüksekliği hipertansiyon, tansiyon düşüklüğü ise hipotansiyon olarak adlandırılır.
Hipertansiyon, kan basıncının kuvvetinin atardamarların duvarlarına baskı yapmasıdır. Ölçüm sırasında 140 mmHg’nin üstündeki değerler yüksek tansiyon kabul edilir. Geçici yükselen değerler tehlike arz etmezken kontrol altına alınmayan değerler önemli hastalıklara davetiye çıkarabilir.
Hipotansiyon olarak bilinen düşük tansiyon ise kan basıncının normal değerlerin altına inmesidir. Bu değer aralığı 80 mmHg’dir ve bunun altındaki değerler düşük tansiyona işaret eder. Gençlerde ve çocuklardaki düşüklük normal kabul edilirken kronik düşük tansiyonun kontrol altına alınması gerekir.
İdeal tansiyon değeri ise büyük 120 mmHg, küçük 80 mmHg olarak kabul edilir. Bu değerler 120-130 veya 70-90 aralığında da olabilir. Kişiden kişiye değişiklik gösterebilen tansiyon değerlerinin değişkenliği özellikle gençler ve çocuklarda normal karşılanır.
Tansiyon değerlerinin değişkenliğinin kronik bir hal alması bazı hastalıkları beraberinde getirebilir. Özellikle yüksek tansiyonun sürekli bir şekilde yüksek değerlerde seyretmesi başta kalp krizi olmak üzere tehlikeli durumları tetikleyebileceği için kontrol altına alınma ve tedavi edilmesi gerekir.
Tansiyon, yüksek ve küçük tansiyon olmak ikiye ayrılır. Yüksek tansiyon kan basıncının yükselmesi, düşük tansiyon ise kan basıncının düşmesi demektir. Yüksek tansiyon genellikle 140 mmHg’nin üstündeki değerler için anlam ifade eder. Düşük tansiyon ise 60 mmHg’nin altında değer verir.
Tansiyon değeri için sağlıklı ve ideal kabul edilen değerler 120/80 mmHg’dır, yani büyük tansiyonun 120, küçük tansiyonun 80 olmasıdır. Bu değer en basit ifadeyle 12’ye 8 şeklindedir. Kişinin yaşı veya sağlık durumu göz önüne alındığında bu değerler 13’e çıkabilir veya 7’ye inebilir ancak ideal tansiyon değeri 12’ye 8’dir.
Tansiyon değerlerinin değişkenlik göstermesinde bazı faktörler de söz konusudur. Bunlar şöyledir:
Yukarıda yer alan faktörler tansiyon değerlerini değiştirebilir. Yüksek tansiyonun normal kabul edilen değeri 12’nin üstüne çıkabilir veya düşük tansiyon 8’in altına inebilir. Bu gibi durumlarda tansiyon değerleri doktora başvurarak kontrol altına alınmalı ve olası hastalıkların önüne geçilmesi sağlanmalıdır.
Sistolik kan basıncı olarak ifade edilen büyük tansiyon değerleri sağlık açısından normal aralıklarda tutulması gerekir. Bu doğrultuda büyük tansiyon değeri 120-130 mmHg aralığında olmalıdır. En yalın ifadesiyle tansiyon ölçümünde büyük tansiyonunun 12 veya 13 görmeniz gerekir. Bunun üstündeki rakam yüksek tansiyon sınıfına girer.
Bebeklik döneminden itibaren görülme ihtimali olan yüksek tansiyon genellikle obezite, diyabet, aşırı tuz tüketimi, kalp damar hastalıkları, böbrek hastalıkları, genetik, hareketsizlik ve stres gibi faktörler sonucunda meydana gelir.
Yüksek tansiyon kontrol altına alınmadığı takdirde ise kalp krizi, inme ve beyin hasarı meydana getirebilir. Bu sebeple özellikle kronik yüksek tansiyonunun tedavi edilmesi önemlidir.
Küçük tansiyonun ideal değeri 80 mmHg’dir. Aralık olarak da 60-80 mmHg değeri kabul edilir. Ancak 60’ın altındaki ölçümler genellikle kontrol altına alınması gereken değerlerdir.
Küçük tansiyonun hem çok düşmesi hem de aşırı yükselmesi tehlikelidir. 60 mmHg’nin altındaki değerler çok düşük tansiyon kabul edilirken küçük tansiyonun 8’in üstüne çıkması da küçük tansiyon yüksekliği anlamına gelir ve sağlıksız bir durumdur.
Sağlıklı bir yetişkinin tansiyon aletinde normal nabzı dakikada 60 ila 100 atım arasında olmalıdır. Bu durum kalbin dakikada kaç kez attığı anlamını taşır. Nabız hızı egzersiz, hastalık, yaralanma veya duygusal tepkilere bağlı olarak değişebilir.
Çocukluk, ergenlik, yetişkinlik ve yaşlılık gibi yaş kategorileri için sağlıklı kabul edilen tansiyon değerleri söz konusudur. Bu değerler o yaş gruplarının tansiyon değerlerinin ne kadar sağlıklı olduğunu ortaya koyar.
Yaşa göre tansiyon değerleri şu şekilde olmalıdır:
Ölüme yol açabilecek en düşük kan basıncı, kişinin genel sağlık durumu, yaşı ve tıbbi durumu gibi çeşitli faktörlere bağlı olarak değişir. Ancak sistolik olarak ifade edilen büyük tansiyonun 9’un altına düşmesi tehlikeli kabul edilir.
50’li yaşlara ulaşan kişilerin tansiyon değerlerine dikkat etmesi ve sürekli kontrol ettirmesi gerekir. Bu yaş grubundaki kişiler için tansiyonun 12’nin üstüne çıkmaması ve dengede tutulması önemlidir.
Gelişimin sürekli devam ettiği çocukluk çağında tansiyon değerlerinin de değişiklik göstermesi çok olasıdır. Ancak çocuklar için ideal kabul edilen değerler 130-70 mmHg’dir.
65 yaş üstü bireylerde ideal tansiyon değeri hastalık veya kullanılan ilaçlara bağlı olarak değişkenlik gösterse de genelde 130-80 mmHg’den az olmalıdır.
Hamilelik döneminde hormonal değişimler ve damar genişlemesi başta olmak üzere çeşitli faktörlere bağlı olarak tansiyon değerleri de değişebilir. Ancak hamilelik dönemi için de 12’ye 8 ve altındaki yakın değerler ideal görülür. Kimi zaman 9-6 değerlerine kadar düşüş gösteren tansiyon değerleri bu aralıkta seyrettiği sürece tehlikeli bir durum oluşturmaz.
Büyük tansiyonunuz 16’dan başlayıp 17 veya 18 gibi yüksek değerlere ulaştıysa dil altı almanız ve değerler düşmüyorsa vakit kaybetmeden hastaneye gitmeniz önerilir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Yayınlanma Tarihi: 3 Nisan 2024
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
