Deri çatlağı belirtileri nelerdir? Deri (cilt) çatlağı nasıl geçer?

Hem kadınlarda hem de erkeklerde görülen deri çatlağı, estetik görünümün bozulmasına yol açabiliyor. Özellikle hamilelik ve ergenlik dönemlerinde ortaya çıkan deri çatlağının en önemli nedenlerini kilo alıp verme, hormonlar ve genetik yatkınlık oluşturuyor. Kesin bir tedavisi bulunmayan cilt çatlaklarının rengi ve derinliği, fraksiyonel lazer, radyofrekans, dermaterapi, PRP gibi tedavi yöntemleriyle hafifletilebiliyor. En çok denenen alternatif tedavi yöntemleri arasında yer alan bitkisel yağlar ve kremlerin ise yeterli olumlu sonuçlar yaratmadığı da bilimsel çalışmalarda yer alıyor.

Deri çatlağı nedir?

Tıp dilinde “Stria” olarak isimlendirilen deri çatlakları; derinin orta tabakası olan dermisin destek dokularının zayıflaması ile vücudun deri gerginliğine en fazla maruz kalan alanlarında ortaya çıkan çizgi tarzında izler-skarlardır.  “Striae distensae”, "stretch marks” ve “stria rubra ya da alba” gibi isimler verilmektedir.

Deri çatlakları neden olur?

Cilt çatlakları dermisteki elastin ve kollajen liflerinin yırtılmasına bağlı olarak gelişir. Elastikiyeti olmayan deri alanlarında daha çok görülür. Genetik yatkınlıkla gebelik döneminde ve ergenlikte fizyolojik olarak oluşmaktadır. Gebelik sırasında alınan kilolar deride çok fazla gerginliğe neden olur. Özellikle son aylara doğru hem alınan kilolar hem de gebelikte görülebilen ödemden dolayı, karında, bacak içlerinde ve göğüslerde çatlaklar meydana gelebilir. Hamilelikte gebelik çatlarının yanı sıra ergenlik döneminin hormonal değişimleri, hızlı büyüme, uzama, kas yapısının gelişmesi de çatlak oluşumuna neden olabilir.  Aşırı kilo alıp vermeler, vücut geliştirme sporlarında ağır kaldırmalar deride çatlak oluşturabilir. Deri çatlağı oluşumu kilo ile ilişkilendirilmiştir. Yapılan araştırmalara göre obezite problemi olan kişilerde çatlak görülme olasılığı yüzde 40'lara kadar artış gösterir. Bazı hastalıkların ve kullanılan ilaçların da çatlaklara sebebiyet verdiği bilinir. Özellikle sistemik kortizon kullanan hastalarda elastin ve kollajen lifler yıkıma uğrar. Bunun sonucu bazı bölgelerde çatlak gözlenebilir. Cushing sendromu gibi kortizol seviyesinin değişiklik gösterdiği hastalıklarda ve bazı enfeksiyon hastalıklarında dokuda oluşan hasar sonucu çatlaklar gözlenir. Bazen hiçbir neden olmaksızın cilt çatlağı oluşabilir. Bu duruma idiopatik oluşan çatlak denir.

Deri çatlağı belirtileri nelerdir?

Deride çizgisel atrofik alanlar şeklinde görülür. Çoğunlukla bel, kalça, bacak, karın, meme ve kollarda görülen çatlaklar, ilk oluştuklarında kırmızı ve / veya mor renkte, daha sonra normal deri rengine yakın bir renk alır. Hormonlar çatlak oluşumunda etkilidir.  Bu yüzden kadınlarda ve erkeklerde farklı alanlarda çatlak görülme sıklığı artar. Deri çatlakları erkeklerde kol, sırt altı ve kalçada görülürken; kadınlarda en çok kalça ve bacak bölgesinde, sonra göğüs bölgesinde görülür. Görülme zamanı genellikle ergenlikle aynı zamana denk gelir. Gebelik zamanı oluşan çatlaklara stria gravidarum adı verilir ve spesifik olarak karın bölgesinde yoğun çatlak görünümü oluşturur. Çatlaklar görünümü dışında başka belirti vermezler. Ancak bazı yoğun ve büyük çatlaklarda kaşıntı oluşabilir.

Çatlağın çeşitleri ve evreleri nelerdir?

