Ortodonti Nedir? Ortodonti Nasıl Tedavi Edilir?

Ortodonti, diş hekimliğinde bir uzmanlık dalını oluşturuyor. Çene ve dişlerde oluşan bozuklukların teşhisinin ve tedavisinin gerçekleştirildiği ortodonti bölümünde sadece dişler değil, alt ve orta yüz düzensizlikleri de tedavi ediliyor. Hareketli ve sabit olmak üzere iki tedavi yönteminin uygulandığı ortodontide, tedavi yaşı önem taşıyor. Sadece dişlerle ilgili çapraşıklıklar her yaşta tedavi edilebilirken, iskeletsel bozuklukların tedavisinin ise ergenlik dönemi tamamlanmadan yapılması gerekiyor. Memorial Ankara Hastanesi Ağız ve Diş Sağlığı Bölümü’nden Dr. Dt. Nergiz Altuğ, ortodonti ile ilgili bilgi verdi.

Ortodonti Nedir?

Ortodonti, yanlış konumlanmış dişlerin çene kemikleri üzerinde düzgün şekilde yerleşebilmesi ve yüz düzensizliklerinin teşhis ve tedavisi ile ilgilenen diş hekimliğinin bir uzmanlık dalıdır. Amaç karşı çenedeki dişler ile uyumlu, düzgün sıralanmış dişlerin olmasıdır. Tabi her ne kadar düzgün diş anlamına gelse de, kelime anlamını aşan Ortodonti bölümü, günümüzde sadece dişleri değil, alt ve orta yüz düzensizliklerini de tedavi etmektedir.

Ortodonti Nasıl Tedavi Edilir?

Ortodonti tedavisi hareketli veya sabit olarak ikiye ayrılır. Hareketli tedavi ağız içinde hastanın takıp çıkardığı şeffaf plak ya da aparey denen protezlerle yapılır. Bu yöntem basit çapraşıklıkların, diş arası boşlukların düzeltilmesinde kullanılır. Sabit tedavide ise dişler üzerine sabitlenen, hastanın çıkaramayacağı braket adı verilen parçalar yapıştırılır. Bu parçalar metal veya seramik olabilir ve  özel teller ile birbirine birleştirilir. Bu sayede dişler hareket ettirilerek çapraşıklıklar düzeltilir.

Ayrıca bazı çene problemlerini düzeltmek için ağız dışından çenelik ve headgear diye adlandırılan başlıklar kullanılarak çenelerin düzeltilmesi sağlanır.

Ortodonti Tedavisinin Yaş Sınırı Var mıdı r?

Sadece dişlerle ilgili çapraşıklıklar her yaşta tedavi edilebilir. Fakat iskeletsel bozukluk durumlarında (alt çenenin önde ya da fazla geride olması, üst çenenin çok küçük olması vb.) tedavi ergenlik dönemi tamamlanmadan yapılmalıdır. İleri yaşlarda iskeletsel sorunların tedavisi ortognatik cerrahi adı verilen kapsamlı ameliyatlar ile tedavi edilebilmektedir. Bu tip komplike tedavilere ihtiyaç kalmaması için 7-8 yaşlarında ilk ortodontik muayene yapılmalıdır.

Ortodonti Tedavisi Hangi Sorunları Kapsar?

Ortodonti tedavisi, aralıklı, çarpık, gömülü, eğrilik, yamukluk ve bozuk çene gelişimi olan dişler için uygulanabilir.

Ortodonti Tedavisi Sonrası Nelere Dikkat Edilmelidir?

Ortodonti tedavisi sonrası bazı önemli noktalara dikkat edilmelidir. Ortodonti tedavisi sırasında yapılan diş hareketleri, tedavi sonrasında geri dönmek isterler. Dişlerin eski hallerine dönmek istemelerinin sebebi, hem diş eti fibrillerinin esnek olmasından hem de ısırma, çiğneme gibi hareketlerin dişleri ön tarafa doğru hareket ettirmelerinden kaynaklanır. Her hastada farklı bir nüks eğilimi görülebilir.

Tedavi sonrası, nüksü engellemek için genellikle iki türlü önlem alınır. Bunlardan birisi, braketlerin sökülmesinin ardından alt dişlerin iç tarafına uygulanan sabit koruyuculardır (retainer). Bu koruyucular herhangi bir şekilde hissedilmezler ve kolayca temizlenebilirler. Uygulanan bir başka koruyucu türü ise, hareketli koruyucudur (essix plak). Bunlar şeffaf yapıdadır, tedavinin bitmesinin ardından ilk 6 ay 24 saat takılırlar ve hekimin tercihine göre takma süresi gittikçe azaltılır.

