Günümüzde hem yetişkin hem de çocuklarda sık görülen lenfoma, multipl miyelom, akut ve kronik lösemi gibi kemik iliği, lenf sistemi ve kan ile ilgili hematolojik hastalıklarının tedavisi hayati önem taşımaktadır. Tedavi edilme oranları her geçen gün artan hematolojik kanserlerin en önemli tedavi seçeneklerinden birisi de kemik iliği naklidir. Kök hücre transplantasyonu olarak adlandırılan kemik iliği nakli hem yetişkin hem de çocuklara yapılabilmektedir.
- Kemik iliği nakli nedir?
- Kemik iliği nakli nasıl yapılır?
- Kemik iliği nakli hangi hastalıklarda yapılır?
- Kemik iliğinde üretilen hücreler nelerdir?
- Kemik iliği çeşitleri nelerdir?
- Otolog kök hücre nakli nedir?
- Allojenik kök hücre nakli nedir?
- Kemik iliği nakli riskleri nelerdir?
- Kemik iliği nakli ile ilişkili olası komplikasyonlar nelerdir?
- Kemik iliği nakli öncesi neler yapılır?
- Kemik iliği (Kök hücre) nakline dair sık sorulan sorular
Kemik iliği nakli nedir?
İnsan organizmasında kan yapımından sorumlu hücreler kemik iliğindeki kök hücrelerdir. Bu son derece özel fonksiyonlara sahip hücrelerin nakline genel olarak ‘kemik iliği nakli’ adı verilmektedir.
Kemik iliği nakli nasıl yapılır?
Kemik iliği, kan hücreleri üretir. Kök hücreler, kemik iliğinde bulunan ve tüm farklı kan hücrelerini oluşturan olgunlaşmamış hücrelerdir. Nakillerde hematopoietik kök hücreler kullanılır. Kök hücreler hastaya (alıcı) damar yolu vasıtasıyla aktarılır. Bunun için çoğunlukla santral venöz kateter adı verilen, damar içi yerleştirilen aparatlar kullanılır. Nakil sonrası olgunlaşmamış hücreler kemik iliğinde yaşamaya başlar ve aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli olgun kan hücrelerine dönüşür:
- Oksijen taşıyan kırmızı kan hücreleri
- Kan pıhtılaşmasına yardımcı olan trombositler
- Enfeksiyonla savaşmaya yardımcı olan beyaz kan hücreleri
Kemik iliği nakli ile birlikte hasarlı kök hücreleri, sağlıklı hücrelerle değiştirilir. Bu durum da vücudun enfeksiyonlardan, kanama bozukluklarından veya anemiden kaçınmak için yeterince beyaz kan hücresi, trombosit veya kırmızı kan hücresi yapmasına yardımcı olur.
Farklı kan kök hücre nakli türleri vardır. Nakil türü, kan kök hücre kaynağına göre değişir.
- Kemik iliği nakillerinde (BMT), kemik iliğinden toplanan kan kök hücreleri kullanılır.
- Periferik kan kök hücre nakillerinde (PBSCT), kan dolaşımından toplanan kan kök hücrelerini kullanılır.
- Kordon kanı nakillerinde (CBT), yeni doğmuş bir bebeğin plasenta ve göbek kordonundan toplanan kan kök hücreler kullanılır.
Kemik iliği nakli hangi hastalıklarda yapılır?
Kemik iliği nakli, hastanın iliği düzgün çalışacak kadar sağlıklı olmadığında yapılır. Bunun nedeni kronik enfeksiyonlar, çeşitli hastalıklar veya kanser tedavileri olabilir. Kemik iliği nakilleri, aşağıdakileri hastalıklara sahip kişilere fayda sağlayabilir:
- Akut lösemi
- Adrenolökodistrofi
- Aplastik anemi
- Kemik iliği yetmezliği sendromları
- Kronik lösemi
- Hemoglobinopatiler
- Hodgkin lenfoma
- Bağışıklık yetersizlikleri
- Doğuştan metabolizma hataları
- Multipl myeloma
- Miyelodisplastik sendromlar
- Nöroblastom
- Non-Hodgkin lenfoma
- Plazma hücre bozuklukları
- POEMS sendromu
- Birincil amiloidoz
- Tedaviye refrakter veya relaps solid organ tümörleri
Kemik iliğinde üretilen hücreler nelerdir?
