Yükleniyor
Sitomegalovirüs (CMV), herpesviridae ailesine ait bir virüstür. Çoğunlukla hafif semptomlarla seyreder ancak bağışıklık sistemi zayıf kişilerde ciddi hastalıklara yol açabilir. CMV, vücut sıvıları yoluyla bulaşır ve enfekte olan kişilerin çoğu hayat boyu taşıyıcıdır. Özellikle hamileler ve düşük bağışıklık sistemine sahip bireyler için risk oluşturur.
Sitomegalovirüs (CMV), herpesviridae familyasından olan herpes virüslerinin dahil olduğu yaygın bir virüs türdür. Bu virüs insanlarda enfeksiyona neden olur. Bu kapsamda, insanda hastalık yapan cmv türü insan herpes virüsü 5 olarak bilinir. Yeni doğan bebeklerde daha sık görülürken vücut enfekte olduktan sonra sessizce cmv virüsü kalabilir. Birçok insanın vücudunda bu antijen vardır ancak kolay kolay hastalık yapmadığı için problem teşkil etmez. Bununla birlikte, kişinin bağışıklığını zayıflatacak bir hastalık geçirmişse ya da hamile ise bulaştığı taktirde ölümcül sonuçlara neden olabilir.
Organ nakli olan kişiler en tehlikeli grup arasında yer alırken hamile kişilerde cmv türü bebeğe geçerek risk yaratabilir. Bu süreçte, anne sütü, meni, tükürük, kan ve idrar gibi vücut sıvıları bulaşının yayılması adına başlıca etkenler arasındadır. Kişiden kişiye geçebilen sitomegalovirüsün bilinen kesin bir tedavisi de mevcut değildir.
Sitomegalovirüs enfeksiyonun bulaşma yolları farklılık gösterebilir. Genel olarak, bulaşıcı hastalığın nedenleri aşağıdaki gibi listelenebilir:
Sitomegalovirüs enfeksiyonun belirtileri soğuk algınlığı semptomlarına benzerlik gösterir. Çoğunlukla hastalık çocuk yaşta geçirildiği için semptomlar belirgin gözlemlenebilir. Eğer, kişinin savunma sistemi yeterince güçlü ise enfeksiyon hafif semptomlarla atlatılır, hatta hiç belirti vermeden de enfeksiyon geçirilebilir. Bu doğrultuda, enfeksiyona bağlı gelişebilecek semptomlar aşağıdaki gibi sıralanabilir:
gibi semptomlar hafif şiddetli geçirilebilir. Bunun yanında, bağışıklık sistemi baskılanan kişiler enfeksiyonu ağır bir şekilde atlatabilir. Bu açıdan hepatit B ve C hastaları, HIV taşıyanlar, organ nakli olan ve kemoterapi alanlar, otoimmun hastalıklara bağlı kortikosteroid türevli ilaç kullanan kişiler süreci zor geçirebilir. Bu kişilerde belirtiler akciğer, yemek borusu, bağırsak ve akciğer iltihabı, yüksek ateş ya da retina iltihabına bağlı körlük durumu gözlemlenebilir. Bununla birlikte, bebeklerde enfeksiyonun belirtileri büyüme geriliği, sinir hasarı, işitme kaybı ile ortaya çıkabilir.
Viral proteinlerin saptanmasını sağlayan CMV antijenemi testinin pozitif çıkması hastalığın varlığına dair bir kanıttır. Viral yükünün tespitinde hastalıkta düşük antikorlar üretilmişse anti-cmv değerleri 5 birimden biraz yüksek çıkabilir. Hastalık orta düzeyli geçiriliyorsa 5 birimin yaklaşık 3 katı bir değer çıkabilir. Eğer viral yükü çok yüksekse >10000 kopya/ml değerlerde çıktığı görülür.
Sitomegalovirüs başka bir kişinin enfekte vücut sıvılarına teması, kan nakli, hamile anneden bebeğe geçişi, organ naklinde donörün enfekte olması gibi durumlarla geçebilir.
