Kene Isırması Nedir? Kene Isırması Belirtileri Nelerdir?

Kene Isırması Nedir?

Kene ısırması, sıklıkla ormanlık, otluk veya çimlik gibi açık alanlarda yaşanan, kenelerin beslenmek için hayvan veya insanları ısırması ve konakçıdan kan emmesidir. Isırdıktan sonra vücuda yapışık kalırlar. Kişiler kene tarafından ısırıldığını fark ettiğinde hızlıca bir tıbbi kuruluşa başvurmalıdır. Zira bir kenenin asıl tehlikesi, ısırmasından ziyade kan emerken kendi salgılarıyla birlikte taşıdığı virüs, bakteri veya parazitleri konakçının kan dolaşımına bulaştırma potansiyelidir.

Türkiye'de kene kaynaklı en büyük tehlike, Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) virüsüdür. Bu virüs dışında keneler, Lyme hastalığı, Akdeniz benekli ateşi ve tularemi gibi başka ciddi enfeksiyonlara da neden olabilir. Bu nedenle, vücuda yapışan her kene potansiyel bir risk olarak kabul edilmeli ve müdahale kesinlikle bir sağlık profesyoneline bırakılmalıdır.

Kene Isırığı Belirtileri Nelerdir?

Kene ısırdığını gösteren en net belirti, vücuda yapışmış kene varlığıdır. Genelde ağrısız olup, küçük yara, kabuk gibi görünebilen kenenin yapıştığı yerde hafif kızarıklık, şişlik ve kaşıntı hissedilebilir. Enfeksiyon bulaştırırsa yüksek ateş, yorgunluk, baş ağrısı, kas ve eklem ağrıları görülebilir.

Kene ısırdığında görülen belirtiler şunlardır:

• Kene ısırmasında en net belirti cilde yapışmış küçük böcek varlığıdır.
• Isırık bölgesinde, küçük, kırmızı leke
• Hafif kaşıntı veya yanma hissi
• Kene zehirliyse ve enfeksiyon bulaştırdıysa yüksek ateş
• Baş ağrısı
• Halsizlik ve bitkinlik
• Kas ve eklem ağrıları
• İştahsızlık
• Mide bulantısı ve kusma
• İshal
• Işığa karşı hassasiyet (fotofobi) gibi belirtiler görülür.

Bu belirtilerden herhangi birinin varlığı durumunda, en yakın sağlık kuruluşunun Acil Servis veya Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji bölümüne başvurulmalıdır.

Kene Isırığı Fark Edildiğinde Ne Yapılmalı?

Vücutta bir kene fark edildiğinde, kene kesinlikle koparılmaya çalışılmamalıdır. Yapılması gereken tek doğru ve güvenli hareket, en yakın sağlık kuruluşuna (Hastane Acil Servisi, Aile Sağlığı Merkezi) başvurmaktır. Paniğe kapılmadan, keneye dokunmadan ve üzerine herhangi bir madde sürmeden bir hekime ulaşılması, olası bir enfeksiyon riskini en aza indirmek için atılacak en kritik adımdır.

Kene Neden Kendi İmkanlarınızla Çıkarılmamalıdır?

Kene çıkarma işlemi, basit gibi görünse de oldukça riskli bir müdahaledir. Yanlış bir hareket, sağlığı ciddi şekilde tehlikeye atabilir.

Enfeksiyon Riskinin Artması: Keneyi cımbızla sıkıştırmak, ezmek veya üzerine kimyasal maddeler dökmek, kenenin strese girerek midesindeki enfekte sıvıları ve virüsleri kan dolaşımına boşaltmasına neden olur. Bu da hastalık kapma riskini artırır.

Kenenin Başının İçeride Kalması: Bilinçsizce yapılan müdahalelerde kenenin gövdesi kopabilir ve baş kısmı derinin içinde kalabilir. Bu durum, bölgede ikincil enfeksiyonlara ve iltihaplanmalara yol açabilir.

Kene Isırmasında Yapılmaması Gereken Tehlikeli Yöntemler

• Kenenin üzerine alkol, kolonya, aseton, gaz yağı veya benzin dökmek.
• Kibrit veya çakmakla keneyi yakmaya çalışmak.
• Keneyi parmakla ezerek veya patlatarak çıkarmaya çalışmak.
• Kenenin üzerine sigara sürmek veya sıcak bir cisimle dokunmak.