Toplama işlemi sonrası 24 saat süre ile gözlem altında tutulduktan sonra verici taburcu edilebilir. Toplanan ilik içine karışmış olabilecek yağ ve küçük kemik parçalarının ayrılması için özel filtrelerden geçirilir. Hemen kullanılmayacaksa özel sıvıların içine konularak dondurulur. Kullanılacağı zaman çözdürülür ve kan nakline benzer şekilde hastaya verilir. Hastanın vücuduna giren bu kan kök hücreleri, kemik iliğine yerleşmekte ve genellikle 2-4 hafta içerisinde kan hücrelerinin üretimine başlamaktadır.
Kemik iliği çeşitleri nelerdir?
Otolog veya allojeneik olmak üzere iki tür kemik iliği nakli (kök hücre nakli) mevcuttur.
Otolog kök hücre nakli nedir?
Otolog transplantasyonda amaçlanan şey yüksek doz terapi sonrası hematolojik düzelmeye fırsat vermektir. Hücreler kemoterapi öncesi hastanın kendi kemik iliğinden alınır ve kanser tedavisi sonrasında yenisiyle değiştirilir. Yani bazı durumlarda kanser tedavisinde yüksek doz, yoğun kemoterapi veya radyoterapi uygulanır. Nitekim kanser tedavisi kök hücrelerimize ve bağışıklık sistemimize zarar verebilir. Doktorlar kanser tedavisi başlamadan önce kişinin kendi kök hücrelerinin toplanıp dondurulurak saklanması sağlar. Kanser tedavisi sonrası saklanan bu kök hücreler kişiye geri verilir. Bu süreç kök hücre kurtarma olarak adlandırılmaktadır. Otolog kök hücre nakli çoğunlukla lenfoma, çocuklarda solid tümörler ve erişkinde multiple miyelom gibi hastalıkları tedavi etmek için kullanılır. Otolog kök hücre naklinde alıcının verilen kök hücreleri reddetme olasılığı, doku reddi hastalığı (GVHD) riski çok azdır. Bu nedenle Otolog kök hücre nakli, allojenik nakillerden daha güvenlidir.
Allojenik kök hücre nakli nedir?
Hastanın, yani kök hücre nakli yapılacak olan kişinin kardeşinden, akrabalarından veya akraba dışı bir vericiden yapılan kök hücre nakli işlemine allojeneik kök hücre nakli denilmektedir. Allojenik nakiller, otolog nakillerin aksine, kanserle savaşmak için yeni bir bağışıklık sistemi tepkisi oluşturur. Yani nakil işlemi sırasında bağışçının kök hücreleri ile birlikte immün sistem (bağışıklık sistemi) hücreleri de nakledilir. Allojenik nakil sırasında hastaya aktarılan bağışçının lenfositleri eğer hastada farklı gördüğü bazı hücreleri yabancı olarak algılarsa onlara karşı savaş başlatır ve bu durum alıcının organlarında ağır hasarlar oluşturan ‘graft versus host’ hastalığına neden olabilir. Allojenik kök hücre naklinin yol açabildiği riski azaltmak için nakilden hemen sonra hastaya bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar verilerek bağışçının lenfositlerinin savaşçı kapasiteleri baskılanmaya çalışılır. Allojenik kök hücre naklinden sonra doku farklılıkları nedeni ile savaş başlamaması için hasta ile bağışçı arasında mümkün olduğunca tama yakın doku uyumu olması istenir.
Kemik iliği nakli riskleri nelerdir?
