Yükleniyor
Hiperfaji olarak da bilinen polifaji, aşırı, anormal derecede güçlü ve doyumsuz bir açlık hissini tanımlar. Polifaji genellikle diyabetin bir belirtisi olarak ortaya çıkar ancak altında yatan başka tıbbi nedenler de olabilir. Polifaji durumunda gelen açlık hissi aynı zamanda aşırı iştahla birlikte meydana gelir.
Polifaji (hiperfaji), yemek yemekle tatmin edilemeyen güçlü bir açlık hissidir. Bu açlık hissi artan iştahla birlikte gelir. Açlık hissi, vücudun ihtiyaç duyduğundan daha fazla besin tüketilmesiyle birlikte aşırı kilo alımına yol açabilir.
Genellikle teşhis edilmemiş veya tedavisine başlanmamış diyabete bağlı olarak meydana gelen polifaji, hormon bozuklukları ve psikolojik faktörler kaynaklı da ortaya çıkabilir. Aynı zamanda yetersiz beslenme de polifajiye yol açabilecek faktörler arasında yer alabilir.
Polifaji, açlık hissini bastırmak için sürekli yemek yemekle giderilebilecek bir sorun olmadığı için altında yatan nedenin belirlenip tedavi edilmesi gerekir.
Aşırı açlık hissi olarak tanımlanan polifaji genel olarak tip 1 veya tip 2 diyabet, hipoglisemi atakları, hipertiroid ve psikolojik sorunlara bağlı olarak meydana gelir. Bunların yanı sıra adet öncesi sendromu, uyku apnesi ve yetersiz beslenme de polifaji neden olabilir.
Polifaji genel olarak şu faktörlere bağlı meydana gelir:
Nadir olarak genetik bozukluklar olan Kleine-Levin Sendromu ve Prader-Willi Sendromu da polifajiye sebep olabilecek faktörler arasındadır.
Tip 1 diyabet hastalığında bağışıklık sistemi pankreastaki insülin üreten hücrelere saldırarak onları yok eder. Bunun sonucunda pankreas artık insülin üretemediği için kanda glukoz birikir. Vücut bu glukozu insülin olmadan kullanamayacağı için dolayısıyla enerji harcamak amacıyla hızla yağ ve kasları parçalamaya başlar. Bu da kilo kaybının yanı sıra polifajiye neden olur. Tip 2 diyabet hastalığında da polifaji görülebilir ancak tip 1’deki kadar yaygın değildir.
Hipertiroid, vücudun aşırı tiroid hormonu üretmesi durumudur. Polifajide ise tiroid hormonlarının bazal metabolizma hızını artırması durumu söz konusudur. Bu, kalorilerin enerjiye dönüşme hızı şeklinde açıklanabilir. Çok fazla tiroid hormonu üretildiğinde, kalorilerin hızla yakılması beyne daha fazla gıdaya ihtiyaç duyulduğuna dair sinyaller gönderir. Aşırı açlık hissi de polifajiye yol açar.
Stres, depresyon ve anksiyete gibi psikolojik nedenler de kişinin aşırı açlık hissini tetikler. Bu sorunlar aşıldığında veya etkisi azaldığında açlık hissi de yavaş yavaş yok olabilir.
Adet öncesi sendromunda östrojen ve progesteron hormonlarında ani çıkışlarla birlikte dalgalanmalar yaşanır. Bu değişimler polifajiye neden olabilecek faktörler arasında yer alır.
Uyku apnesinde vücut stres altına girer. Stres de kortizol hormonunun salgılanmasına neden olur ve bu da vücudun savaş ya da kaç tepkisini devreye sokar. Bu tepkinin bir parçası olarak karaciğer, stresle başa çıkmak için ekstra yakıt sağlamak amacıyla aşırı miktarda glukoz salgılar. Salgılanan aşırı glukoz da açlık hissini tetikleyerek polifajiye neden olabilir.
Vücuttaki besin maddelerinin eksikliği kişinin yetersiz beslendiğinin bir göstergesidir. Bu yetersiz beslenme de açlık hissini doğrudan etkiler ve polifajiyi ortaya çıkarabilir.
Polifaji genellikle aşırı, doyumsuz ve kontrol edilemeyen açlık hissiyle kendini gösterir. Açlık hissi hisseden kişi sürekli olarak yemek yemeyi düşünür ve bunu eyleme döktüğünde aşırı kilo alımıyla karşı karşıya kalabilir.
Polifaji, açlık hissine neden olan hastalık veya tıbbi faktörün belirlenip tedavisiyle giderilebilir. Örneğin tip 1 diyabet, insülin enjeksiyonu, kan şekeri seviyelerinin yönetilmesi ve şeker ilaçlarıyla kontrol altına alınır. Kontrol altına alınırsa da polifaji oluşma riski azalır.
Hipertiroid söz konusuysa tiroid tedavisi, stres-anksiyete-depresyon söz konusuysa psikolojik destek ve adet öncesi sendromu varsa sendroma yönelik tedaviler polifaji oluşumu riskini azaltarak kişinin doyumsuz bir açlık hissi yaşamasına engel olur.
Polifaji, özellikle diyabet kaynaklı meydana gelen aşırı ve yoğun açlık hissidir.
Polifajinin tıbbi olarak diğer bir adı hiperfajidir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Yayınlanma Tarihi: 3 Haziran 2024
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
