Anevrizma Nedir? Beyin Anevrizması Belirtileri Nelerdir?

Anevrizma, aort veya beyin damar duvarının zayıflaması veya hasar görmesi sonucu kan damarı duvarında ortaya çıkan kabarcık veya balona benzeyen dışa doğru şişkinliktir. Anevrizma genellikle beyin anevrizması ve aort anevrizması şeklinde görülür ancak diz arkası, bağırsak veya dalakta da meydana gelebilir. Beyin anevrizmasının yaygın nedenleri yüksek tansiyon, sigara ve ileri yaştır. Anevrizmalar genellikle yırtılıncaya kadar hiçbir belirti göstermezler. 

Anevrizma Nedir?

Anevrizma, atardamar gibi bir kan damarının duvarında anormal bir şişlik veya çıkıntı oluşması sonucu damarın %50'sinden daha fazlasında anormal genişleme veya balonlaşma meydana gelmesidir. Anevrizma yaygın olarak beyin ve aort damarlarında görülür.

Damar duvarı sağlamlığını ve elastikiyetini kaybedip damar dışa doğru şiştiğinde meydana gelmektedir. Anevrizmanın duvarındaki bu anormal bölge yırtılarak beyin kanamasına da yol açabilir. Sıklıkla beyin ve beyni kaplayan ince doku arasındaki subaraknoid mesafe içerisine kanama olur.

Anevrizmalar genellikle patlayan kadar belirti vermez ve fark edilmez. Patlayan ve fark edilen anevrizmalar ölümcül sonuçlar doğurabilir. Özellikle beyin anevrizması belirtileri arasında baş ağrısı, bulanık görüş, mide bulantısı, ışığa duyarlılık ve bilinç kaybıdır. 

Tedavi edilmeyen beyin ve aort anevrizmaları patlayarak tehlikeli ve ölümcül sonuçlara yol açabilir.

Anevrizma Türleri Nelerdir?

Anevrizma genel olarak beyin anevrizması ve aort anevrizması üzerinden değerlendirilir. Bunun yanı sıra abdominal aort anevrizması ve periferik anevrizma da anevrizma türleri arasında sayılır. 

Anevrizma türleri şöyledir:

• Beyin anevrizması
• Aort anevrizması 
• Abdominal aort anevrizması 
• Torasik aort anevrizması
• Periferik anevrizma
• Karotis anevrizma
• Mezenterik arter anevrizması

Anevrizma Neden Olur?

Anevrizma; bir kan damarının ve özellikle bir atardamarın,  hastalık gibi bir nedenle damar duvarının zayıflaması sonucu oluşan, dışarı doğru oluşan kanla dolu kabarcık veya balonlaşmadır. Damar duvarındaki bu zayıflığı tetikleyen faktörler arasında yüksek tansiyon, ateroskleroz, sigara tüketimi, yaşlılık, genetik ve stres yer alır.

Anevrizmaya yol açabilecek potansiyel faktörler şu şekildedir:

• Yüksek tansiyon
• Ateroskleroz
• Sigara tüketimi
• Yaşlılık
• Genetik faktör
• Stres

Beyin anevrizması neden olur?

Beyin anevrizmasının nedenleri arasında ileri yaş, yüksek tansiyon, sigara, madde kullanımı (özellikle kokain), ağır alkol tüketimi ve bazı enfeksiyonlarda sıklığı artabilir. Bazen de kafa travmasından sonra oluşabilir.

Doğuştan itibaren var olan bazı hastalıklarda da beyin anevrizma riski artar.

1. Kalıtsal bağ dokusu bozuklukları (Ehlers-Danlos sendromu); damar duvarlarını zayıflatır.
2. Polikistik böbrek hastalığı; yüksek tansiyona neden olabilir.
3. Aile öyküsü; özellikle birinci dereceden yakınında beyin anevrizma öyküsü varsa risk mevcuttur.

Anevrizma Belirtileri Nelerdir?

Anevrizmalar genellikle herhangi bir belirtiye neden olmadıkları için fark edilmezler. Buna "asemptomatik" anevrizma denir. Bir anevrizma yırtıldığında tehlikeli hale gelir. Yırtılmış bir anevrizma ciddi yaşam tehdidi içerir ve acil tıbbi tedavi gerektirir. Ani, şiddetli bir baş ağrısı tipik bulgusudur ve genellikle şimdiye kadar yaşanan "en kötü baş ağrısı" olarak tanımlanır.

Baş ağrısının yanında; mide bulantısı, boyun ağrısı, bulanık görme, ışığa duyarlılık, nöbet, düşük göz kapağı, bilinç kaybı ve bilinç bulanıklığı olabilir. Bazı durumlarda, anevrizma az miktarda kan sızdırabilir ve sonuçta sadece şiddetli baş ağrısı gözlenebilir. Sızıntıyı takiben daha ciddi yırtılmalar gözlenebilir. Yırtılmamış anevrizmalar genellikle belirti vermezler. Bu nedenle büyük boyutta bir anevrizmaya sahip olunsa bile anlaşılamayabilir. Patlamamış anevrizma tespiti sıklıkla başka nedenle yapılan görüntüleme tetkikleri ile tesadüfen ortaya çıkar. Bazen bulunduğu bölgede yaptığı bası nedeniyle ortaya çıkan bulgular gözlenebilir.

Anevrizma belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

• Baş ağrısı ve baş dönmesi 
• Boyun tutulması veya boyun ağrısı
• Bulanık görüş 
• Işığa duyarlılık
• Nöbet riski
• Göz kapağında düşüklüğü
• Bilinç kaybı
• Vücudun herhangi bir uzvunda güçsüzlük

Anevrizma Nasıl Teşhis Edilir?

