Günümüzde sadakat hormonu olarak da bilinen vazopressin, böbreklerden su geri emilimini arttırmaya yarayan ve arka hipofiz bezinde depolanan bir hormondur. Vücut fonksiyonlarının kontrolünde önemli bir rol oynayan bu hormon yaşamı tehdit çeşitli durumların tedavisinde de kullanılır. Aynı zamanda vücut iç sıcaklığını, kan hacmini ve böbreklerdeki uygun idrar akışını da korur.
Vazopressin Hormonu (ADH hormonu) Nedir?
Antidiüretik hormonu (ADH) olarak da bilinen vazopressin, böbreklerin geri emdiği su miktarını kontrol ederek vücuttaki su miktarını düzenlemeye yardımcı olan, beyinde yer alan hipotalamus tarafından üretilen bir hormondur. Vücutta oksitosinin yetersiz kaldığı durumlarda vazopressin hormonu salgılanır. Aynı zamanda kan basıncını düzenleyerek kan damarlarının kasılmasına da destek olur.
Hem erkekler hem de kadınlar vücutta doğal olarak vazopressin üretebilir. Fakat erkekler, erkek cinsiyet hormonu olan testosteron ile etkileşime girdiği için etkilerini daha güçlü yaşayabilmektedir ve aslında bununla bağlantılı olarak erkekler için sadakat hormonu olarak da adlandırılır.
Vazopressin Hormonu (ADH hormonu) Ne İşe Yarar?
Vasopressin hormonu (ADH), vücuttaki su dengesini sağlamakla görevlidir. Vücutta su eksikliği yaşandığında yani dehidrasyon meydana gelir ve vazopressin hormonu salgılanarak böbreklerin suyu tutmasını sağlar. Böylelikle hacmi düşük, yoğunluğu yüksek bir idrar oluşturulması sağlanır. Bunların yanında vasopressin hormonu kan basıncının dengelenmesinde de önemli bir rolü vardır.
Vazopressin Hormonu (ADH hormonu) Görevleri Nelerdir?
Beynin tabanında bir alan olan hipotalamus vasopressin yani ADH hormonu üretir. Vücuttaki sensörler, kan hacminin değiştiğini ve daha fazla ADH'ye ihtiyaç duyduğunu algılayarak uyarılarda bulunur. Bu uyarılar hipofiz bezinin kan dolaşımına ADH salgılaması için beyne gönderilir. Vazopressin böbreklere ulaştığında ise duyu koruyarak konsantre idrar üretimi için sinyal verir. Vücut suyu tuttuğunda ise vazopressin hormonu şu görevleri yerine getirir:
- Kanı sulandırır
- Kan hacmini artırır
- Kan basıncınızı yükseltir
- Vücut su dengesini sağlar
Vücutta su dengesizliği oluştuğunda sağlanmadığı durumlarda beyne susuzluk sinyali gönderilir. Bu sebeple su içme ihtiyacı doğar. Su dengesini sağlamak için doğru miktarda su tüketimi önemlidir.
Vazopressin (ADH hormonu) Testi
Antidiüretik hormon (ADH) testi, kandaki vazopressin ya da diğer adı ile adh düzeyinin ölçülmesine yarayan bir testtir. Kanda yer alan bu hormonun yüksek ya da az bulunması durumunda uygun tedavi yöntemi belirlenir. ADH testinin normal değeri 1-5 pikogramdır (pg/Ml) olarak bilinir. Normal değer laboratuvara göre farklılık gösterebilir. ADH değerinin çok yüksek ya da düşük olması vücutta sağlık sorununun olduğunun habercisidir.
Vazopressin (ADH hormonu) Eksikliği Nedir?
Birçok sağlık problemi vücudun salgıladığı vazopressin miktarını ve böbreklerin bu duruma tepsi verme şeklini bile etkiler. Vücudun yeterli miktarda vazopressin üretemediği durumlarda böbrek yanıt vermeyi keser ve idrar yoluyla su kaybı yaşanır. Vazopressin eksikliği hipotalamus ya da hipofiz bezindeki hasarda dolayı oluşabilir. Vazopressin eksikliği şu belirtilerle görülebilir:
ADH hormonu eksikliği yaşandığında vücuda alınan sıvı miktarının azaltılması ve uzman doktorun reçete ettiği ilaçların kullanılması en doğru tedavi yöntemi olacaktır.
Vazopressin (ADH hormonu) Eksikliği Neden Olur?
Halk arasında şekersiz şeker hastalığı olarak bilinen diabetes insipidus (DI) vücutta vazopressin eksikliğine neden olur. Diabetes insipidus aşırı yorgunluk, sık idrara çıkma gibi semptomlar yaratır. Bunun yanında aşırı miktarda su tüketilmesi de ADH eksikliğinin nedenleri arasında yer alır.
Vazopressin (ADH hormonu) Eksikliği Nasıl Giderilir?
Vazopressin hormonu eksikliği tedavisinde ilk aşamada uzman doktor bol sıvı takviyesi önerir. Bunların yanından doktor tarafından reçete edilebilecek ilaçları verilebilir. Vazopressin eksikliği hipofiz bezinde oluşan bir hasar sebebiyle oluşuyorsa buna yönelik bir tedavi sürecine başlanır. Bu durum gebelik döneminde görülürse sentetik hormon tedavisi uygulanabilmektedir.
Vazopressin (ADH hormonu) Fazlalığında Ne Olur?
Vazopressin hormonu vücutta fazla olduğundan böbreklerde suyun tutulmasına yarar. Aşırı miktarda ve ihtiyaç olmadığı durumlarda vazopressin hormonunun salgılanması vücutta su tutulumunun fazla olmasıyla bağlantılı olarak kanın seyrelmesine neden olur. Bunun yanında tuz yoğunluğunun artmasına sebebiyet verir. Vücut çok fazla ADH ürettiği zamanlarda aşağıdaki semptomlar görülebilir:
- Mide bulantısı
- Baş ağrısı
- Yönelim bozukluğu
- Yorgunluk ya da uyuşukluk
- Düşük kan sodyum seviyesi
Vazopressin Hormonu Hakkında Sık Sorulan Sorular
Vazopressin hormonu kan basıncını artırır mı?
Vücutta dehidrasyon meydana geldiğinde ADH salınır ve böbreklerde su tutulumu meydana gelir. Bunların yanında vücuttaki su miktarına bağlı olarak kan basıncı da artabilir.
Vazopressin hormonu hangi besinlerde bulunur?
ADH hormonunu doğrudan barındıran gıdalar bulunmasa da dengelenmesine yardımcı olanlar vardır. Brokoli, nar ve avokado gibi gıdalar vazopressin hormonunun dengelenmesini sağlar. Bunun kesin bir kanıtı bulunmamaktadır.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 1 Mart 2024
Yayınlanma Tarihi: 25 Temmuz 2023
