Nefrotik sendrom nedir? Belirtileri ve tedavisi

Albümin proteininin idrara olması gerekenden fazla karışmasıyla karakterize bir hastalık olan nefrotik sendrom aynı zamanda tek ya da her iki böbrekte birden sorun olduğu anlamına geliyor. Çocuklarda da sık olarak rastlanan bu durum, en sık olarak vücutta ödem ile kendini gösteriyor. Memorial Bahçelievler Hastanesi Nefroloji Bölümü’nden Doç. Dr. Gökhan Temiz nefrotik sendrom ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi verdi.

Nefrotik sendrom nedir?

İdrarda anormal miktarda protein kaçağı ile karakterize olan bir hastalıktır. İlave olarak kanda albümin seviyesinin düşmesi, kandaki lipit, trigliserit gibi yağ oranlarının artması ve beraberinde ciddi ödem gözlenebilir. Nefrotik sendrom tedavi edilmediğinde bazı türlerinde böbrek kaybına kadar gidebilecek sonuçlar gelişebilir.

Nefrotik sendrom belirtileri nelerdir?

Nefrotik sendrom belirtileri hastalar tarafından en sık sorulan sorular arasında yer almaktadır. nefrotik sendromun en sık belirtisi (her zaman olmamakla birlikte) genellikle hastalar vücutlarında yüz bölgesi, el ve ayak bileği gibi bölgelerde ani gelişen ödemden şikayet ederler. Bazı hastalardaysa dikkat çekici belirti idrarın köpüklü olmasıdır. Bazı hastalardaysa vücutta su tutulmasına bağlı olarak kilo artışı, halsizlik ve iştah kaybı görülebilmektedir.

Nefrotik sendrom tanısı nasıl konulur?

24 saat idrardaki protein atılımına gramaj cinsinden bakılmaktadır. Tanıda şüphelenildiğinde bazen spot idrar adı verilen bir yöntem kullanılabilir. Ancak spot idrarda protein kaçağı yüksek miktarda saptanırsa hastadan genelde 24 saat boyunca idrar toplaması istenir ve bu 24 saatlik idrardaki protein atılımının ne kadar olduğuna bakılmaktadır. Aynı zamanda kanda albümin seviyesi ölçülür, hastaların kanlarındaki yağlarına bakılır. Muayene sırasında tespit edilen ödem de yine tanı açısından önemli belirtiler arasındadır.

Nefrotik sendrom tedavisi nasıldır?

Nefrotik sendrom tedavisi çok çeşitlidir. Genellikle nefrotik sendrom saptanan hastalara böbrek biyopsisi yapılmaktadır. Böbrek biyopsi sonucuna göre nefrotik sendromun alt grubu belirlenir. Nefrotik sendromda birçok alt grup hastalık bulunmaktadır. Bu nedenle alttaki hastalığın tam olarak ne olduğu saptanmadan herhangi bir nefrotik sendrom tedavi metodu uygulanamaz. Hastalığın alt tipine göre ve hatta hastalığın alt tipinin de kendi içerisindeki alt tipine göre çok çeşitli tedavi alternatifleri ve yöntemleri bulunmaktadır. Hepsinin seyri ve tedavisi farklıdır. Bir tipinde birkaç doz kortizon tedavisi gerekebilirken başka bir tipinde tedavi süresi 2 yıla kadar çıkabilmektedir. Hatta bazı tiplerde ömür boyu ilaç kullanımı süreleri vardır. Genel itibariyle eğer hastalığın şiddeti ve biyopsi sonucu hafifse protein kaçağını azaltıcı bazı tansiyon ilaçları öncelikli tedavi olarak uygulanmaktadır. Bununla birlikte hastaya tuz kısıtlaması gerekirse sıvı kısıtlaması yapılmaktadır. Ancak daha şiddetli olgularda kortizon tedavisi ya da bağışıklık sistemini baskılayıcı tedaviler de gündeme gelebilir. Çocuklarda görülen tipler farklıdır, yetişkinlerde görülen tipler farklıdır. Bazı tiplerin kanserle ilişkisi bulunabilmektedir. Bu nedenle tedavi yöntemleri de birbirinden oldukça farklı olabilmektedir. Bu noktada bilhassa kulaktan dolma bilgilerle, doktora danışmadan ve gerekli kontroller yapılmadan bitkisel ya da öneriyle kullanılan ilaçların ölümcül sonuçları olabilmektedir. Nefrotik sendromdan şüphelenen veya nefrotik sendrom tanısı alıp henüz biyopsi yapılmamış hastaların muhakkak bir Nefroloji uzmanına giderek gerekli görüldüğü takdirde mutlaka böbrek biyopsilerini yaptırmaları önem taşımaktadır.