Sitomegalovirüs enfeksiyonu normal şartlarda hafif seyirli üst solunum yolu semptomları ile atlatılabilir. Ancak bağışıklık sisteminin monosit, lökosit gibi antikor birimleri yeterince sentezlenmiyorsa ya da gereğinden fazla oluşuyorsa problem oluşabilir. Enfeksiyonu yaşayan kişinin bağışıklık sistemi olması gereken cevabı veremiyorsa ağır bir süreç yaşanabilir, kişide ölümcül bir risk oluşabilir. Özellikle yetişkin bireylerde komplikasyonlar gelişerek karaciğer, sindirim, sinir ve beyin sisteminde hasarlar meydana gelebilir.
Sitomegalovirüs enfeksiyonu herhangi bir tedavi gerektirmeden vücut tarafından bağışıklık kazanabilir. Sağlığı normal çocuklar ve yetişkin bireyler belirti vermeden de hastalığı geçirebilir. Bu durumun aksine bağışıklık sistemi düzgün çalışmayan kişilerde ve yenidoğan bebeklerde tedaviye gereksinim oluşabilir. Bunun yanında hamile ve emziren annelerde tanı pozitif çıkarsa hızlıca tedavi planı çıkarılarak anne ve bebek korunmalıdır. Tüm bu sürecin yönetimi semptomların şiddetine ve süresine göre değişkenlik gösterir. Sitomegalovirüsün üremesini yavaşlatan ya da çoğalmasını engelleyen antiviral ilaçlar doktorun ilk seçenekleri arasındadır. Bu tarz ilaçlar sitomegalovirüsünü tamamen ortadan kaldıramaz, ancak vücudun savunma sisteminin antijeni yenmesi için zaman kazandırabilir. Ayrıca, spesifik olarak enfeksiyonun engellemesi adına aşı çalışmaları günümüzde hala devam etmektedir.
Sitomegalovirüs enfeksiyonu genellikle çocuklarda görüldüğü gibi her yaşta gözlemlenebilir. Bağışıklık sistemi normal düzeninde çalışıyorsa herhangi bir hastalık belirtisi vermeyebilir.
Serolojik tekniklerle antijene özgü antikorların tespiti sağlanabilir. ELISA esaslı gerçekleştirilen testlerde IgG ve IgM antikorları ölçülebilir. IgM vücutta aktif enfeksiyonu gösterirken, IgG değeri vücutta enfeksiyonun var olduğunu ifade eder. Eğer bebekte anti cmv IgG pozitif çıkmışsa enfeksiyonun vücudunda olduğunu gösterir.
Bu durumda enfeksiyon IgG değerlerinden pozitif olarak tespit edilmişse IgM testine de bakılabilir. Bu koşullarda IgM testi negatif çıkarsa vücudun antijene karşı antikor oluşturarak hastalığı atlattığı anlamına gelebilir. ELISA testi ile gerçekleştiren test pp65 antijene karşı geliştirilen test olarak da bilinir.
Bulaşma olasılığı yüksek olan sitomegalovirüsü toplu ortamlarda solunum yoluyla geçebilir. Bununla birlikte, enfekte kişinin vücut sıvılarına maruz kalmak da bulaşma nedenidir. Ayrıca, kan ya da organ naklinde enfekte kişiden donörün alınması da risk faktörü taşır. Hamilelik sırasında anne adayında hastalık mevcutsa büyük bir ihtimalle bebeğe geçebilir.
Yapılan tanı testinde sonuç pozitif çıkarsa cmv enfeksiyonun vücutta olduğu netleştirilir.
Enfeksiyonun belirtilerinin görülmeye başladığı zaman antijeni vücuda aldıktan ortalama 1 ay sonraya dayanır. Bağışıklık sistemi iyi olan kişiler enfeksiyonu hafif atlatarak 1 gün ile 1 hafta arasında hastalığın aktifliğini ortadan kaldırır. Ancak, bağışıklık sistemi zayıfsa antiviral ilaçlarla tedaviye başlanabilir.
Sitomegalovirüs vücutta ağır hasar bırakan bir tür değildir. Enfeksiyonu da hafif semptomlarla geçirilebilir. Eğer, kişinin sağlık profili iyi değilse bağışıklık baskılayıcı tedaviler uygulanıyorsa hastalık tehlike yaratabilir. Bununla birlikte, vücut zayıf düştüğünde virüs vücutta tekrar aktifleşerek semptomlar daha ağır seyredebilir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 8 Mayıs 2024
Yayınlanma Tarihi: 8 Mayıs 2024
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