Ortodontik tedavi sonrasında düzgün hale gelen dişleri korumak, tedavinin kendisi kadar önemlidir. Dişlerin tekrar eski yerlerine gitmelerini engellemek, dişlerin ömür boyu hem iyi görünmesini hem de çiğneme fonksiyonunu tam olarak yapabilmesini sağlar. Bu nedenle hastaların pekiştirme tedavisini özenle takip etmeleri ve ortodontistle kontrollerini ihmal etmemeleri önemlidir

Ortodonti Tedavisi Ne Kadar Sü rer?

Ortodonti tedavisinin süresi her hasta için farklılık gösteren bir durumdur. Tedavi süresi hastadan hastaya, hatta hekimden hekime değişmektedir.

Genel olarak ortodontik tedavi uzun soluklu bir tedavi sürecini içerir. Kimi kapanış bozuklukları tek aşamalı bir tedavi ile düzelebiliyorken bazı durumlarda uygulanan tedavilerde ancak iki üç aşamadan sonra düzelme sağlanabilmektedir.  Daha basit ortodontik sorunlar birkaç aylık bir tedavi planı ile çözülebiliyorken, yaşanan sorunun türüne göre değişkenlik göstermekle birlikte 1,5-2 yılı bulabilen hastalar da olmaktadır.

Ortodontist ve Diş Hekimi Arasındaki Fark Nedir?

Diş hekimleri ağız ve diş sağlığı ile ilgili genel bakım ve tedavileri yapar. Ortodonti uzmanları ise sadece dişlerin ve çene yapısının düzeltilmesiyle ilgilenirler. Hastalara uyguladıkları tedavi yöntemleri açısından da yaklaşım farklılıkları bulunur. Diş hekimleri diş çürüğü tedavisi, diş beyazlatma, dolgu, kanal tedavisi ve diş çekimi gibi çeşitli tedavileri uygularken; ortodontistler dişlerin ve çene yapısının düzeltilmesi için diş telleri, şeffaf plaklar veya benzeri cihazlar gibi özel tedavi yöntemleri kullanırlar.

Diş hekimleri genel olarak beş yıllık bir diş hekimliği fakültesi programından mezun olurlar. Ortodontistler ise, diş hekimliği fakültesinden sonra 4-5 yıl arasında bir uzmanlık eğitimi alarak uzmanlaşırlar.

Ortodonti Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Ortodonti fiyatı ne kadar?

Ortodonti uygulamalarında fiyat her doktora ve merkeze göre farklılık göstermektedir. Her bireyin diş, çene ve kemik yapısı farklı olduğundan ortodonti tedavisi kişiye özel planlama gerektirmektedir. Braket seçimi, kullanılacak malzeme, hekimin tecrübesi, tedavi süresi ve hastanın ek tedavilere ihtiyaç duyup duymaması gibi unsurlar tedavinin fiyatını etkilemektedir.

Ortodonti ve çene cerrahisi aynı mı?

Ortodonti ve çene cerrahisi aynı anlama gelmemektedir. Çene cerrahisi erişkin insanlarda, alt çene ve üst çenenin birbirine normal pozisyonda konumlanmadığı veya dişlerin ağız kapalı pozisyondayken birbirleri ile oturmadığı durumlarda, çene ve diş pozisyonlarının olması gerektiği pozisyona getirilmesi için yapılan cerrahi işleme denir. Ortodonti ise diş ve çene bozukluklarını teller ve plaklarla tedavi eden diş hekimliği dalıdır. Erişkin hastalarda çene bozukluğu olduğu durumlarda her iki yöntem birlikte uygulanır.

Ortodonti diş teli takar mı?

Diş telleri sadece alanında uzman ortodontistler tarafından takılmalıdır.

Ortodonti zararlı mı?

Ortodonti uzman hekimlerce yapıldığında ve hasta ağız hijyenine dikkat ettiğinde zararlı değildir. Üstelik çapraşık dişlerin etkin fırçalanmasını artıracağı için dişler daha sağlıklı hale gelecektir. 

Ortodonti tedavisi olmazsa ne olur?

Ortodontik tedavinin uygulanmaması birçok soruna neden olabilir. Hemen hemen tüm ortodontik problemlerde estetik bozulmuştur. Kapanış bozukluklarında çene büyümesi olumsuz etkilenebilir ve çene ekleminde rahatsızlık oluşma riski daha fazladır. Tüm ortodontik bozukluklarda konuşma, ısırma, çiğneme fonksiyonlarında bozukluk oluşması riski vardır. Ayrıca çapraşık dişlerin temizlenmesi çok daha zordur ve uygun fırçalama ve diş ipi kullanımında bile çürüme ve diş eti problemleri daha sık görülür. Üstelik estetik olarak dişlerinden memnun olmayan bireylerde psikolojik kaygılar gelişebilir.