Kemik iliği (kök hücre) nakli, bağışıklık sisteminin düzene girmesi ve sağlıklı yeni kan hücreleri üretilmeye başlanması uzun sürebilir. Nakil sonrası immün düzelmesi birçok değişkene bağlıdır. Örneğin kullanılan kök hücre kaynağı, yapılan immün baskılayıcı müdahaleler, gelişen çeşitli sorunlara, farklı zamanlarda iyileşme gösterebilen hücre alt tiplerine göre immün düzelme beş yıla kadar dahi uzayabilmektedir. Kemik iliği nakli olan hastalar bu süre zarfında enfeksiyon riski altındadır ve önlem almalıdır. Ayrıca kan hücrelerinin sayısının azalması; anemiye, aşırı kanamaya, vücutta morarmalara ve enfeksiyon riskinde artışa neden olabilir Bazı hastalara bir süre kan transfüzyonu gerekebilir.
Kemik iliği nakli ile ilişkili olası komplikasyonlar nelerdir?
- Graft-versus-host hastalığı (sadece allojenik nakil)
- Kök hücre (greft) hatası
- Organ hasarı
- Enfeksiyonlar
- Katarakt
- Kısırlık
- Yeni kanserler
Graft versus host hastalığı (GVHD): Graft versus host hastalığı allojenik nakillerde, nakledilen hücreler vücudunuzdaki diğer hücrelere saldırmaya başladığında ortaya çıkar. Donörden alınıp hastaya kök hücrelerle birlikte verilen sağlıklı T-lenfositlerin aracılık ettiği şiddetli immünolojik reaksiyon sonucu organ fonksiyon bozukluğu ile giden kompleks bir klinik sendrom olup allojenik kök hücre naklinden (KHN) sonra en önemli mortalite ve morbidite sebebi olarak kabul edilir. GVHD, nakilden hemen sonra veya bir yıldan fazla bir süre sonra ortaya çıkabilir.
İki tür GVHD vardır: akut ve kronik. Akut GVHD genellikle nakilden sonraki ilk aylarda daha erken gerçekleşir. Genellikle cildinizi, sindirim sisteminizi veya karaciğeri etkiler. Kronik GVHD birçok organda ağır hasarlar bırakabilir.
Kronik GVHD belirti ve semptomları şunları içerir:
- Eklem veya kas ağrısı
- Nefes darlığı
- Kalıcı öksürük
- Görme değişiklikleri
- Deri altında yara izi veya cilt sertliği dahil cilt değişiklikleri
- Cilt döküntüleri
- Cildinize veya gözlerinizin beyazlarına sarı renk (sarılık)
- Ağız yaraları
- İshal
- Mide bulantısı, kusma
Kemik iliği nakli öncesi neler yapılır?
Genel sağlığınızı ve durumunuzun durumunu değerlendirmek ve nakil için fiziksel olarak hazır olduğunuzdan emin olmak için bir dizi test ve prosedürden geçeceksiniz. Değerlendirme birkaç gün veya daha uzun sürebilir. Bunlara ek olarak, bir cerrah veya radyolog, göğsünüzdeki veya boynunuzdaki büyük bir damara uzun ince bir tüp (intravenöz kateter) yerleştirir. Genellikle merkezi hat olarak adlandırılan kateter, çoğu durumda tedaviniz süresince yerinde kalır. Nakil ekibiniz, nakledilen kök hücreleri, ilaçları ve kan ürünlerini vücudunuza aşılamak için merkez hattı kullanacaktır.
Kemik iliği (Kök hücre) nakline dair sık sorulan sorular
Çocuklarda kemik iliği nakli nedir?
