4 hafta gebelik- Hamileliğin 4. haftası için bilinmesi gerekenler

Hemen hemen herkes hafta hafta gebelik belirtilerini, gebelikte annede ve bebekteki değişiklikleri merak ediyor. Memorial Antalya Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümü’nden Op. Dr. Bilgi Uslu Aybar, 4 hafta hamilelik hakkında bilinmesi gerekenler konusunda bilgi verdi.

4 haftalık hamilelik belirtileri nelerdir?

Hamileliğin ilk dört haftasında anne adayında genellikle herhangi bir belirti görülmez. Çoğu kadının fark ettiği ilk şey adetinin beklenen tarihte gerçekleşmemesidir. Bazı gebelerde aşağıdaki belirtilerle karşılaşılabilir.

• Meme hassasiyeti
• Kramp şeklinde ağrılar
• Sabah bulantısı
• Hazımsızlık
• Şişlik
• Sık tuvalete gitme
• Vajinal akıntıda artma
• Metalik olarak tanımlanan ağızda garip tat
• Koku hassasiyeti
• Eskiden zevk alınan belirli yiyecek veya içeceklere olan ilginin kaybedilmesi
• Normalden daha hassas bir koku alma duyusu

4 hafta gebelik tetkikleri nelerdir?

4. haftada öncelikle gebeliğin tespit edilmesi gerekir. Gebelik testleri kan ve idrarda yapılabilir. Klinik uygulamada erken gebelikte gebelik tespiti içi en hassas yöntem kandan yapılan beta HCG gebelik testidir.  Ovulasyon (yumurtlama) döneminden sonra kanda gebelik hormonu seviyesi 1-2 hafta içinde yükselecektir.

Kan gebelik testleri hCG (Human Chorionic Gonadotropin) değerini en az 1- 2 miU/mL değerleri arasında tespit edebilirken, idrarda hCG değeri en az 20 ila 50 miU/mL değerleri arasında olabilir. Yani bu haftalarda idrar testi ile gebelik henüz tespit edilmezken kan testleri ile pozitif olabilir.

Hastanın beklenen adet tarihinden 1 haftadan daha az süre gecikmesi varsa ve özellikle teratojenik bir madde uygulanması öncesi gebeliğin dışlanması gerektiği durumlarda serum testleri tercih edilir.

Kanda ya da idrarda hCG testi pozitif olan tüm kadınlarda gebeliğin canlı rahim içi bir gebelik olup olmadığını ve son adet tarihine göre uyumlu olup olmadığını değerlendirmek için ultrason ile muayene gerekir.

Hamileliğin 4. haftasında Beta HCG değeri kaç olmalıdır?

Kanda B hCG hormonu son adet tarihine göre 3. haftalık gebelikte pozitifleşmeye başlar. 4 haftalık gebelikte B hCG değeri belirgin şekilde artar. Gebeliğin 3. haftasında 5-50 mlU/mL, 4. haftasında 5-426 ml/MI aralığında 5. haftasında ise 18-7.340 mlU/Ml aralığında gözlenir.

Hamileliğin 10. haftasına kadar beta hcg giderek yükselir ve 10.000 mıu/ml değerlerine ulaşır. 10. haftadan sonra B hCG değeri yükselmez ve 10.000 seviyesinde seyreder.

Gebelik 4 haftalık ultrasonda görülür mü? Kesenin görülmemesi ne anlama gelir?

Ultrasonografi ile rahim içi bir gebelik son adet tarihine göre 4. - 5. hafta aralığında bakılan transvajinal ultrason muayenesinde gestasyonel kese adı verilen gebelik kesesi 1-3 mm civarında izlenir.  Ancak 4. haftada embriyo henüz ultrasonla görülebilecek boyutta değildir. Ayırt edici bir sınırın altındaki hCG konsantrasyonunda ultrason ile gebelik tespit edilemeyebilir.  Bu yapılar transabdominal ultrasonografi ile biraz daha geç görülebilir. Rahim içi gebeliğin fonografik olarak kanıtının yokluğunda hCG seviyelerinin yükselme oranını belirlemek için seri serum hCG testleri yapılır. Seri yapılan beta hcg ölçümlerinde iki günde bir en az % 66’lık artış olması sağlıklı bir gebeliğin göstergesi olarak kabul edilir. Eğer anormal derecede yavaş bir yükselme hızı var ise dış gebelik ve sağlıksız intrauterın gebelik düşünülür.