Deri çatlakları ilk oluştuklarında cilt tonuna göre daha kırmızı-mor arası bir renktedir. Bu dönemde "stria rubra" olarak isimlendirilir. Zaman geçtikçe rengi soluklaşır ve normal deri rengine yakın bir renk tonu oluşur, bu dönemde "stria alba" olarak isimlendirilir.

Deri çatlakları ilk oluştuklarında çevre dokularda da bazı değişiklikler meydana gelir. İlk aşamada yüzeysel damarda genişleme ve lenf hücrelerinin bu bölgede fazlalaştığı tespit edilmiştir. Daha sonraki aşamalarda kollajen liflerinin azalması görülür ve epidermis incelir.

Deri çatlakları nasıl tedavi edilir?

Deri çatlağı kozmetik görünüm bozukluğu dışında herhangi bir sağlık problemi yaratmaz, bu yüzden tedavisi şart değildir. Ancak özellikle kadınlarda ciddi estetik kaygılara yol açabilmektedir. Deri çatlakları oluştuktan sonra tedavisi gerçekten zordur. Tedavi ile çatlaklar yok edilemez, ancak görünümleri iyileştirilebilir.  Bu noktada, uygulanan tedavi yöntemlerinin çatlakların derinliğini azaltmak ve cildin eski rengine dönmesine yardımcı olmayı hedeflediği söylenebilir. Çatlak tedavisine başlanacak evre, tedavinin başarısı açısından çok önemlidir. Ne kadar erken evrede tedavi yapılırsa, o kadar başarılı sonuçlar elde edilir. Çatlak tedavisinde kullanılan başlıca yöntemler şu şekildedir:

Fraksiyonel lazerler, radyofrekans, dermabrazyon, dermaterapi (dermapen, dermaroler), peeling, PRP, mezoterapi, ilaç ve kremler (A vitamini türevleri, centella asiatica bitkisi özütü, hyaluronik asit, bitkisel yağlar, glikolik asit )

Deri çatlağı ile ilgili sık sorulan sorular 

Deri çatlağı en çok kimlerde görülür?

Gebelerde, ergenlerde, obezlerde ve ağırlık kaldırılan spor yapanlarda deri çatlağı daha sık oluşur.

Cilt çatlakları için bitkisel çözümler var mıdır?

Kakao yağı, zeytin yağı, badem yağı gibi çeşitli bitkisel yağlar ve deri çatlakları için kremler gebelerde koruyucu amaçlı kullanılmış ancak bilimsel çalışmalarda yeterli olumlu sonuçlar alınamamıştır.

Cilt çatlaklarının izleri kalıcı mıdır?

Cilt çatlaklarının izleri kalıcıdır, tedavi ile görünümleri iyileştirilebilir.

Deri çatlağı vücudun her bölgesinde görülür mü?

Tüm anatomik alanlarda görülmekle birlikte karın, göğüsler, sırt alt kısmı, kolların iç kısmı, uyluk ve kalçada deri çatlakları daha sık görülmektedir.

Cilt çatlakları kendi kendine geçer mi?

Cilt çatlakları kendi kendine geçmez. Çatlakların doğal seyrinde; ilk oluştuğunda kırmızı/mor renkte olur, zamanla renkleri açılır deri renginden hafif açık sedefi bir renk alır.

Çatlakların tedavisi için en uygun zaman ne zamandır?

Erken dönem dediğimiz kırmızı/mor aşaması cilt çatlakları tedavisi için daha başarılı olabilecek dönemdir.

Cilt çatlağının oluşması nasıl önlenir?

En önemli koruma mekanizması deri altı kolajen ve elastin liflerini güçlendirmektir. Bu da düzenli kullanılan nemlendiricilerle mümkündür. Deri elastikiyetini artırmak, deri altı dokusunun genişlemesine ya da büyümesine paralel olarak esnemesine yol açacaktır. Ayrıca spora başlayan kişilerin direkt ağır bir tempodan ziyade yavaş yavaş artırabilecekleri bir programla başlamaları gelişecek çatlakları önleyecektir. Hızlı kilo alıp vermekten mümkün olduğunca kaçınılmalıdır.

Çocuklarda cilt çatlağı oluşur mu?

Özellikle ergenlik döneminde, hem hormonal aktivite hem de hızlı uzama ve kilo alma nedeniyle cilt çatlakları oluşur.

Spor yapmak deri çatlaklarına sebep olur mu?

Ağır sporlar, ağırlıkla yapılan sporlar çatlaklara neden olabilir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.