Bu yöntemlerin tamamı tehlikelidir ve faydadan çok zarar getirebilir. Bir sağlık profesyoneli, özel aletler kullanarak keneyi vücuttan en güvenli şekilde çıkaracaktır. Kene çıkarıldıktan sonraki 10–14 günlük süreç dikkatle izlenmelidir. Bu dönemde ateş, baş ağrısı, halsizlik ve kas ağrıları gibi genel hastalık belirtilerinin gelişip gelişmediği yakından takip edilmelidir. Herhangi bir şüpheli belirti durumunda, vakit kaybetmeden ilgili sağlık kuruluşuna başvurulması önerilir.

Keneden Korunma Yolları Nelerdir?

Kene ısırması kaynaklı hastalıklardan korunmanın en etkili yolu, kene ısırığını en baştan önlemektir.

Kişisel Koruyucu Önlemler

Doğru Giyim: Kırsal alanlara, ormanlara, tarlalara veya piknik alanlarına gidilirken açık renkli giysiler tercih edilmelidir. Bu tercih, kenenin daha kolay fark edilmesini sağlar. Uzun kollu üstler ve pantolon giyilmesi, pantolon paçalarının da çorapların içine sokulması kenenin cilde ulaşmasını engellemeye yardımcı olur.

Böcek Kovucular: Cilde veya giysilere, Sağlık Bakanlığı tarafından onaylanmış böcek ve kene kovucu spreyler uygulanabilir.

Riskli Alanlardan Kaçınma: Kenelerin yoğun olarak bulunduğu bilinen çalılık, otlak ve yaprak yığınlarının olduğu yerlerde dolaşmaktan kaçınılmalıdır. Yürüyüş için belirlenmiş patikaların tercih edilmesi önemlidir.

Permetrin Kullanımı: Yazlık bölgelerde ya da dışarıda vakit geçirildiğinde giyilecek olan elbiselere permetrin uygulanabilir. Permetrin, kenelerin kıyafetlere yapışmasını önlemektedir.

Eve Dönüşte Yapılması Gerekenler

Vücut Kontrolü: Eve dönüldüğünde, vakit kaybetmeden tüm vücut, özellikle de diz arkaları, koltuk altları, kasık bölgesi, kulak arkası ve saç dipleri gibi kıvrımlı ve gözden uzak bölgeler dikkatlice kontrol edilmelidir. Çocukların ve evcil hayvanların kontrolü de aynı özenle yapılmalıdır.

Duş Alınması: Eve gelindikten sonra duş alınması, vücuda henüz yapışmamış ancak üzerinde dolaşmakta olan kenelerin uzaklaştırılmasına yardımcı olur.

Giysilerin Temizliği: Dışarıda giyilen kıyafetler çıkarılmalı ve mümkünse yüksek sıcaklıkta yıkanmalı veya kurutucuda kurutularak üzerindeki kenelerin ölmesi sağlanmalıdır.

Kene Isırması Sonrası Tahriş Nasıl Önlenir?

Kene ısırması ve doktor müdahalesi ile çıkarma işlemlerinin ardından, bölgede tahriş görülebilmektedir. Dolayısı ile iz ve tahrişi minimum seviyede tutabilmek için bölgenin temizlenmesi büyük önem taşır. Kenenin ısırdığı bölgenin hijyenik olması ve özenli bakım yapılması gereklidir. Kene çıkarma işlemi yapıldıktan sonra dikkat edilmesi gerekenler aşağıda sıralanmıştır.

Temizlik: Bölgeye temiz tutmak için su ve sabun ile düzenli olarak yıkanabilir. Böylece enfeksiyon riski minimum seviyeye iner.

Bölgeyi Kaşımayın: Kene ısırması sonrasında, ısırılan bölgeyi kaşımamak önemlidir. Sürekli yapılan kaşıma işlemi, cildin tahriş seviyesinin artmasına yol açabilir.

Koruyucu Kullanın: Özellikle yaz aylarında kene vakaları daha fazla görüldüğü için iz kalma riskini önlemek için güneş koruyucu krem kullanılabilir. Fakat bunlar tajriş sonrası iyileşme sürecinde uygulanmalıdır.

