Ödem, dokulara sızarak vücutta sıvı birikmesi sonucu etkilenen doku veya dokuların şişmesidir. Ödem, vücut dokularında çok fazla sıvının sıkışmasından kaynaklı olarak ortaya çıkar ve genellikle el, ayak, ayak bilekleri ve bacaklarda görülen şişlikleri tanımlamak için kullanılır. Ödemler daha çok iltihaplanma, hamilelik, ilaçlar ve yaralanma sonucu meydana gelir ve vücutta gözle görülür şişlikler ortaya çıkarır.
Ödem Nedir?
Ödem, hücrelerde, dokularda veya seröz boşluklarda çok fazla sıvının birikip sıkışması sonucu oluşan şişliktir. Genellikle el, kol, ayak bilekleri ve bacak gibi cilt dokularında görünmekle birlikte, akciğer ve diğer organlarda da görülebilir.
En yaygın nedenleri arasında hamilelik, kullanılan ilaçlar, iltihaplanma ve yaralanmalar yer alan ödemin siroz gibi karaciğer hastalığı sebebiyle de görüldüğü bilinmektedir. Her yaştan kişiyi etkileme potansiyeli olan ödem daha sık olarak hamileleri ve 65 yaş üstü bireyleri etkiler. Yaygın olarak bilinen ve birçok durumla ilişkilendirilebilen hafif ödem vakaları kendiliğinden geçebilirken bazı ödem vakaları şiddete bağlı olarak tedavi gerektirebilir.
Ödemi atmada etkili yöntemler, tuz miktarını azaltmak, fazla sıvıyı atmak için doktor onayıyla diüretik etkili ilaçlar almak, ödeme neden olan ilaç varsa kullanımını bırakmak, bol su içmek, kompresyon çorapları giymek ve ödemli bölgeye masaj uygulamaktır.
Ödem Neden Olur?
Başta el, kol ve ayaklarda ortaya çıkan ödem; kılcal damarlar olarak adlandırılan küçük kan damarlarının sıvı sızdırması sonucu dokulardaki sıvı birikimi kaynaklı meydana gelir ve vücut dokularında şişlikler oluşur. Hamilelik, ilaçlar, iltihaplanma ve karaciğer hastalıkları gibi durumlar sonucunda ortaya çıkan ödem aynı zamanda vücudun fazla sıvıyı tutmasına yarayan tuzun vücuttan atılamaması sonucu da oluşur.
Genel olarak ödem nedenleri şöyledir:
- Çok fazla tuzlu besin tüketmek
- Uzun süre oturmak ve aynı pozisyonda sabit kalmak
- Hamilelik
- Yetersiz su tüketimi
- Menopoz öncesi ve sonrası dönem
- Kalp yetmezliği
- Karaciğer sirozu
- Böbreklerde hasar
- Bacak damarlarında zayıflık
- Uzun süreli protein eksikliği
- Yüksek tansiyon ilaçları
- Steroid ilaçlar ve östrojenler
- Bazı diyabet ilaçları
- Sağlıksız beslenme
- Bağışıklık sisteminin zayıflaması
Ayakta ödem neden olur?
Gün içerisinde uzun süreler ayakta kalmak, oturmak, hamilelik, aşırı kilo, yaşlılık ve bacak, ayak bileği veya ayağın etkilendiği yaralanma ya da ameliyat da ödem ve ödeme bağlı şişmenin arkasındaki nedenlerdendir.
Ödem Belirtileri Nelerdir?
En yaygın ve ilk aşamada görülen ödem belirtisi vücutta yeni oluşan ve gözle görülür bir şekilde ortaya çıkan şişliklerdir. Cilt gerilmesi ve karında meydana gelen boyut artışı da ödem belirtileri olarak sayılır.
Vücut dokularındaki yeni şişliklerle ortaya çıkan ödem belirtileri şunları içerir:
- Özellikle el, kol ve bacak dokularında yeni oluşan şişlikler
- Ciltte gerilme veya parlaklık
- Cilde bastırıldığında çukur görüntüsü oluşması
- Karnın anormal bir şekilde büyümesi ve şişmesi
- Bacaklarda ağırlık hissi
- Şişkinlikle birlikte yürüme güçlüğü
- Ödem oluşan bölgelerde hafif ağrı
Ödem Nasıl Atılır?
Vücutta meydana gelen ödemin atılması için öncelikle tuz miktarının azaltılması gerekir. Tuzun yanı sıra kompresyon çoraplarının giyilmesi ve özellikle bacakları yukarı kaldıracak şekilde uzanmak da vücutta biriken ödemin atılmasını sağlar.
Vücuttaki ödemi atmaya yardımcı yöntemler şunlardır:
- Tuz tüketimini azaltmak
- Ödem oluşan uzvu kalp hizasının üstünde tutmak
- Kompresyon çorapları giymek
- Ödemli uzvu epsom tuzlu suda 15-20 dakika bekletmek
- Egzersiz yapmak
- Ödeme neden olan oral yoldan alınan veya topikal uygulanan ilaç kullanımını kesmek
- Sıvı akışını artırmak için ödemli uzva masaj yapmak ödemin atılmasına yardım eder.