4 haftalık bebek anne karnında ne kadardır?

4 haftalık bebek henüz emriyo halindedir. Yaklaşık 1-2 milimetre uzunluğundadır ve yalnızca mikroskopta görülebilir. Hücreleri bölünerek hızla sayısını artırıp değişik görevler üstlenecek dokuları farklılaşmaktadır.

Bebeğin ektoderm, mezoderm ve endoderm olmak üzere üç katmanı vardır. Bu üç katman bebeğin organlarını ve dokularını oluşturacaktır. Ektoderm tabakasından sinir sitemi, deri, saç, tırnaklar, meme bezleri, ter bezleri ve dişler gelişir. Mezoderm tabakasından kalp, dolaşım sistemi, iskelet, bağ dokuları, kan sistemi, ürogenital sistem ve kaslar gelişir. Endoderm tabakasından ise akciğerler, gastrointestinal sitem, karaciğer, pankreas ve tiroit bezi oluşur. Bu haftalarda kol bacak tomurcukları ultrason ile ayırt edilemese de gelişmeye başlar. Yine 4üncü hafta gebelikte ana damarlarda ilkel kan dolaşımı vardır.

Hamileliğin 4. haftasında kanama veya lekelenme görülür mü?

4 haftalık gebelikte yerleşme/tutunma kanaması olarak adlandırılan kanamalar olabilir. Leke şeklindeki bu kanamalar zararsızdır. Kanamanın parlak kırmızı şekilde giderek artması ve parça şeklinde pıhtı gelmesi durumunda doktorunuza muayene olmanız doğru olacaktır.

4 haftalık gebelikte anne vücudunda görülen değişimler nelerdir?

Hamileliğin 4. haftasında annede çeşitli değişiklikler meydana gelir. 4. hafta gebelikte belirtilerin en başında kalp ritminde meydana gelen bir artış söz konusudur. Artan kan hacmi ve bu ani hızlanmaya ayak uyduramayan vücutta yorgunluk hissedilebilir. Artan kan hacmi ve hamilelik hormonları sebebi ile göğüsler daha dolgun hale gelir ve göğüs uçları hassaslaşabilir. Meme başı koyulaşabilir. Anne rahmi 4 haftalık gebeliğin ardından haftada yaklaşık 1 cm büyümeye başlar ve bu durum kasık ağrılarına, sık idrara gitmeye neden olabilir. Artan gebelik hormonları ile birlikte gebelik ve doğumla ilgili tatlı endişeler anne adayının ruh halinde ani değişikliklere neden olabilir. Bu noktada mümkün olduğunca stresten uzak durmak gerekmektedir.

4 haftalık gebelikte gaz sancısı, kabızlık, iştahsızlık,  karın ağrısı, mide yanması ve bulantısı yaşanır mı?

Hamilelikte gastrointestinal sistem yani mide bağırsak sağlığı ile ilgili şikayetler bir miktar artmaktadır. Gebelik hormonlarından olan prosesten, gastrointestinal sistemde sindirimi yavaşlatmaktadır. Mide boşalmasındaki yavaşlama, mide içerisindeki tüketilen gıdanın mide asidi ile birlikte yemek borusundan ağıza geri gelmesine ve yanma ekşime ile reflünün oluşmasına neden olmaktadır.  Yine bağırsakların peristatizm dediğimiz hareketlerinin yavaşlaması ile de dışkılama alışkanlığında değişikliklerle, gebede gaz sancısı ve kabızlık gibi durumlar oluşabilmektedir. Bol sıvı tüketmek, sık sık küçük öğünler yemek, sindirimi kolay lifli gıdalar tercih etmek ve hafif egzersizler yapmak sindirimi rahatlatmakta faydalı olacaktır.

4 haftalık hamile olanlar nelere dikkat etmelidir?

Hamileliğin 4. haftasında embriyogenez devam ettiği için hamileliğin tüm dönemlerinde olduğu gibi sigara, alkol gibi zararlı alışkanlıklardan uzak durulmalıdır. Doktora danışılmadan ilaç kullanılmamalı, çay kahve tüketimi azaltılmalı, dengeli ve sağlıklı beslenilmeli, kısa ve düzenli yürüyüşler yapılmalı, bol bol su tüketilmeli, saç boyama, lazer gibi bebeğe zarar verebilecek uygulamalardan,  aşırı egzersiz ve stresten kaçınılmalıdır.