Kan hastalıkları ve kanserleri, çocukluk çağında yaşamı tehdit eden hastalıklar arasında ilk sıralarda yer almaktadır. Çocukluk çağında görülen kan hastalıklarının tedavisinde ve çocuk kemik iliği naklinde başarı için merkezlerin alt yapı ve hizmet kalitesinin tam donanımlı olmasını gerektirir. Bu amaçla kurulan Memorial Şişli, Bahçelievler ve Ankara Hastanelerimizde bulunan Çocuk Kemik İliği Nakli Merkezlerimiz, çocuklarımıza üst düzey tanı ve tedavi olanakları ile hizmet vermektedir. Çocukluk çağında Talasemi, aplastik anemiler, immün yetmezlikler, metabolik hastalıklar, lösemiler, lenfoma ve bazı solid tümörlerin tedavisinde kemik iliği nakli önemli bir yer tutmaktadır. Kemik iliği nakli için deneyimli bir hekim-hemşire-personel ve bu iş için özel kurgulanmış bir servisler, merkezlerimizde bulunmaktadır.
Pediatrik Kök Hücre Nakli ünitelerimizde, çocuk hastalarımıza dış ortamdan bulaşabilecek enfeksiyonları önlemek amacıyla çeşitli önlemler alınmaktadır.
Bu önlemler;
- Her hasta odasının girişinde, oda ile koridor arasında özel bir bölüm yer almakta ve gerek nakil personelinin gerekse refakatçilerin bu bölümde dışarıdan taşıyabilecekleri enfeksiyonlardan arınmaları sağlanmaktadır.
- Nakil süresince hastaların arzu ettikleri yiyecekler özel koşullarda hazırlanmaktadır.
- Enfeksiyonlardan korunmalarını sağlamak amacıyla nakil ünitesinin tamamında havada bulunan partikülleri temizleyen hepafiltre sistemleri kullanılmaktadır.
Nakil ünitesinde 0-18 yaş arasındaki hastalara otolog, allojeneik (akraba ve akraba dışı) ve haploidentik olmak üzere her türlü kemik iliği nakli yapılabilmektedir. Her hastanın kendi içinde özel olduğu ve nakil sürecinin bu esas çerçevesinde yürütülmesi gerektiğinin unutulmaması gerekmektedir.
Çocukluk çağında en sık hangi hastalıklar için allojenik kök hücre nakli yapılmaktadır?
Çocukluk çağında malign veya çoğunlukla kalıtsal olan non-malign hastalıklara allojenik nakil yapılmaktadır. Bu hastalıkların içerisinde en sık nakil yapılanları şu şekilde sıralanabilir:
- Lösemiler
- Myelodisplastik Sendrom
- Aplastik Annemi
- Paroksismal Noktürnal Hemoglobinüri
- Fanconi Aplastik Anemisi
- Talasemi
- Orak Hücre Anemisi
- Ağır Kombine İmmün Yetmezlikler
- Wiskott-Aldrich Sendromu
- Hemofagositik Lenfohistiositozis
- Kostmann Hastalığı
- Kronik Granülomatöz Hastalık
- Osteopetrozis
- Mukopolisakkaridoz
- Adrenolökodistrofi
- Metakromatik Lökodistrofi(MLD)
- Globoid hücre lökodistrofi(Krabbe)
- Wolman hastalığı
- Mannosidoz
- Yapısal Aplastik Anemilerden ;Diskeratosis Konjenita, Scwachman-Diamond Sendromu, Amegakaryositik trombositopeni
- Diamond-Blackfan Anemisi
Bu hastalıklara ayrıntılı öykü ve fizik muayenenin yanında kemik iliği aspirasyonu ve/veya biyopsisi ile tanı konulmaktadır.
Çocukluk çağında en sık hangi hastalıklar için otolog kök hücre nakli yapılmaktadır?
Otolog kemik iliği nakli uygulanan hastalıklar şu şekilde sıralanabilir:
- Akut myeloid lösemi
- Hodgkin-dışı lenfoma
- Hodgkin lenfoma
- Nöroblastom
- Ewing sarkomu
- Medulloblastom (beyin tümörlerinden)
- Yumuşak doku tümörleri
- Germ hücreli tümörler
- Wilm’s tümörü (böbrek tümörü)
- Retinoblastom (göz tümörü)
- Bazı otoimmün hastalıklar
Nakledilen kemik iliği ne zaman çalışmaya başlar?
