Nöroblastom, böbrek üstü bezlerde (adrenal bezler) ya da sempatik sinir sisteminde bulunan farklılaşmamış sinir hücrelerinde gelişen ve genellikle çocuklarda görülen bir kanser türüdür. Nöroblast adı verilen farklılaşmamış sinir hücrelerinde başlayan ve çocukluk çağı kanserli tümörlerinin en sık görülen türü olan nöroblastom, böbrek üstü bezlerinin dışında karın, göğüs, boyun, leğen kemiği ve kemiklerde de görülebilir. Yorgunluk, karında şişlik ve iştahsızlık, nöroblastomun kendini belli eden yaygın belirtileridir. Nöroblastom tedavisi için evreleme önemlidir. Nöroblastomun evresine bağlı olarak cerrahi işlem uygulanabilir.
Nöroblastom Nedir?
Nöroblastom, genellikle 5 yaşın altındaki çocukları etkileyen, beyinden vücudun geri kalanına mesajlar taşıyan sinir ağı olan sempatik sinir sisteminde meydana gelen ve nadir görülen bir çocukluk çağı kanseridir. Nöroblastom çoğunlukla böbreklerin üzerinde yer alan ve sinir hücrelerine benzer hücrelere sahip olan hormon üreten organlar olan adrenal bezlerin çevresinde başlar.
Yalnızca adrenal bezlerle sınırlı kalmayıp karın, göğüs, boyun, leğen kemiği ve kemiklerde de görülen nöroblastom, vücudun diğer bölgelerine de yayılabilir. Nöroblastom, gelişmemiş sinir hücrelerinde meydana geldiği için çocukluk çağı kanseri olarak da ifade edilir. Sağlıklı bir bebekte sinir sistemi olgunlaştıkça nöroblastların tamamen kaybolduğu görülür. Ancak bu duruma sahip bebeklerde mutasyona uğramış nöroblastlar etrafa yapışıp tümör meydana getirebilir.
Dokunulduğunda hissedilen karın şişliği, yorgunluk, iştah kaybı, ateş ve ishal gibi sorunlar, nöroblastomun yaygın görülen klinik belirtileri arasında yer alır. Bu klinik belirtilerin en erken fark edileni annelerin çocuklarının karnına dokunduğunda hissettiği şişliktir.
Gelişmemiş sinir dokularının kontrolden çıkması sonucu meydana gelen nöroblastom, sinir dokularındaki hücreleri anormal bir şekilde büyütür. Bu durum genetik mutasyon kaynaklıdır.
Kendi içinde 1, 2, 3, 4 ve 4S şeklinde evrelere ayrılan nöroblastom, bu evrelere bağlı olarak tedavi yöntemi planlanan bir kanser türü olarak karşımıza çıkar. Tedavinin gidişatı evreleme ve tümörün yapısıyla ilgilidir. Bazı tümörler daha agresif olur, bazılarıysa daha yavaş seyreder. Kanserin şiddetli evresi söz konusuysa cerrahi operasyon eşliğinde dokulardaki tümörün çıkarılması amaçlanır.
Nöroblastom Neden Olur?
Nöroblastom çoğunlukla, çocuğun gelişimi esnasında ve hatta bazen anne karnında nöroblastlardaki gen değişikliklerinden kaynaklanır. Bu değişiklik sonucu, hücreler anormal bir şekilde büyür ve bölünerek çoğalıp kötü huylu tümöre dönüşür.
Bunun dışında nöroblastom, genetik kaynaklı da olabilir. Ailede nöroblastom yaşayan ebeveyn varsa çocukların da riski yaşama ihtimali yüksektir ancak nöroblastom vakalarının çoğunun genetik faktöre bağlı olmadan gerçekleştiği kabul edilir. Ayrıca birçok nöroblastom vakasında herhangi bir neden ortaya konmayabilir.
Nöroblastom Belirtileri Nelerdir?
Annelerin çocukların karnına dokunduğunda hissettiği belirgin şişlik, nöroblastomun ilk belirtisi olarak sayılır. Tümörün konumuna, şiddetine ve evresine bağlı olarak değişen nöroblastomun başlıca belirtileri yorgunluk, iştah kaybı, ateş, ishal, gözlerde şişkinlik, ciltte solukluk ve özellikle bebeklerde nefes darlığıdır.
