Atriyal fibrilasyon nedir?

Atriyal fibrilasyon, toplumda en sık gözlemlenen ve yaşın ilerlemesi ile görülme oranı artan ritim bozukluğudur. Hastaların yaşam kalitesini düşüren ve bazı hastalarda, inmeye hatta ölüme bile neden olabilen bu ritim bozukluğunun tedavisi günümüzde modern yöntemlerle yapılabilmektedir. Memorial Şişli Hastanesi Kardiyoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Sabri Demircan, atriyal fibrilasyon ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi verdi.

Atriyal fibrilasyon nedir?

Türkiye'de 800 bin kişi, çarpıntı, bayılma, halsizlik, yorgunluk ile kendisini gösteren en yaygın türü olan atriyal fibrilasyon (AF) hastasıdır. Ancak çok sayıda hasta, hastalığından habersiz yaşamaktadır. Bu da inme ve ölüm riskini artırmaktadır. 40 yaş ve üzerindeki her 4 kişiden birinde yaşamı boyunca AF gelişme riski vardır. Bu olasılık yaşlanmayla birlikte daha da artar. Atriyal fibrilasyon, yaşam süresinin zamanla uzadığı düşünüldüğünde giderek oldukça fazla sayıda hastayı etkileyecek bir ritim bozukluğudur. Oluşturduğu sorunlar; çarpıntı, efor kapasitesinde azalma, uzun dönemde kalp yetersizliği, sakat bırakıcı felç ve maalesef yaşam süresinde kısalmadır. Ancak, özellikle kalbinde ritim bozukluğunu ortaya çıkaracak yapısal sorunun olmadığı hastalarda AF’nin tanınması ve kişiye özgü optimal tedavinin planlanması, kısa ve uzun dönemde oluşabilecek birçok sorunun önlenmesini sağlayabilir. Atriyal fibrilasyon, kalbin kulakçıklarından kaynaklanan ritim bozukluğudur. Atriyal fibrilasyonda kalp ritminde hızlanma ve düzensizlik olur. Hastalar çarpıntı nedeniyle rahatsızlık duymaktadır.

Atriyal fibrilasyon belirtileri nelerdir?

Bazı kişilerde semptom görülmeyebildiği gibi, bu bireyler atriyal fibrilasyon problemleri olduğunu muayene sonrası öğrenebilirler. Bazılarında da şiddetli derecede belirtiler olabilir. Bu şikayetleri şöyle sıralamak mümkündür:

• Rahatsız edici düzensiz kalp atışı, çarpıntı hissi
• Egzersiz yapamamak ve güçten düşmek
• Tükenmişlik hissi
• Nefes darlığı
• Göğüs ağrısı
• Baş dönmesi

Bu belirtiler birkaç dakika sürebildiği gibi, bazen birkaç saate kadar uzar. Ataklar tekrarlayabilir. Belirtiler bazen kendi kendine kaybolabilir. Bazı kişilerde de kalp ritmi kendi kendine normale dönmeyip, kalıcı hale gelebilir.

Atriyal fibrilasyon nedenleri nelerdir? Atriyal fibrilasyon neden olur?

Kalp dört odadan oluşur. Kalp, iki üst oda yani kulakçık, iki alt oda yani ventrikülden oluşur. Kalbin sağ üst odacığında yani sağ kulakçıkta sinüs düğümü ismi verilen bir hücre grubu vardır. Buna kısaca kalbin doğal kalp pili denilebilir. Sinüs düğümü her kalp atışını başlatan sinyali üretir. Normalde bu sinyal iki üst kalp odasından geçer, sonra atriyoventriküler düğüm adı verilen üst ve alt odacıklar arasındaki bağlantı yolundan gider. Sinyalin hareketi ile kalbin odaları uyarılarak kasılması sağlanır ve vücuda kan pompalanır. Atriyal fibrilasyonda üst odacıklardaki sinyaller kaotiktir. Kalpteki elektriksel aktivitelerle kulakçıkların ve sinüs düğümünün düzenli aktivitesi baskılanır ve kulakçıklar gelişigüzel hareket eder. Kulakçıklar da bu durumda etkin kasılmaz, uzun vadede kulakçıkların genişlemesine sebep olur. Atriyal fibrilasyonun en sık nedeni yüksek tansiyondur. Uzun zamanlı hipertansiyonu olanların kalp karıncık adelesinde kalınlaşmaya bağlı genişleme olur. Kalp damar hastalıkları, romatizma gibi hastalıklar, mitral kapak darlığı gibi hastalıklar da atriyal fibrilasyonun oluşma sebebidir. Bunun yanında tiroid bezinin çok çalışması, bazı akciğer hastalıkları ve bazı ilaç türleri atriyal fibrilasyon oluşturabilmektedir. Doğuştan kalp sorunları, geçirilmiş kalp ameliyatları, viral enfeksiyonlar, zatürre veya farklı hastalıklara bağlı stres de AF sebeplerinden olabilir. Bazı atriyal fibrilasyon olan kişilerde herhangi bir kalp sorunu olmayabilir. Bazı durumlarda neden de olmayabilir.

