Soluk ya da nefes borusu olarak da bilinen trakea, ortalama 12 cm’lik uzunluğu ile akciğerlere hava akışının gerçekleşmesini sağlıyor. Soluk borusunun kıkırdak dokusu nedeniyle özellikli uzmanlık gerektiren trakea cerrahisinde nefes borusunun yerine kullanılabilecek sentetik materyal ya da protezler bulunmuyor. Bu sebeple trakeanın alınması sonrasında kalan kısmın uygun şekilde tekrar birleştirilebilir olması cerrahide büyük önem taşıyor. Tümör ya da yaralanmalar sonucunda trakeada daralmalar ve zedelenmeler oluşabiliyor. Bu rahatsızlıklar trakea cerrahisinde uygulanan farklı yöntemler ile tedavi edilebiliyor. Memorial Ankara Hastanesi Göğüs Cerrahisi Bölümü Uzmanları, trakea cerrahisi ile ilgili bilgi verdi.
Trakea (nefes borusu) cerrahisi nedir?
Trakea cerrahisi, nefes borusuna yapılan cerrahi girişimdir. Nefes borusu denilen trakeanın hava bütünlüğünü sağlamak için yapılan her türlü cerrahi girişime trakea cerrahisi denilmektedir.
Trakea cerrahisi hangi hastalıklarda uygulanır?
Trakea cerrahisi nefes borusunda mevcut bulunan doğumsal veya sonradan meydana gelen benign (iyi huylu) ve malign (kötü huylu) bütün hastalıklarda uygulanabilir. Bununla birlikte trakeastanoz (darlık) , trake yaralanmaları gibi rahatsızlıkların hepsinde trakea cerrahisi uygulanabilir.
Trakea cerrahisinin avantajları nelerdir?
Trakea cerrahisinde temel amaç, hastanın hava bütünlüğünün sağlanmasıdır. Hava bütünlüğünü sağlamak için yapılan farklı girişimler bulunmaktadır. Trakea cerrahisi de güvenli girişimlerden birini oluşturmaktadır.
Trakea cerrahisi nasıl uygulanır?
Trakea cerrahisi, genel anestezi altında veya bazı durumlarda lokal anestezi ile uygulanabilir. Hasta ameliyat masasına normal pozisyonda yatırılır. Cerrahi yapılacak bölge önceden belirlenir ve yapılacak işleme göre trakeya cerrahi yolla anatomik diseksiyon uygulanır. Bazı durumlarda trakeayı uç uca birleştirebilmek için boyun diseksiyonu, mediasten diseksiyonu ve akciğerin serbestleştirilmesi gibi farklı serbestleştirme manevraları ve teknikleri uygulanır.
Trakea cerrahisi hakkında sık sorulan sorular
Trakea nedir?
Nefes borusu olarak da adlandırılan trakea, ağız boşluğunda ses tellerinden itibaren başlayan ve akciğerlerdeki bronşlara kadar uzanıp, nefes almamızı sağlayan soluk borusudur. Trakea yetişkinlerde boyu 10-12 cm, çapı da 2-2,5 cm civarında olan bir organdır.
Nefes borusu neden daralır?
Nefes borusunun daralmasının farklı sebepleri bulunmaktadır. Günümüzde trakea daralmasının en önemli nedenini yoğun bakımda uzun süre kalan hastaların hava bütünlüğünü ve güvenliğini sağlamak için yapılan trakeostomi işlemi oluşturmaktadır. Trakeostomi işleminden sonra hastaların nefes borusunda darlıklar gelişebilmektedir. Bunun dışında künt, kesici-delici aletler veya ateşli silahlar nedeniyle boyunda veya torakstaki trakeada meydana gelen yaralanmalar, soluk borusunun bütünlüğünü bozabilir. Ayrıca trekeada ortaya çıkan tümörler nefes borusunun daralmasına neden olabilir. Bunların dışında mediastende bulunan tümörlerin trakeaya basısı da daralmalara sebep olabilir.
Trakea cerrahisinde anestezi nasıl uygulanır?
Trakea cerrahisinde anestezi, eğer büyük bir cerrahi planlanıyorsa genel anestezi altında yapılır. Öncelikle küçük çaplı oral entübasyon ile hastanın hava bütünlüğü sağlanır. Cerrahi sırasında açılan trakeayaameliyat sahasında yeniden bir hava tüpü salınarak solunum gerçekleştirilir.
Trakea ameliyatı kaç saat sürer?
Trakea ameliyatı yapılacak işleme göre değişkenlik gösterir. Bu süre 30 dakika ile 3 saat arasında değişebilir.
Trakea cerrahisi kimlere uygulanabilir? Herhangi bir sınır var mıdır?
Trakea cerrahisinde yaş sınırlaması yoktur. Operasyonu kaldırabilecek bütün hastalara trakea cerrahisi gerçekleştirilebilir.
Nefes borusu darlığı nasıl anlaşılır?