- Bol kıyafetler tercih etmek
- Sağlıklı beslenip, kiloyu korumak
- B6 vitamini takviyesi almak da ödemi atma konusunda yardımcıdır.
Ödem atmayı sağlayan içilebilecek kür şöyledir:
- Bir tutam maydanoz
- Bir tutam dereotu
- Bir tutam ıspanak veya semizotu
- Bir tutam taze nane
- 1 adet kabak
- Mevsime göre varsa ½ pancar
- 1 adet dolmalık biber
Tüm malzemeler, katı meyve sıkacağında sıkılarak, sabah aç karnına tüketilmelidir. Katı meyve sıkacağının olmadığı durumlarda, blenderdan geçirilerek, 1 büyük bardak içme suyuna karıştırılarak tüketilebilir. Akşam saatleri tüketim için uygun değildir.
Ödem atmayı kolaylaştıran çay ve içecekler nelerdir?
Diüretik etkisi ile idrar söktürerek ödemin atılmasını kolaylaştıran çay ve içecekler şunlardır:
Karın bölgesindeki ödem nasıl atılır?
Karın bölgesindeki ödemi atmak için idrar söktürücü besinlerin kullanılması tavsiye edilebilir. Başta enginar, pancar, lahana ve maydanoz ve mısır püskülü başlıca idrar söktürücü besinler arasında yer alır. Bunların doğru kullanımı için doktora danışmanız daha sağlıklı olacaktır.
Hamilelikte ödem nasıl atılır?
Hamile kişilerin vücutta meydana gelen ödemlerini atmak için öncelikle uzun süre ayakta durmaktan kaçınmaları gerekir. Bunun yanı sıra bol su içmek, rahat ayakkabı veya çoraplar giymek, uzman bir hekim eşliğinde yoga yapmak veya yüzmek ve ayrıca hamilelik süresi boyunca tuzla birlikte kafein tüketimi azaltmak da vücut dokularındaki ödemin atılmasına yardımcı olur.
Ödem Nasıl Teşhis Edilir?
Ödemini teşhis etmek ve altında yatan nedeni anlamak için doktor fizik muayene yaparak vücut dokularındaki şişliğin ne durumda olduğunu kontrol eder ve ayrıca tıbbi geçmişinizi de size sorar. Bu, sebebini anlamak için yeterli olabilir. Bazen teşhis için kan testleri, ultrason muayeneleri, damar çalışmaları veya başka testler de gerekebilir.
Ödem Tedavisi Nasıl Yapılır?
Ödem, genellikle vücuttaki fazla sıvıyı idrar şeklinde atmaya destek olan idrar söktürücü ilaçlar yardımıyla tedavi edilir.
Bununla birlikte ödem tedavisi, özellikle de nedenin altta yatan bir sağlık durumuyla ilgili olması durumunda, nedene bağlı olarak değişir.
Örneğin;
Amfizem veya kronik bronşit gibi akciğer hastalığı ödeme neden oluyorsa , sağlık uzmanınız sigara içiyorsanız sigarayı bırakmanızı önerir.
Ödem kronik kalp yetmezliği ile ortaya çıkarsa, doktorunuz kilonuzu, sıvı alımı ve tuz tüketiminizi izleyerek ödemi tedavi etmek için yaşam tarzı değişiklikleri önerecektir.
Ödem eğer aldığınız ilacın bir yan etkisiyse, doktor tarafından şişliği gidermek için ilacın dozunu durdurabilir veya azaltabilir. Doktor tarafından tavsiye edilmediği sürece ilacınızı bırakmamaya özen gösterin.
Ödem Hakkında Sık Sorulan Sorular
Ödem en hızlı nasıl atılır?
Ödem toplayan uzvu yüksekte tutmak, kan akışını rahatlatmak için yürüyüş, hafif egzersizler ve ödem toplayan bölgeye masaj yapmak, kompresyon çorapları kullanmak, tuz kullanımını azaltmak ve bol su içmek ödem atılımını hızlandırır.
Yüzdeki ödem nasıl atılır?
Yüzdeki ödemin atılması ve şişliklerin geçmesi için düzenli uyku, makyajla uyumaktan kaçınma, sağlıklı beslenme gibi uygulamaların yapılmasının yanı sıra yüze salatalık işlemi yapabilir, soğuk kompres uygulayabilirsiniz.
Ödem hangi hastalığın belirtisi?
Vücut dokularında meydana gelen ödemler kalp hastalıkları, karaciğer problemleri, tiroid, enfeksiyon ve iltihaplanma gibi durumların nedeni olabilir. Hafif ödem vakaları da altında herhangi bir neden olmaksızın kendiliğinden geçer.
Ödem tedavi edilmezse ne olur?
Dikkate alınmayıp tedavi edilmeyen ödemlerde vücuttaki şişliklerin şiddeti artar ve kan dolaşımının bozulması ve enfeksiyon gibi bazı riskleri beraberinde getirebilir.
Ödem kalıcı mı?
Ödemler genellikle kalıcı ve uzun süren bir durum değildir. Ancak altında yatan nedene bağlı olarak bazı ödemler kişiyi daha uzun süreler olumsuz etkileyebilir.
Güncelleme Tarihi : 27 Eylül 2024
Yayınlanma Tarihi: 8 Eylül 2023