Yükleniyor

Geniz Akıntısı Nedir? Geniz Akıntısı Nasıl Geçer?

Geniz Akıntısı Nedir? Geniz Akıntısı Nasıl Geçer?

Burun ve boğazdaki bezlerin aşırı mukus salgılaması durumunda geniz akıntısı ortaya çıkar. Boğazdan başlayarak aşağı mukus akıyormuş gibi bir his yaratır. Boğazda temizleme isteği, öksürük ve ses kısıklığı yaratır. Postnazal damlama olarak da isimlendirilen geniz akıntısı, alerjiler, enfeksiyonlar, ilaçlar ve hamilelik gibi birçok faktöre bağlı olarak ortaya çıkar.

İçindekiler

Geniz Akıntısı Nedir?

Normalden daha fazla mukusun toplanıp boğazınızın arka kısmına damlaması ile boğazda tıkanıklık, ağrı ve öksürüğe neden olan duruma geniz akıntısı denir. Postnazal damlama olarak da tanımlanan geniz akıntısı kronik bir öksürüğe neden olarak kişinin yaşam kalitesini etkileyebilir.

Burunda ve boğazda bulunan bezler sürekli olarak mukus yani halk arasında sümük üretir. Bu bezler günde bir ila iki litre mukus üretir. Mukus, burun astarınızı nemlendirir ve temizler, nefes alındığında yabancı maddeleri yakalar, enfeksiyonlarla savaşır. Normalde bilinçsizce mukus yutulabilir. Bunu fark edilmez çünkü tükürüğünüze karışır ve zararsız bir şekilde boğazınızın arkasına damlar. Fakat boğazda mukus toplandığında veya burun arkasından damladığı hissedildiğinde, bu daha belirgin hale gelir.

Geniz Akıntısı Belirtileri Nelerdir?

Geniz akıntısı tahriş olmuş bir boğaz ağrısına neden olarak bademcikleri ve boğazdaki diğer dokuların şişmesine neden olarak rahatsızlık verir. Geniz akıntısının en belirgin belirtisi, boğazın arkasında bir yumru varmış gibi hissetmektir. Geniz akıntısının diğer belirtileri şunları içerebilir:

  • Boğazda akıntı, tahriş hissi ve ağrı
  • Çok sık yutkunma ihtiyacı
  • Sürekli boğaz temizleme
  • Pürüzlü ses
  • Boğazda yumru hissi
  • Öksürük (genellikle iki aydan uzun süren)
  • Ses kısıklığı
  • Ağız kokusu
  • Aşırı mukusun midenize akması nedeniyle bulantı ve kusma

Geniz Akıntısı Neden Olur?

Geniz akıntısı birçok farklı nedenle ortaya çıkabilir fakat en sık nedenlerinden biri alerjik geniz akıntısı olarak bilinir. Diğer en önemli nedenlerinden biri de burunda kıkırdak eğriliği olan septum deviasyonudur. Bu durum mukusun düzgün şekilde akmasını önleyebilir ve geniz akıntısına yol açabilir. Diğer geniz akıntısı nedenleri şunları içerebilir:

  • Soğuk algınlığı ve grip
  • Alerji
  • Bakteriyel enfeksiyonlar
  • Sinüs enfeksiyonları
  • Soğuk sıcaklıklar, değişen hava ve havadaki kuruluk
  • Baharatlı yiyecekler
  • Hamilelik
  • İlaçlar
  • Kronik asit reflü (GERD)

Soğuk algınlığı ve grip

Soğuk algınlığı ve grip nedeniyle oluşan enfeksiyonlar mukus üretimini artırarak geniz akıntısına neden olur. Bu durum daha da ilerlediğinde iltihaplı geniz akıntısı oluşabilir.

Alerji

Özellikle bahar aylarında doğada yer alan unsurlara karşı alerjik reaksiyon gösterenlerde yoğun bir şekilde mukoza üretimi gerçekleşir ve buna bağlı olarak geniz akıntısı görülür.

Bakteriyel enfeksiyonlar

Solunum yolunu etkileyen bakteri, virüs kaynaklı enfeksiyonlar vücudun savunma sistemini çalıştırarak mukus üretiminin artmasına ve sonrasında geniz akıntısına neden olabilir.

Sinüs enfeksiyonları

Burundan sinüslere doğru yer alan boşlukta mukozanın iltihaplanmasıyla birlikte, salgı miktarında artış olur ve geniz akıntısı ortaya çıkar.  

Soğuk sıcaklıklar, değişen hava ve havadaki kuruluk

Özellikle mevsimsel geçiş dönemlerinde havanın bir sıcak bir soğuk olmasından kaynaklı olarak ani hava değişimlerinin yaşanması, mukozadaki kan akışının hızlanmasına ve mukus üretiminin artmasına neden olarak geniz akıntısı yaratır.