Atriyal fibrilasyon teşhisi nasıl konulur?

Atriyal fibrilasyon için öncelikle hastanın detaylı öyküsü alınır. Atriyal fibrilasyon yaşayanlar genelde yoğun çarpıntıları olduğunu ve diğer şikayetlerini hekimlerine anlatırlar. En yaygın teşhis yöntemi EKG çekilmesiyle olmaktadır. Atriyal fibrilasyon EKG yöntemiyle teşhis edilebilmektedir. EKG ile kalp ritmi ile ilgili sorunlar net olarak görülebilir. Burada bir problem saptanmaz ise hekim 24 saat ile 48 saat vücutta duracak biçimde ritim holter cihazı takılmasını önerebilir. Kalp ekokardiyografisi ile kalbin yapısal durumu ortaya konulabilir. Bunun yanında kardiyoloji uzmanı AF’yi tetikleyecek sebepleri aramak için tetkikler isteyebilir. AF tedavi edilebilir bir sorundur.

Atriyal fibrilasyon tedavisi nasıl yapılır?

Atriyal fibrilasyon (AF) tedavisi kişiye göre değişiyor. Örneğin atak şeklindeki atriyal fibrilasyon hastalarında ana yakınma olan çarpıntı şikayetlerinin oluşmasını engellemek önemlidir. Bu amaçla yapılan tedaviler ritim düzenleyici ilaçlar, şok uygulaması ve ablasyondur. Ritm düzenleyici yaklaşımlar, ataklar nedeniyle sık şikayeti olan, ritim bozukluğunun tekrarlama olasılığı çok fazla olmayan ve özellikle ritim düzenleyici ilaç veya yaklaşımlarla ilgili ilave sorunu olmayan kişilerde tercih edilir. AF’nin sürekli veya kalıcı olduğu ritim düzenleyici yaklaşımların başarılı olmadığı veya ritim bozukluğu nedeniyle çok fazla şikayet olmadığı durumlarda ritmi düzeltilmeyip sadece kalp hızını yavaşlatan yaklaşımlar tercih edilir. Bu amaçla kalp kulakçıkları ile karıncıkları arasındaki elektriksel bağlantıyı sağlayan düğüm üzerine etkili ilaçlarla hız makul düzeylerde tutulmaya çalışılır. İlaçların başarısız olması halinde ise bu düğüm ablasyon yöntemiyle tahrip edilerek gereğinde kalp pili tedavisi uygulanır.

AF ablasyon tedavisi bir tür minimal invaziv yöntemdir. Hastaya anjiyo benzeri kasık yoluyla işlem uygulanır. Ablasyonda temel amaç akciğer toplardamarı ile sol kulakçık arasındaki elektriksel bağlantının kesilmesine de dayanmaktadır. Bu amaç için, yakma (radyofrekans) veya balon ile dondurma işlemi kullanılmaktadır. Atriyal fibrilasyonun tedavisinde bir hedef de pıhtı atmasına bağlı felcin önlenmesidir. Bu amaçla sıklıkla pıhtı önleyici ilaçlar kullanılır. Alternatif metod ise, kalp kulakçığında pıhtının sıklıkla yerleştiği bölgenin tıkayıcı cihazlarla kapatılmasıdır. Bazı hastalar cerrahi için de uygun olur. Kapak hastalığı gibi ek cerrahi gereken AF hastalarında cerrahi yolla da ablasyon mümkündür. Atriyal fibrilasyon tedavisinde yenilikler sürmektedir.

Atriyal fibrilasyon hakkında sıkça sorulan sorular 

Atrium nedir?

Atrium yani atriyum kalp odacığı (sağ ve sol kulakçık) anlamına gelmektedir. Sağ atriumda kirli kan bulunmaktadır.

Atriyal nedir?

Atriyal, kalp odacığı ile ilgili bir terimdir.

Fibrilasyon nedir?

Tıpta kalp çırpınımı anlamına gelmektedir. Düzensiz kalp hareketlerine verilen addır.

Atriyum fibrilasyonu nedir?

Atriyum kalp odacığıdır. Atriyal ise kalp odacığına ait bir terimdir. Kalp odacığıyla ilgilidir. Atriyum fibrilasyonu yani atriyal fibrilasyon anlamına gelmektedir. Atriyal fibrilasyon tehlikeli  bir ritim bozukluğudur.