Nefrotik sendrom ile ilgili sıkça sorulan sorular

Nefrotik sendrom ve nefritik sendrom farkları nelerdir?

Nefritik sendromda tıpkı nefrotik sendromdaki gibi yine protein kaçağı olur ancak nefrotik sendromdaki gibi 3 gramın üzerinde olmayabilir. Nefritik sendromda beraberinde mutlaka idrarda kan olur. Hastanın hastaneye başvuruş şikayeti hipertansiyon ya da direkt olarak böbrek yetmezliği olabilir. Nefrotik sendromda ise daha ziyade ödem şikayetiyle hastaneye başvuru olur. Nefritik sendromda ödem olmayabilir. Bunlara benzer temel farklar bulunan iki hastalık türüdür.

Nefrotik sendrom neden olur?

Genellikle Otoimmün bir hastalıktır. Nefrotik sendroma direkt olarak yol açan bir neden yoktur. Bazı çalışmalarda alerjik bünyedeki kişilerin herhangi bir antijene karşı reaksiyon göstermesi bazen nefrotik sendroma sebep olabilir denmektedir. Ancak bununla ilgili net bir çalışma yoktur. Geçmişte kullanılan bazı ilaçlar nefrotik sendroma yol açabiliyordu ancak günümüzde artık o ilaç türleri kullanılmamaktadır. Bunların yanında altta yatan bazı kanser tipleri nefrotik sendromla karakterize olabilmektedir. Ancak nefrotik sendromun genel olarak sabit tek bir sebebi yoktur.

Nefrotik sendrom tedavi edilmezse ne olur?

Nefrotik sendrom tedavi edilmezse ciddi sonuçlar doğurabilir. Örneğin minimal değişiklik hastalığı normalde kolay kolay böbrek yetmezliğine götürmez. Ancak aşırı ödem birikebilir ve bu da kişide kalp yetmezliğine yol açabilir, ödemden dolayı ciltte yaralar açılabilir. Kişiyi ciddi solunum sıkıntısına sokabilir. Farklı alt tipler farklı klinik seyirlerde seyredebilir. Hatta aynı tip nefrotik sendrom, bir hastada kendiliğinden ortadan kaybolurken bir hastada böbrek yetmezliğine giden sonuçları olabilir. Alt tipleri ve seyri çok farklı olabilmektedir.

Nefrotik sendromda ödem nasıl tedavi ediliyor?

Öncelikle altta yatan hastalığın tedavisi; ardından sıvı kısıtlaması, tuzsuz diyet ve idrar söktürücü ile tedavi edilmektedir.

Nefrotik sendrom tedavisi ne kadar sürer?

Nefrotik sendrom tek bir hastalık gibi düşünülmemelidir. Nefrotik sendrom bir hastalık grubudur. Altında pek çok farklı çeşit hastalık bulunmaktadır. Bu hastalıkların bazılarının da kendi içerisinde 4-5 alt tipi bulunabilir. Hepsinin seyri ve tedavisi farklıdır. Bir tipinde birkaç doz kortizon tedavisi gerekebilirken başka bir tipinde bu tedavi 2 yıla kadar çıkabilmektedir. Hatta bazı tiplerde ömür boyu ilaç kullanımı süreleri vardır.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.