Kemik iliği (kök hücre) transplantasyonu yani nakli sonrasında, kök hücrelerin tekrar kan hücresi üretmeye başlaması genellikle 10-15 günlük bir süre alır. Bu süre içerisinde hastaya dışarıdan kan hücresi takviyesi yapılır. Zira kemik iliği sağlıklı hücreleri kendi başına yeteri kadar üretmeye başlayıncaya kadar geçen süre boyunca kırmızı kan hücreleri ve trombosit transfüzyonuna ihtiyaç duyacaktır. Hastaların grefte tepkisini değerlendirmek için kan testlerinin yapıldığı takip ziyaretlerine gelmeleri gerekmektedir. Nakil sonrası hastaların ciddi problemlerle karşılaşmamaları için uzun yıllar takip edilmeleri gerekebilir.
Yarı uyumlu kök hücre nakli başarı sağlar mı?
Tam uyumlu kardeş ve kemik iliği bankalarından verici bulunamaması halinde başvurulan günümüzdeki en önemli seçenek yarı eşlenik (haploidentik) akrabalardan ve kord kanından yapılan nakillerdir. Yarı-eşlenik, akrabalardan yapılan nakiller son on yılda tüm dünyada kullanım sıklığı artan önemli tedavi bir tedavi seçeneğidir. Yarı eşlenik akraba vericilerin HLA genlerinin %50 ile %80’i hasta ile uyumludur. Bir kardeşin yarı eşlenik olma ihtimali %50 iken, hastanın tüm çocukları, anne ve babası hasta ile yarı-eşleniktir. Kemik iliği bankasından verici bulunması, sonrasında vericinin HLA’sının yüksek çözünürlükte teyit edilmesi, kök hücrelerinin toplanması iki, üç ay sürebilmektedir. Nüks etmiş kan kanserli hastaların ise bekleyecek bu kadar zamanları olmayabilir. Bunun yanında, yarı-eşlenik akrabalardan kök hücre temini, erişimleri kolay olduğundan, fazla zaman almaz. Hastalığın alojenik nakil sonrası nüks etmesi durumunda hastaya aynı vericiden lenfosit verilerek hastalık tedavi edilebilse de, kord kanı kullanılması halinde böyle bir imkan olmamaktadır. Yabancıdan yapılan nakillerde ise tekrar hücre toplamak zaman alabilir. Yarı-eşlenik nakillerde ise verici hala sağlıklıysa tekrar hücre toplamak çok kolaydır. Çin’deki akut lösemili hastalarda yapılan yarı-eşlenik ile yabancı tam uyumlu nakiller arasında tedavi sonuçları açısından anlamlı bir fark bulunamamıştır.
Kemik iliğinden kök hücre nasıl elde edilir?
Kemik iliği, kemiklerin içindeki süngerimsi kemiğin içerisinde yer almaktadır. Kemik iliğinin en fazla bulunduğu yer insan vücudunun pelvis (leğen) kemiğidir. Nakil için gereken kemik iliğini vericiden toplama işlemi genel anestezi altında ve steril bir ortamda yapılır.
Periferik kandan kök hücre nasıl elde edilir?