Atriyal fibrilasyonda nabız kaç olur?

Genelde yetişkin ve sağlıklı kişilerde ortalama nabız sayısı 60 ile 100 arasında olmaktadır. Atriyal fibrilasyonda ise atriumlarda dakikada 350-600 arasında uyarı olur, karıncığa geçen iletim durumuna göre kalp atımı ise 60-200 arası olabilmektedir.

Atriyal fibrilasyonun tehlikeleri nelerdir?

Bazı kişiler senelerce bu sorunla hiçbir olumsuzluk yaşamadan hayatına devam edebilir. Ancak atriyal fibrilasyon gelecekte bazı sorunlara neden olabilir. Kanın pıhtılaşma sorunlarına neden olabildiği için inme riski artabilir, böbrek, kalp ve bağırsaklarda hasarlara neden olabilir. Kalp yetmezliği oluşabilir. AF ölüm riskini artıran bir sorundur.

Atriyal fibrilasyon özellikleri nelerdir?

Kalp çarpıntısı, enerji yoksunluğu, yorgunluk, sersemlik, bayılma, göğüste basınç ya da ağrı, normal aktivitelerde nefes darlığı gibi belirtileri ve özellikleri olan bir hastalıktır.

Atriyal fibrilasyon ilaç tedavisi ile düzelir mi?

Atriyal fibrilasyonda öncelikle ilaç tedavisi uygulanır. Atriyal fibrilasyon ilaçları hastanın durumuna göre değişir. Atriyal fibrilasyon tedavisinde kullanılan ilaçlar farklıdır. Ritim kontrol ilaçları yani antiaritmik ilaçlar, kalp hızını yavaşlatmak için bazı ilaçlar, beta-blokerler, kalsiyum kanal blokerleri kullanılabilir. Bunun yanında hastadan hastaya değişmekle birlikte pıhtılaşma önleyici ilaçlar verilebilir. Ayrıca hastanın yaşam tarzında değişiklikler yapması gerekebilir. Eğer ilaçla düzelme olmuyorsa minimal invaziv işlemlerle tedaviye geçilebilir.

Atriyal fibrilasyonda yaşam tarzı değişiklikleri neler olmalı?

İlaçlarla birlikte genel kalp sağlığının iyileşmesi için yaşam tarzında bazı değişiklikler yapılması önem taşır. Ritimlerde bazı aktivitelerde farklılık oluyorsa doktor ile görüşülmeli. Bu aktiviteye göre ilaç dozlarında ayarlama yapılabilir. Sigara içilmemelidir, alkol alınmamalıdır. Kafein alımı sınırlandırılmalıdır. Kahve ve gazlı içeceklerin kafein içerdiği unutulmamalıdır. Bazı öksürük ve soğuk algınlığı ilaçları kalp ritmini artırabilir. Bu ilaçlar kullanılırken kardiyoloji uzmanına danışılmalı.

Paroksismal AF nedir? Paroksismal atriyal fibrilasyon nedir?

Paroksismal atriyal fibrilasyon, kalp ritmindeki dalgalanmanın 7 günden az sürmesi ve kendiliğinden düzelmesi durumudur.

Atriyal fibrilasyon ve flutter nedir?

Atriyal fibrilasyon, yaşam süresinin zamanla uzadığı düşünüldüğünde giderek oldukça fazla sayıda hastayı etkileyecek bir ritm bozukluğudur. Flutter ise atriyum içindeki elektriksel aktivitenin fibrilasyon farklı olarak hızlı ve düzenli olması durumudur.

EKG nedir?

EKG atriyal fibrilasyon ile birlikte pek çok kalp hastalığının teşhisinde kullanılan bir yöntemdir.

Atrial fibrilasyon nedenleri nelerdir?

Herhangi bir neden olmaksızın atriyal fibrilasyon görülebilir. Ancak çoğu kez tiroid hastalıkları (tiroid bezinin fazla çalışması), hipertansiyon, şeker hastalığı, kalp yetmezliği, akciğer hastalıkları ve şişmanlık ile birlikte olabileceği bilinmektedir.

Atriyal fibrilasyonun tanısı nasıl konulur?

Bu hastalıkta en sık nabız düzensizliği görülür. Kişi bunu kendisi bile anlayabilir. Ancak atriyal fibrilasyon EKG testi ile kesin tanı almaktadır.

Artriyal fibrilasyon inme riskini artırır mı?

Atriyal fibrilasyon doğrudan hayati tehlikeye neden olabilecek bir ritim bozukluğu değildir; ancak atriyal fibrilasyonun varlığı inme riskini artırmaktadır. Atriyal fibrilasyona bağlı inmeler ağır seyreder, sakat bırakma ve öldürme olasılığı yüksektir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.