Öncelikle hastanın nefes alırken nefesinin dar yerden geçtiği dışarıdan duyulabilir ve hastanın nefes alması zorlaşabilir. Bunlar ilk bulguları oluşturur. Sonrasında yapılacak grafi, tomografi ve bronkoskopi gibi radyolojik ve endoskopik tanı işlemleriyle darlık alanı ve bölgesi net olarak tespit edilebilir.
Covid-19 pandemi sürecinin trakea cerrahisi üzerine ne gibi etkileri oldu?
Dünya genelinde pandemik bir enfeksiyon olan Covid 19 sebebiyle birçok insan mağdur oldu. Hasta olanların bir kısmı hayatını kaybederken, bir kısmında da kalıcı etkiler bıraktı. En sık akciğer ve solunum yolunu tutan koronavirüs sebebiyle hastalar genellikle yoğun bakım takibine girmektedir. Yoğun bakımda uzun süre kalan hastalara standart olarak hava bütünlüğünü ve güvenliğini sağlayabilmek için trakeostomi açılmaktadır. Trakeostomi sonrası trakeada darlık ise en sık görülen komplikasyonu oluşturmaktadır. Covid 19 enfeksiyonu trakea darlığına sebep olabilen çağımızın pandemik hastalığıdır. Bu hastalık sebebiyle yoğun bakım takibi gerektiren hastaların %10-40’ına trakeostomi işlemi gerçekleştirilmektedir. Bu işlemin gerçekleştirildiği hastaların yüzde 20-80’inde ise trakea darlığı gelişmektedir. Bu trakea darlıklarının çoğu cerrahi işlem gerektirebilmektedir. Covid 19 hastalarına yapılacak olan herhangi bir cerrahi işlem enfeksiyonun atlatılmasından 2 veya 3 hafta sonra güvenli bir şekilde yapılabilmektedir. Trakea darlıkları da genellikle bu süreç sonrasında cerrahi işlem ile tedavi edilebilmektedir.
Trakeostomi işlemi sonrasında trake cerrahisine ihtiyacı duyulur mu?
Trakeostomi sonrası trake işlemine her hastada ihtiyaç duyulmayabilir. Trakeostominin kalış süresi ve trakeostomi kanülünün şişirilme basıncına bağlı olarak trakeada darlık gelişebilmektedir. Her trakeostomi sonrası trakea cerrahisi gerekmez. Ancak oluşan darlık hastanın yaşam konforunu bozuyor ve hava almasını engelliyorsa o zaman cerrahi işlem gerekebilir.
Trakea cerrahisi öncesinde nelere dikkat edilmelidir?
Trakea cerrahisi öncesinde yapılacak rezeksiyonun çapı ve büyüklüğünün net bir şekilde ortaya konulması gerekir. Trakea 10-12 cm uzunluğa sahip bir organdır. Bu nedenle çok büyük bir segment rezeksiyonu başarısızlıkla sonuçlanabilir. Literatürde soluk borusunun yarısına kadar alındığı bildirilmektedir. Ancak ne kadar fazla alınırsa, komplikasyon oranı o derece artış gösterir. Bu nedenle dar segmentli rezeksiyon başarı oranını artırır. Bu sebeplerden dolayı ameliyat öncesinde daralan segmentin çapı ve büyüklüğünün net bir şekilde ortaya konulması çok önemlidir.
Trakea cerrahisi sonrasında nelere dikkat edilmelidir?
Cerrahi sonrasında erken dönemde dikişlerin atmaması için boyun hareketlerinin en az bir hafta boyunca kısıtlı yapılması gerekir. Özellikle başın geriye dönük hareketleri bu dönemde kısıtlanmalıdır.
Trake cerrahisi sonrası konuşma ve beslenme nasıl olmalıdır?
Trakea cerrahisi sonrası konuşmada, ses tellerini çalıştıran sinirler korunduğu sürece bir sıkıntı oluşmaz. Ancak bazı durumlarda bu sinirler darlık alanı içinde kalabilir ve cerrahi sırasında zarar görebilir. Erken dönemde ses kısıklığına neden olabilir. Bu sinir, iki taraflı bloke olursa ses kısıklığı kalıcı olur. Tek taraflı blokajlarda ise ses kısıklığı geçici olduğu gibi ses tellerine sonradan yapılacak basit bir enjeksiyonla ses bütünlüğü tekrar sağlanabilir.
Trake cerrahisi sonrasında beslenmede ise herhangi bir kısıtlama bulunmamaktadır. Diğer operasyonlarda yapılan diyet rejimi bu hastalar için de geçerlidir.
Trakea cerrahisi güvenilir bir işlem midir?
Trakea cerrahisi tecrübeli ve bilgili uzman ekip tarafından tam donanımlı hastanelerde yapıldığında güvenli bir işlemdir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 27 Şubat 2024
Yayınlanma Tarihi: 16 Şubat 2022
Sağlık kütüphanesi içeriklerimiz yalnızca bilgilendirme amaçlı ve kayıt tarihindeki bilimsel verilerle hazırlanmıştır. Sağlığınızla ilgili tüm sorularınız, endişeleriniz, teşhis veya tedavi için mutlaka doktorunuza veya sağlık kuruluşuna başvurunuz.