Normalde damarlarda dolaşan kanda bulunan kök hücre miktarı azdır. Bu nedenle, toplama işlemi yapılmadan önce vericiler, kök hücre miktarını arttırıcı ilaçlar (G-CSF) kullanmaktadır. Bu ilaçlar büyüme faktörü olarak adlandırılır. Periferik kök hücreler vericinin kanından özel cihazlar ile ayrıştırılır. Ayrıştırılan kök hücreler dışında kalan kan kişiye geri verilir. Bu işlem 4-6 saat kadar sürer. Hastaya gereken kök hücrenin miktarına göre işlemin üst üste birkaç gün tekrar edilmesi gerekebilir. Otolog nakil olarak adlandırılan durumda periferik kök hücre vericisi hastanın kendisidir. Hastanın vücuduna giren bu kan kök hücreleri kemik iliğine yerleşir. Bu tip nakilde yamanma(engraftment) kan üretimi kemik iliğine göre daha erken dönemde başlamakta, 10-20 gün gibi bir sürede gerçekleşmektedir.
Kordon kanı kök hücreleri nasıl elde edilir?
Göbek kordon kanı, bebek doğduktan sonra göbek kordonundan veya plasentadan toplanmaktadır. Bu kan, kan yapıcı hücreler açısından zengindir. Bağışlanan kan çeşitli açılardan test edilmekte ve ilerde ihtiyaç duyulduğunda kullanılmak üzere saklanmaktadır. Bu amaçla oluşturulan saklama birimlerine “kordon kanı bankası” adı verilmektedir. Doktorlar ihtiyaç olduğunda bu bankalara başvurarak uygun bir doku grubu eşleşmesi aramaktadır. Eğer bu koşullara uygun bir kordon kanı bulunursa, nakil işlemi diğerlerine benzer şekilde gerçekleştirilir.
Kimler kordon kanı ile nakil olabilir?
Kordon kanı sınırlı sayıda kök hücre içermesi nedeni ile daha çok çocuklar için kullanılır. Vücut ağırlığı fazla olan kişilerde bazen iki ya da daha fazla kordon kanı birleştirilerek nakil yapılır. İdeal kök hücre kaynağı doku grupları açısından uyumlu olandır. Ancak kordon kanı ile yapılan nakillerde daha az uyumlu olmasına rağmen nakil gerçekleştirilebilir. Kordon kanları depolanmış olarak hazır tutulmakta ve acilen nakil yapılması gerekiyor ise kordon kanı tercih edilmektedir. Hangi kök hücre kaynağının en uygun seçenek olduğuna nakil ekibinin karar vermesi gerekir.
Otolog kemik iliği nakli için kök hücre nasıl toplanır?
Kendi kök hücrelerinizi (otolog nakil) kullanarak bir nakil planlanıyorsa, kan kök hücrelerini toplamak için aferez (af-uh-REE-sis) adı verilen bir prosedür uygulanacaktır. Aferezden önce, kök hücre üretimini artırmak ve kök hücrelerin toplanabilmeleri için dolaşımdaki kanınıza taşımak için günlük büyüme faktörü enjeksiyonları alacaksınız. Aferez sırasında kan damardan çekilerek bir makinede dolaştırılır. Makine, kanınızı kök hücreler dahil olmak üzere farklı parçalara ayırır. Bu kök hücreler, nakil işleminde ileride kullanılmak üzere toplanır ve dondurulur.
Allojenik kemik iliği nakli için kök hücre nasıl topanır?
Kök hücreler, donörünüz kanından veya kemik iliğinden gelebilir. Nakil ekibiniz, durumunuza göre hangisinin sizin için daha iyi olduğuna karar verir. Bu hücreler ayrıca doğumdan sonra plasentadan alınan ve ileride kullanılmak üzere özel kordon kanı bankalarında saklanan göbek kordonu kanından da gelebilir. Bu kordonlardan alınan kan dondurulur ve kemik iliği nakli için gerekene kadar bir kordon kanı bankasında saklanır.
Kemik iliği vericisinin sağlığı için herhangi bir risk durumu var mı?
Kök hücre bağışının bağışçının sağlığına herhangi bir şekilde zarar vermez. Bağışçıya kök hücrelerin kan dolaşımına geçmesi için 5 gün süreyle belirli bir ilaç verilir. Kandaki kök hücre sayısı istenilen düzeye ulaştığı an koldaki bir damardan kan örneklemesi gibi alınır.