Baharatlı yiyecekler

Günlük beslenmeye bağlı olarak tüketilen acı, baharatlar, üst solunum yollarının tahriş olmasına neden olarak mukusun artmasına neden olur ve geniz akıntısını ortaya çıkarır.

Hamilelik

Hamilelik döneminde hormon düzeylerinde farklılıklar oluşur. Hormon dengesinin bozulmasından kaynaklı olarak salgı artışı yaşanır ve geniz akıntısı gelişebilir.

İlaçlar

Doğum kontrol hapları ve yüksek tansiyon (hipertansiyon) ilaçların kullanımı sonucunda yan etki olarak geniz akıntısı görülebilir.

Kronik asit reflü (GERD)

Boğaz reflüsü olarak da tanımlanan kronik asit reflü, midede yer alan asit sıvının yemek borusuna ger kaçmasıyla oluşur. Bu durum iltihaplanmaya neden olduğundan geniz akıntısı meydana gelebilir.

Geniz Akıntısına Ne İyi Gelir?

Mukusun akmasını kolaylaştırmak için bol su içmek, geceleri yastık yardımı ile başı yüksekte tutarak uyumak, tuzlu su ile gargara yapmak, oda nemlendiricisi veya buhar makinesi ile nemli hava solumak ve ılık sıvılar tüketmek geniz akıntısını hafifletebilir.

Geniz akıntısını rahatlatan öneriler şunları içerir:

  • Bol su ve sıvı tüketerek mukusu inceltmek
  • Deniz suyu spreyi ile burunu temizlemek
  • Tuzlu su gargarası yapmak
  • Nemlendirici veya buhar makinesi ile nem solumak
  • Ilık içecekler içmek
  • Başı yüksekte tutup mukusun burun kanallarından boşalmasını sağlamak
  • Kahve, alkol ve sigara alımını azaltmak
  • Kuru ve soğuk havalardan uzak durmak
  • Bildiğiniz bir alerjiniz varsa alerjenlerden uzak durun ve uygun alerji tedavisi için doktorunuza başvurun.

Geniz akıntısı kaynaklı öksürüğe ne iyi gelir?

Yatarken yastık gibi bir yükseltici ile başınızı dik tutmak, tuzlu su ile gargara yapmak, buhar solumak, nemlendirici kullanmak ve ılık sıvılar içmek geniz akıntısının yarattığı öksürüğü dindirmeye yardımcı olacaktır. Bu yöntemler mukusu inceltmeye ve burun kanallarınızı nemlendirmeyi sağlayacaktır.

Geniz Akıntısı nasıl tedavi edilir?

Geniz akıntısının tedavisi nedenine bağlı olarak değişkenlik gösterir. Soğuk algınlığı ve grip durumunda fazla mukusun azalmasına yardımcı olmak için çorba veya çay gibi ılık sıvılar içilebilir. Bunun yanında bol sıvı tüketimi yapmak da geniz akıntısı tedavisinde önemlidir. Nedenine bağlı olarak geniz akıntısı şu şekilde tedavi edilir.

Alerjiler

Alerjiye bağlı geniz akıntısını düzeltmek için alerjiye neden olan şeylerden uzak durmak gerekir. Semptomların hafifletilmesi için uzman doktor antihistaminikler, kromolin, steroid burun spreyleri ve oral steroidler yazabilir.

Burunda kıkırdak eğriliği

Kişide septum deviasyonu varsa, geniz akıntısını kalıcı olarak tedavi etmek için septoplasti adı verilen bir ameliyata ihtiyaç olabilir. Septoplasti sayesinde burun eğriliği düzeltilir ve daha iyi hava akışı sağlanır.

Bakteriyel enfeksiyonlar

Bakteriyel enfeksiyon sebebiyle oluşan geniz akıntısından kurtulmak için uzman doktor size antibiyotik, burun spreyleri, mukusu yumuşatacak nazal salin sulamaları önerebilir. Geniz akıntısı kronik sinüzitten kaynaklanıyorsa, sinüs cerrahisini önerilebilir. Sinüs ameliyatı tıkalı sinüslerinizi açmada etkili olur.

Kronik asit reflü

Gastroözofageal reflü hastalığına bağlı olarak ortaya çıkan geniz akıntısı tedavisinde ise  yatmadan en az üç saat önce yiyecek ve içeceklerden kaçınmak, yine yatmadan önce başınızı vücudunuzun altı inç ila sekiz inç yukarısında tutmak önemlidir.

Geniz Akıntısı Hakkında Sık Sorulan Sorular

Geniz akıntısında burun neden tıkanır?