Anevrizma hastalığı yaygın olarak BT taraması ve MR yoluyla teşhis edilir. Kanamamış anevrizma tespiti sıklıkla başka nedenle yapılan görüntüleme tetkikleri ile tesadüfen ortaya çıkar. Yırtılmış bir anevrizmadan şüphelenildiğinde öncelikle beyin bilgisayarlı tomografisi (BT) çekilir ve sızmış bir kanın varlığı araştırılır.

Eğer subaraknoid mesafede kan gözlenirse damardan ilaç verilerek Beyin BT anjiografi ile damar içi boyanarak anevrizma varlığı araştırılır. Tomografi çekildiğinde kan gözlenmezse ve bulgularınız beyin anevrizma kanamasını destekliyorsa belden beyin omurilik suyundan örnek alınarak beyin kanaması varlığı araştırılır. Manyetik rezonans (MR) görüntüleme; beyin içerisini ayrıntılı gösteren tanı esnasında yardımcı olabilecek metodlardan biridir; MR anjiografi anevrizma varlığını saptayabilir.

Bu yöntemler yeterli olmazsa serebral anjiografi uygulanabilir; bu yöntemle beyin damarlarının içerisi direk atardamar aracılığı ile boyanarak anevrizma varlığı araştırılır.

Anevrizma Tedavisi Nasıl Yapılır?

Günümüzde kanamış anevrizmalar için 2 tedavi yöntemi vardır. Bunlar cerrahi klipleme ve endovasküler tedavidir.

Cerrahi klipleme

Cerrahi klipleme işleminde anevrizma boynu klipleyerek kapatılır. Kafatasının bir bölümü kaldırılarak beyne pencere açılır. Beyin anevrizmasının içerisine kan akışını durdurmak amaçlı anevrizma boynuna metal bir klips yerleştirilir.

Endovasküler tedavi

Endovasküler tedavi cerrahi girişime göre daha az invaziv bir işlem olup genellikle bilekten ya da kasıktan bir atardamara kateter yerleştirilerek damar içi boyama ile beyin anevrizmasına ulaşır. Sonrasında anevrizmayı damar içerisinden farklı yöntem kombinasyonları ile tedavi edebilir.

Yırtılmamış bir beyin anevrizmasının tedavisi bazı durumlarda uygun olabilir ve gelecekteki olası bir kanamayı önleyebilir.

Anevrizma Hakkında Sık Sorulan Sorular

Anevrizma ne demek?

Anevrizma, bir kan damarının duvarında anormal bir çıkıntı veya balonlaşmadır. Anevrizma beyin ve aort damarında daha sık görülür.

Anevrizma tehlikeli mi?

Anevrizma, patlama meydana getirdiğinde tehlikeli bir hal alabilir ve acil müdahale edilmesi gerekir.

Beyin anevrizması belirtileri nelerdir?

Baş ağrısı, boyun ağrısı, mide bulantısı, bilinç kaybı, ışığa karşı duyarlılık ve göz kapağında düşüklük beyin anevrizmasında görülebilecek belirtiler arasındadır. 

Beyin anevrizma hastalarının dikkat etmesi gerekenler nelerdir?

Beyin anevrizmasının yırtılma riski çok yüksek değilse ve hastada herhangi bir belirti yoksa mutlaka bir tedavi gerekli değildir fakat düzenli kontrol altında olunmalıdır. Her şeyden önce anevrizmanın yeri ve genel sağlık durumu bu kararda önemli rol oynamaktadır. Beyin anevrizması hastalarının damar sağlığını koruması önemlidir. Bu sebeple; sigara içilmemeli, fazla kilo alınmamalı, uzman hekimin önerdiği egzersizler düzenli olarak yapılmalıdır. Yüksek tansiyonu varsa hastanın kontrol altında tutulması önemlidir. Hastanın beyin anevrizmasının yırtılma riski var ise gerekli olan girişimsel ya da cerrahi tedaviler uzman hekimler tarafından belirlenip uygulanmalıdır.

Beyin anevrizması ameliyatı riskleri nelerdir?

Cerrahi klipleme ve endovasküler tedavi beyin anevrizması tedavisinde kullanılan tedavilerdir. Her iki işlem için, beyinde kanama veya beyne giden kan akışının kaybı gibi potansiyel riskler bulunmaktadır.

Beyin anevrizması ameliyatı sonrası nelere dikkat edilmelidir?

Anevrizma ameliyatından sonra belirli aralıklarla kontrol muayeneleri gereklidir. Risk faktörlerini azaltmak gerekir; özellikle tansiyon kontrol altında olmalı, sigara kullanımı bırakılmalı ve düzenli egzersiz yapılmalıdır. Stresten ve stres yaratan aktivitelerden uzak durulmalıdır.

Beyin anevrizması genetik midir?

Bazı doğumsal hastalıklarda anevrizma riski yüksektir.

1. Kalıtsal bağ dokusu bozuklukları (Ehlers-Danlos sendromu); damar duvarlarını zayıflatır
2. Polikistik böbrek hastalığı; yüksek tansiyona neden olabilir
3. Aile öyküsü; özellikle birinci dereceden yakınında beyin anevrizma öyküsü varsa risk mevcuttur.

Beyin anevrizması tekrarlar mı?

Risk faktörleri devam ettiği sürece anevrizma yeniden oluşabilir. Anevrizma teşhis edildikten sonra risk faktörlerini ortadan kaldırmak için yaşam tarzı değişiklikleri önerilir. Sigara kullanımı bırakılmalı, yüksek tansiyon kontrol altına alınmalı, sağlıklı ve dengeli beslenilmeli, düzenli egzersiz yapılmalı ve kilo kontrolü sağlanmalıdır.