Demiyelinizan, miyelin kılıflarına veya onları oluşturan hücrelerin zarar görmesi sonucu miyelin kaybıdır. Vücuttaki sinirleri koruyucu bir tabaka ile kaplayan miyelinin etkilendiği durumda demiyelinizan hastalıkları meydana gelir. Bu durumda bağışıklık sistemi sağlıklı sinir hücrelerini zararlı olarak görüp karıştırır ve miyeline zarar verir. En yaygın olarak görülen demiyelinizan hastalık türü multipl sklerozdur. Demiyelinizan hastalıklarının tedavisi türüne göre farklılık gösterir. Sinir hasarları onarılamadığından erken teşhis ve tedavi altta yatan durum ve semptomları yönetmek için önemlidir.
Demiyelinizan Hastalıklar Nedir?
Demiyelinizan hastalıklar, beyinde, omurilikte ve sinirlerde miyelin hasarına neden olan bir durumdur. Bu hasara demiyelinizasyon adı verilir ve sinir sinyalleri olması gerektiği gibi iletişim kuramaz. Miyelin, sinir sisteminde sinir hücrelerinin etrafındaki koruyucu bir örtü olarak bilinir. Miyelin sinir hücrelerini güçlendirir, korur ve yalıtır. Bunun yanında elektriksel uyarıların hücreler arasında dolaşmasına izin verir. Demiyelinizan hastalığı olduğu durumda bağışıklık sistemi yanlışlıkla miyelin kılıfına ve miyelini oluşturan hücrelere saldırır. Bu durum da sinirlerin iletişim ve çalışma biçiminin değişmesine neden olarak semptomları meydana getirir.
Demiyelinizan Hastalık Türleri Nelerdir?
Demiyelinizan hastalık türleri, merkezi sinir sistemini ve periferik sinir sistemini etkileyenler olarak ikiye ayrılır. Merkezi sinir sisteminizi etkileyen demiyelinizan hastalıklar şunları içerir:
- Multipl skleroz (MS)
- Nöromiyelitis optika spektrum bozukluğu (NMOSD)
- Transvers miyelit (TM)
- Akut dissemine ensefalomiyelit (ADEM)
- Progresif multifokal lökoensefalopati (PML)
- Osmotik demiyelinizasyon sendromu
Periferik sinir sistemini yani beyin ve omurilik dışındaki sinirleri etkileyen yaygın demiyelinizan hastalıklar şunları içerir:
Demiyelinizan Hastalık Belirtileri Nelerdir?
Demiyelinizan hastalık belirtileri türüne göre farklılık gösterse de genellikle kaslarda güçsüzlük, kas spazmları ve duyusal değişiklikler şeklinde görülür.
Demiyelinizan hastalık belirtileri şöyle sıralanabilir:
- Bulanık görme
- Renkli görmede bozulma
- Göz hareketiyle ağrı veya çift görme
- Vücudun çeşitli yerlerinde karıncalanma veya uyuşma
- Göğüs ya da karnın etrafında sıkışma hissi
- Tükenmişlik
- Mesane veya bağırsak problemleri
- Konuşma bozukluğu
- Sırt, kollar ve bacaklarda karıncalanma
- Yürümede zorluk çekme
- Kas zayıflığı veya sertliği
- Kas spazmları
- Duyusal değişiklikler
Bu durum vücudun yalnızca bir bölümünü veya aynı anda birçok bölümünü etkileyebilir. Meydana gelen semptomların şiddeti kişiden kişiye değişebilir.
Demiyelinizan Hastalıklar Neden Olur?
Demiyelinizan hastalıklar, sinir hücrelerini koruyan miyelin tabakasının enfeksiyon, iltihaplanma, vitamin eksikliği ya da oksijen azlığı nedeniyle zarar görmesi sonucunda meydana gelir. Bazı durumlarda demiyelinizan hastalıkların neden oluştuğu bilinmese de genellikle bağışıklık sisteminin vücudu korumasına yönelik olarak sinir hücrelerine zarar vermesi sonucunda görülür.
Demiyelinizan hastalıklarına neden olan durumlar şöyle sıralanır:
- Viral veya bakteriyel bir enfeksiyon
- Otoimmün bir durumdan kaynaklanan iltihaplanma
- Genetik yatkınlık
- Vitamin eksiklikleri
- Beyinde kan damarlarında hasar meydana gelmesi
- Beyinde oksijen kaybı
Demiyelinizan Hastalıklar Nasıl Teşhis Edilir?
Uzman doktor fiziki muayene esnasında demiyelinizan hastalıkların teşhisi için belirtileri gözden geçirir. Tıbbi geçmişi de göz önünde bulundurarak demiyelinizan bir hastalıktan şüphelendiği durumda kişiyi nöroloğa yönlendirebilir. Nörolog, kişiye nörolojik muayene ve testler yapacaktır. Demiyelinizasyonu teşhis edebilecek şu yöntemlerden yararlanılır:
MR (manyetik rezonans görüntüleme) taraması
- Lomber ponksiyon (LP)
- Optik koherens tomografi (OCT)
- Elektromiyografi (EMG)
- Kan testleri
- Uyarılmış potansiyeller testi
Demiyelinizan Hastalıkların Tedavisi Nasıl Olur?
Demiyelinizan hastalıkların tedavisi, kişinin semptomlarına ve sahip olduğu duruma göre değişiklik gösterir. Uzman doktor semptomları yönetmek ve bazı durumlarda vücuttaki durumun seyrini veya ilerleyişini değiştirmek için önerilerde bulunabilir. Bu öneriler genellikle ilaçları ve fiziksel terapiyi içerebilir.
Demiyelinizan hastalığa sahip olan kişilerin ömür boyu süren bir bakıma ihtiyacı olabilir. Bu durum sinir hücrelerindeki hasarın türü ve belirtiler de dahil olmak üzere birçok faktöre bağlı olarak gerçekleşir.
Demiyelinizan Hastalıkları Hakkında Sık Sorulan Sorular
Demiyelinizan MS midir?
Multipl skeroz (MS) hastalığı nörolojik olarak gerçekleşen sinir hasarından dolayı ortaya çıkan demiyelinizan hastalıklar grubunda yer alır. Bu hastalıklar sinir dokusundaki miyelin adlı tabakasının zarar görmesinden kaynaklı olarak ortaya çıkar.
Kronik demiyelinizan ne demek?
Kronik demiyelinizan, vücutta bulunan sinirlerin enfeksiyon sonucunda zarar görmesiyle ortaya çıkan hastalık türüdür. Bu durum kollar, bacaklarda uyuşma, karıncalanma ve zayıflık meydana gelir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Yayınlanma Tarihi: 18 Nisan 2024