Kene Isırığı Öldürür mü?

Kene ısırmaları genelde ölümcül değildir ancak bir çok enfeksiyon, virüs ve bakterinin yayılması yanı sıra alerjik reaksiyona neden olabildikleri için tedavi edilmediği taktirde öldürücü olabilmektedir. Özellikle Lyme hastalığı taşıyan kenelerin ısırması tedavi edilmediğinde ölüme bile yol açabilir. Bir kenenin lyme hastalığını bulaştırabilmesi için 36 saat ve üzeri bir süre boyunca cilde tutunması gerekirken, diğer enfeksiyonlar birkaç saat veya hatta birkaç dakika içinde bulaştırılabilir.

Kene Isırması ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Kene yapışması nedir?

Kene yapışması, kenenin ciltte uygun bölgeye yerleşerek ağız kısmını cilde sabitlemesidir. Özellikle hayvanlara yapışan keneler, zamanla bölgede büyüyerek kendini daha fazla belli etmeye başlar. Sokak hayvanlarında da sıklıkla görülen kene yapışması, dikkat edilmesi gereken bir durumdur.

Vücutta kene fark edildiğinde kişi kendisi çıkarabilir mi?

Hayır, kene çıkarma işlemi enfeksiyon riskini artırabilecek tehlikeli bir müdahaledir. Vücutta kene fark edildiği an yapılması gereken tek şey, keneye dokunmadan en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmasıdır. Müdahale mutlaka bir hekim tarafından yapılmalıdır. Çünkü Kırım Kongo Kanamalı Ateşi gibi hayati riskler taşıyabilen bulaşıcı hastalıkların ilk bulaşma alanı kene ısırıklarıdır.

Vücuda yapışan kene nasıl çıkarılır?

Kene çıkarma işlemi, enfeksiyon riskini en aza indirmek için mutlaka bir sağlık profesyoneli tarafından yapılmalıdır. Hekimler tarafından uygulanan doğru kene çıkarma yöntemi, kenenin cilde en yakın noktasından özel tıbbi aletlerle kavranarak, gövdesinin ezilmesine veya patlamasına neden olmadan, tek ve kontrollü bir hareketle ciltten alınmasını içerir.

Kene ısırığına hangi bölüm bakar?

Vücuda yapışmış bir kenenin çıkartılması için en yakın sağlık kuruluşunun Acil Servisine veya bir Aile Sağlığı Merkezine başvurulmalıdır. Kene ısırığı sonrası hastalık belirtileri (ateş, baş ağrısı vb.) gelişmesi durumunda, uzmanlık alanı Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji olan hekimlere danışılmalıdır.

Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) için aşı var mıdır?

Hayır. Şu an için Kırım Kongo Kanamalı Ateşi’ne (KKKA) karşı insanlar için geliştirilmiş, yaygın olarak kullanılan ve onaylanmış bir aşı bulunmamaktadır. Bu nedenle korunma önlemlerine harfiyen uyulması tek etkili yoldur.

Her kene zehirli midir? Hepsi hastalık bulaştırır mı?

Her kene hastalık taşımaz ve her ısırık mutlaka enfeksiyona yol açmaz. Ancak hangi kenenin riskli (zehirli kene)  ya da zehirsiz kene olduğunu dışarıdan anlamak mümkün değildir. Bu nedenle, kene ısırıkları hafife alınmamalı ve mutlaka bir doktor tarafından değerlendirilmelidir.

Kene ısırmasıyla görülebilecek hastalıklar nelerdir?

Ülkemizde görülen en belirgin hastalık türü Kırım Kongo Kanamalı Ateşi’dir. Buna ek olarak Lyme hastalığı, Anaplazmoz, Tularemi, Babesiyoz ve Kayalık Dağlar Benekli Ateşi de görülebilmektedir.

Kene türleri nelerdir? Büyük kene ve küçük kene arasındaki fark nedir?

Genellikle halk arasında büyük kene olarak bilinen türler hyalomma türüdür. Büyük kene ve küçük kene arasındaki temel fark, boyutlarından kaynaklanır. Fakat asıl önemli olan hangi hastalığı taşıdıklarının potansiyelidir. Her kene türü farklı patojenleri taşıma eğiliminde olabilir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.