Karın şişliğiyle ortaya çıkan nöroblastom belirtileri şöyledir:
- Dokunulduğunda hissedilen belirgin karın şişliği
- Yorgunluk
- İştahın azalması ve kilo kaybı
- Ateş
- İshal
- Gözlerde şişkinlik
- Anemiye bağlı ciltte solukluk
- Özellikle bebeklerde nefes almada zorluk
- Göz çevresinde morluğa benzeyen koyu halkalar
- Sırt ve kemik ağrısı
- Bacaklarda zayıflık ve hareket problemi
- Yüksek tansiyon ve kalp atışında hızlanma
Özellikle 5 yaşın altında çocuk ve bebeklerde yukarıda yer alan belirtilerin şiddetlendiği durumlarda vakit kaybetmeden doktora gidilmesi tavsiye edilir.
Nöroblastom Nasıl Teşhis Edilir?
Nöroblastomda ortaya çıkan belirtilerin nöroblastoma ait olduğunun belirlenmesi için bazı test ve görüntüleme yöntemlerine başvurulur.
Nöroblastom teşhisi için faydalanılan test ve yöntemler şu şekildedir:
Kan ve idrar testleri: Kan ve idrar testleri yoluyla kandaki nöroblastomlar tarafından üretilebilecek hormon düzeyleri ölçülür.
Görüntüleme testleri: Görüntüleme testleri aracılığıyla kanserin vücutta yayılıp yayılmadığının kontrolü yapılır.
Ultrason: Doktor tarafından ultrason yöntemi kullanılarak kandaki tümör varlığı tespit edilir.
Röntgenler: Röntgen yöntemi hem göğüste hem de kemiklerde kanser varlığını araştırır.
Biyopsi: Biyopsiyle dokulardaki tümörden veya kemik iliğinden örnek alınır ve bu örnekler laboratuvara gönderilir. Daha sonrasında kanseri tespit etmek için numune üzerinde bir inceleme gerçekleştirilir.
Diğer tarama türleri: Nöroblastomun vücutta hangi bölgelerde yer aldığı veya uygulanan tedavinin işe yarayıp yaramadığının anlayabilmesi için PET / CT veya MRI taramaları uygulanabilir.
Ayrıca kan hücresi sayısı, karaciğer ve böbrek fonksiyonu ve vücuttaki tuz dengesini ölçen laboratuvar testleri de istenebilir.
Tüm bunların ışığında nöroblastom tedavi edilebilen bir kanserdir. Tedavinin işe yarayıp yaramayacağını belirleyen en önemli faktör, kanserin metastaz durumudur. Nöroblastta tanı yaşı ne kadar küçükse kişinin iyileşme ve hayatta kalma ihtimali de o kadar yükselir.
Nöroblastom Tedavisi Nasıl Yapılır?
Nöroblastom tedavisi çocuğun yaşına, tümörün evresine ve şiddetine bağlı olarak değişir. Tümörün yapısı belirlendikten sonra çocuğun ihtiyaç duyduğu tedavi aşamasına geçilir.
Nöroblastom tedavisi genellikle şu yöntemleri içerir:
- Cerrahi operasyon
- Kemoterapi
- Radyoterapi
- Kök hücre nakli
- İmmünoterapi
Nöroblastom Hakkında Sık Sorulan Sorular
Nöroblastom ne demek?
Nöroblastom, genellikle çocuklarda görülen, gelişmemiş sinir sistemi dokularında meydana gelen karın şişliğiyle ortaya çıkan pediatrik bir kanserdir.
Nöroblastom kanseri iyileşir mi?
Nöroblastom, erken teşhis edildiğinde ve uygun tedavi uygulandığında hayatta kalma şansı yüksek bir kanser türüdür. Ayrıca hastalık vücuda yayılmadıysa da iyileşme oranı yüksektir.
Nöroblastom evreleri nelerdir?
Nöroblastom evreleri şu şekilde sınıflandırılır:
- Evre 1: Tümör köken aldığı organda sınırlıdır, orta hattı geçmez.
- Evre 2: Tümör olduğu taraftaki lenf bezlerini tutmuştur ama orta hattı geçmez.
- Evre 3: Orta hattı geçen bir tümör söz konusudur, orta hattın karşı tarafından lenf bezleri tutulur.
- Evre 4: Yaygın hastalık, uzak organlara metastazlar görülebilir.
- Evre 4S: Bu evrede hasta 1 yaştan küçüktür, ancak karaciğer, deri ve kemik iliğine yayılım vardır.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 27 Aralık 2023
Yayınlanma Tarihi: 27 Aralık 2023