Hamileliğin 4. haftasında beslenme nasıl olmalıdır?

Hamileliğin 4. haftasında tüm hamilelik sürecinde olduğu gibi fazla kilo alımını ve sağlıklı bir gebelik sürecinin geçirilmesini sağlamak için sağlıklı ve düzenli beslenme çok önemlidir. Hamilelik sürecinde şunlara dikkat edilmelidir;

• Şekerli, unlu ve yağlı besinler az tüketilmeli
• Taze sebze / meyve tüketimine dikkat edilmeli
• Haftada 1-2 kez et ve balığa öğünlerde yer verilmeli
• Özellikle bodur bitkiler denilen maydanoz, marul, ıspanak gibi sebzeler sirkeli suda bekletildikten sonra kullanılmalı
• Kırmızı et iyi pişirilmeli

Ancak bu dönemlerde annenin iştahı oldukça azalabilir hatta bulantı ciddi şeklide anne adayının beslenmesini etkileyebilir. Bu durumda mide bulantısını azaltmak için sabah ekmek, galeta, leblebi gibi mide asidini emmeye yardımcı olacak gıdalar tercih edilebilir. İlerleyen haftalarda annenin iştahının tekrar açılması ile daha sağlıklı beslenmeye devam edilebilecektir.

4 haftalık gebelikte uçak yolculuğu yapılır mı?

Gebelikte yolculuk birçok anne adayını endişelendirir. Ancak sağlıklı bir gebelikte uçak yolculuğu anne adayı için son derece güvenlidir.  Bu dönemde yaygın görülen şişkinlik, bulantı, kusma, uyku isteği ve halsizlik gibi durumlar uzun seyahatlerde gebelerin konforunu bir parça etkileyebilir. Düşük şüphesi bulunan ya da daha önceki gebeliklerinde düşük hikayesi olan gebelerin seyahat öncesi hekimi ile görüşmesi gerekir. Herhangi bir risk tespit edilmeyen gebeliklerde 36. haftaya kadar havayolu şirketleri uçuşa izin vermektedir.  Ancak sağlıklı gebelerde 28. haftadan sonra doktoru tarafından  “uçakla seyahatinde sakınca yoktur” ibaresi yer alan bir rapor ile seyahat edebilir.

4 haftalık gebelikte yatış pozisyonu nasıl olmalıdır?

Hamileliğin ilk haftalarında yatış pozisyonu fark etmez ve istenilen pozisyonda yatılabilir. Birçok anne adayı yüz üstü pozisyonda yatmanın bebeğin sıkışıp zarar göreceğini düşünü. Ancak bebeğin etrafını saran amniyon sıvısı sayesinde pozisyona bağlı bebeğe zarar verilmesi engellenmiş olur. 6. aydan sonra ise büyüyen karın sebebiyle zaten gebe yüzüstü pozisyonda rahat edemez.

Sırt üstü yatışlarda ise bu haftalarda anne rahmi küçük ve hafif olduğu için büyük damarlara basınç olmaz. Ancak gebelik haftası ilerledikçe büyüyen rahim annenin ana damarlarına bası yapar ve kalbe dönen kan azalır. Buna bağlı olarak da annede hipotansif sendrom gelişir. Aynı zamanda anne rahmine giden kan da azalacağı için bebeğe giden kan azalacaktır. Bu nedenle gebeliğin ilerleyen haftalarında en çok önerilen yatış sol yan yatıştır

4 hafta gebelikte cinsellik yaşanır mı?

Her şeyin yolunda gittiği bir gebelikte son 4 haftaya kadar cinsel ilişki yaşanmasında kısıtlama yoktur. Daha önceden tekrarlayan düşük öyküsü olan veya erken doğum yapan kadınlarda,  hamileliğin herhangi bir döneminde düşük ya da erken doğum tehdidi olan vajinal kanama yaşayan kadınlarda ise cinsel ilişki yasaklanır. Çiftlerden birinde tanı konulmuş genital yol enfeksiyonu varlığında da tedavi tamamlanıncaya kadar birlikteliğe ara verilmelidir.