Burun alerjik bir partikülle karşılaştığında birden burun etleri büyümeye ve mukus üretimi artmaya başlar. Büyümüş etler nedeniyle burun içi hava yolları daralır ve burun tıkanıklığı şikayeti başlar. Daralmış burun yolları nedeniyle miktarı artmış mukusun geriye, genize doğru atılması, itilmesi de yavaşlar. Bu nedenle mukusun burun içinde kalma süresi 30 dakikadan çok daha uzun sürer.

Mukus/sümük neden olur?

Mukus yapışkan özellikli bir sıvı olduğundan solunum yoluyla içeri girmeye çalışan tüm partiküller üzerine yapışmış olur. Böylece genize ulaşan havanın süzülmesi fonksiyonu da sağlanır. Mukus üzerine yapışan tüm partiküller genize ulaştığında yutularak mideye gider ve midenin asit ortamı sayesinde parçalanıp, vücudun pek çok muhtemel saldırıya karşı savunması sağlanmış olur.

Geniz akıntısında başka hangi şikayetler görülür?

Bu durum mukus yoğunluğunun artması ve atılımının daha da güç hale gelmesine neden olur. Böylece önceleri hiç fark etmeden yutkunma refleksiyle yutulan salgılar artık güçlükle ve daha fazla eforla yutulmaya çalışılır. Böylece hasta tarafından geniz akıntısı hissedilir ve bir şikayet haline gelmeye başlar. Alerjik rinitte sıklıkla hapşırma eşlik eder. Alerjik reaksiyonun özelliğine göre gözlerde yaşarma, genizde, damakta ve hatta kulaklarda kaşıntı şikayeyleri eklenebilir. Olanlar bir tür inflamasyondur yani iltihabi reaksiyondur ancak genellikle ateş oluşmaz.

Geniz akıntısının tanısı nasıl konulur?

Geniz akıntısının tanısı kişinin şikayetlerinin dışında doktor muayenesi ile konulmaktadır. Fiziki muayenenin ardından çeşitli testler yapılır ve geniz akıntısından bir örnek alınarak incelenebilir. Ek olarak bilgisayarlı tomografi, röntgen ve benzeri tetkikler de istenebilir.

Geniz akıntısının rengi nasıl olur?

Özellikle enfeksiyon ajanının bakteriler olduğu durumlarda geniz akıntıları artık sadece koyu kıvamlı değil, şeffaf akıntılar yerine sarı veya sarı-yeşil renkli karaktere bürünür. Geniz akıntısının alerjik reaksiyonlarda görülenlere göre bir diğer farkı da kötü kokulu olmasıdır.

Buruna yabancı cisim kaçması geniz akıntısına neden olur mu?

Burunda alerji ve enfeksiyonlar dışında da mukus salgısında artmalar, koyulaşmalar, geniz akıntıları görülebilir. Örneğin burunda yabancı cisim bulunması tek taraflı burunda akıntı, zamanla akıntının kıvamının koyulaşması, şeffaf renginin kaybolup opak ve hatta sarı-yeşil hale gelmesine neden olabilir. Yapılması gereken burundaki yabancı cismin çıkarılmasıdır.

Geniz akıntısında cerrahiye başvurulur mu?

Bir diğer geniz ve burun akıntısı nedeni ise burun içindeki hava yollarının mekanik nedenlerle daralmasıdır. Örneğin burun kıkırdak ve kemiğinin orta hatta bulunmadığı, bir tarafa doğru kaydığı, eğildiği, burun yollarını tıkadığı durumlarda tıkanan burun yolundaki mukusun geriye doğru akış yolları da daralmış olur. Bu tip bir tıkanıklık sonucunda 20-30 dakika içinde genize ulaşamayan mukus, daha uzun süre burun içinde kalacaktır. Burun içinde kalma süresi uzadıkça mukusun kıvamı zamanla koyulaşır ve yine yapışkanlığı artar. 

Böylece herhangi bir alerji veya enfeksiyon olmadığı halde koyu kıvamı nedeniyle mukusun yutulması kolayca başarılamazsa, genize ulaşmış koyu kıvamlı mukusu yutma çabası bu durumdaki farkındalığı artırır ve geniz akıntısı şikayeti oluşturur. Geçici olarak yapılması gereken burnu yıkamak iken, kesin çözüm olarak burun yolunda daralmaya neden olan mekanik engelin cerrahi ile düzeltilmesine gidilmelidir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.

Güncelleme Tarihi : 22 Mart 2024

Yayınlanma Tarihi: 13 Eylül 2023

Bu Konuda Uzman Doktorlar

İletişim Formu

Detaylı bilgi için iletişime geçin.

* Bu alan gereklidir.
Sosyal Medya Hesaplarımız
Canlı Destek Kolay Randevu Al