Kemik iliği bağışçısı için herhangi bir yaş sınır var mıdır?
Kök hücre bağışçısı şayet alıcının yakını ise herhangi bir yaş aralığı dikkate alınmaz. Ancak doku bankasına kök hücre bağışı yapmak isteyen kişilerin 18-55 yaş aralığında olması gerekmektedir.
Kök hücre tedavisi eklem ağrıları için uygulanabilir mi?
Kök hücre tedavisi, ortopedi alanında farklı bir şekilde kullanılmaktadır. Kıkırdak hasarı olan, ağrılı ekleme sahip ancak cerrahi tedavi için erken dönemde olan ya da ameliyat olmayı istemeyen hastalarda kıkırdak yaralanmasına maruz kalmış omuz, kalça, diz gibi eklemlerde uygulanabilmektedir. Ancak kök hücre tedavisi eklem kıkırdak kapasitesinin tamamına yakın kayıplarında tedavi seçeneği olarak uygulanmamaktadır.
Kemik iliği naklinden sonra egzersiz yapmam uygun mudur?
Kemik iliği nakli süreci başarılı şekilde tamamlanırsa, egzersiz yapmaya başlayabilirsiniz. Egzersizin yoğunluğunu kademe kademe artırılmalı, egzersiz esnasında bir anda aşırı şekilde efor sarf edilmemelidir. Doktorunuz, ihtiyaçlarınıza ve gereksinimlerinize göre uyarlanmış bir egzersiz planı oluşturmanıza yardımcı olacaktır.
Kemik iliği ne işe yarar?
Kemik iliği, kan hücreleri üretir. Kök hücreler, kemik iliğinde bulunan ve tüm farklı kan hücrelerini oluşturan olgunlaşmamış hücrelerdir.
Kemik iliği çalışmazsa ne olur?
Kemik iliğinin herhangi bir hastalık nedeniyle çalışmaması hayati öneme sahip olan kan yapımında eksikliklere neden olur.
Kemik iliği testi neden yapılır?
Kemik iliği testi, kan hücrelerinin tipi, miktarı ve olgunlaşma düzeyleri, kemik iliğinin yapısı ve var olan hastalıkların belirlenmesi için yapılır.
Kemik iliği kendini yeniler mi?
Kemik iliği yani kök hücreler sürekli kendini yenileyebilme özelliğine sahiptir.
Kemik iliği sonucu kaç günde çıkar?
Kemik iliğinin en fazla bulunduğu yer insan vücudunun pelvis (leğen) kemiğidir. Nakil için gereken kemik iliğini vericiden toplama işlemi genel anestezi altında ve steril bir ortamda gerçekleştirilmektedir. Toplama işlemi sonrası 24 saat süre ile gözlem altında tutulduktan sonra verici taburcu edilebilir. İliğin toplanabilmesi için özel iğneler kullanılmaktadır. Bu iğneler yoğun kıvamlı iliğin çekilebilmesine olanak sağlar.
Kemik iliği alınırken acı olur mu?
Kemik iliğini genel anestezi altında ve steril bir ortamda gerçekleştirilmektedir. İliğin toplanabilmesi için özel iğneler kullanılmaktadır. Bu iğneler yoğun kıvamlı iliğin çekilebilmesine olanak sağlar. Verici herhangi bir acı hissetmez.
Kemik iliği kanseri lösemi midir?
Lösemi halk arasında genellikle kemik iliği ya da kan kanseri olarak bilinir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 3 Ekim 2024
Yayınlanma Tarihi: 29 Aralık 2020
Sağlık kütüphanesi içeriklerimiz yalnızca bilgilendirme amaçlı ve kayıt tarihindeki bilimsel verilerle hazırlanmıştır. Sağlığınızla ilgili tüm sorularınız, endişeleriniz, teşhis veya tedavi için mutlaka doktorunuza veya sağlık kuruluşuna başvurunuz.