EOS (Eozinofil) Nedir? Eozinofil Yüksekliği ve Düşüklüğü

EOS, eozinofiller adı verilen vücudun bağışıklık tepkisinde yer alan bir tür beyaz kan hücresidir. Vücudu parazitlerden, alerjenlerden, yabancı bakterilerden ve dış organizmalardan korur. EOS seviyesinin yükselmesi vücudun enfeksiyon ya da alerjik reaksiyonla savaştığı anlamına gelir. EOS kan testi ile ortaya çıkan bu değer çok yüksek olduğunda ise ciddi sağlık problemlerinin bir işareti olabilmektedir. Düşük seviyeler, beyaz hücrelerin üretimi ile ilgili bir soruna işaret eder. Bazı tıbbi durumlar ve ilaçlar eozinofil sayısında değişikliklere neden olabilir.

Eozinofil (EOS) Nedir?

Eozinofil (EOS), parazitik enfeksiyon, alerjik reaksiyon veya kanser gibi hastalıklarla vücudun savaşmasına yardımcı olan, kemik iliğinde üretilen bir tür beyaz kan hücresidir. Eozinofil (EOS) testi de, beyaz kan hücresi sayımının (WBC) bir parçası olan, eozinofil adı verilen beyaz kan hücresinin sayısını ölçen bir kan testidir.

Tam kan sayımı (hemogram) testiyle, kandaki toplam beyaz kan hücresi (WBC) sayısının eozinofil yüzdesi ile çarpılması sonucu kandaki eozinofil yüzdesi bulunur. Anormal değerlerde görülen eozinofil, vücut içerisinde enfeksiyon olduğunun belirtisidir.

Eozinofil (EOS) Testi Neden Yapılır?

Eozinofil (EOS) testi, tam kan sayımı ile yapılan vücuttaki eozinofil değerini belirlemek için yapılan bir testtir. Hastalıklarla savaşmada etkili olan beyaz kan hücrelerinin değerini ortaya koyan bu test aynı zamanda aşağıdaki durumların tanısı ve takibi için de yapılmaktadır:

• Alerjik rinit, atopik dermatit gibi alerjik hastalıklarda
• Parazit enfeksiyonlarda
• Bağışıklık sistemine etki eden otoimmün hastalıklarda
• Lenfoma, lösemi gibi kanser türlerinin tanısında

Eozinofil Normal Değeri

Kandaki eozinofil normal değeri < 500 hücre/mcL (1 mikrolitrede 500 hücreden düşük) olarak tanımlanır.  500’den az eozinofil bulunması vücutta beyaz kan hücresi eksikliği anlamına gelmektedir. Eozinofil yüksekliği, bu değer 1500 - 5000 oranlarında olduğunu görülür. Normal değer aralıkları, laboratuvarlara göre farklılık gösterebilir.

• Hafif yüksek değer: 500 - 1500
• Orta yüksek değer: 1500 - 5000
• Şiddetli yüksek değer: 5000 ve üstü aralığındadır.

Eozinofil (EOS) Yüksekliği Nedir?

Eozinofil (EOS) yüksekliği, tam kan sayımı sonucunda değerin 1500 ve üstü olması durumunda vücutta parazitik enfeksiyon, alerjik reaksiyon ya da kanser nedeniyle vücudun hastalıkla savaştığı anlamına gelir.

Eozinofil (EOS) Yüksekliği Neden Olur?

Eozinofil (EOS) yüksekliğine neden olan en yaygın sebepler şöyle sıralanır:

• Akut hipereozinofilik sendrom
• Astım ya da saman nezlesi gibi alerjik bir bozukluk
• Otoimmün problemler
• Bir parazit ya da mantarın neden olduğu bir enfeksiyon
• Çölyak rahatsızlığı
• Astım
• Egzama
• Lösemi ve diğer kan hastalıkları
• Mikrobik hastalıklar
• Crohn rahatsızlığı
• Kanser türleri

Vücuda alınan bazı ilaçlar EOS seviyesinde yükselmelere neden olabilir. Bu nedenle EOS testi sonuçlarını değerlendirirken kişinin hastalık geçmişine ve kullandığı ilaçlara bakmak gerekir. Eozinofil yüksekliği bağışıklık sisteminin zayıfladığının en belirgin göstergesi olarak bilinir.

Eozinofil (EOS) Düşüklüğü Nedir? Neden Olur?

Eiozinopeni olarak adlandırılan eozinofil (EOS) düşüklüğü, istendiği gibi kanda yer alan eozinofil oranının sabit kaldığını gösterir ve normal olarak kabul edilir. Aşırı alkol kullanımı ya da cushing sendromu gibi sağlık sorunları bulunmadığı ve anormal derecede düşük değer çıkmadığı sürece düşük eozinofil değeri endişe etmeyi gerektirmez. Ancak bazı durumlarda eos düşüklüğü kalp yetmezliği gibi yüksek risk içeren sağlık sorunlarını da işaret edebilir.

Eozinofil düşüklüğünün en yaygın nedenleri şunlardır:

• Yoğun strese maruz kalma
• Vücutta steroid artışı yaşanması
• Kan şekerinde düşüklük
• Alkol zehirlenmesi
• Doğum kontrol hapı kullanımı
• Cushing sendromu
• Östrojen ve kortikosteroid barındıran ilaç kullanımı
• Karaciğer problemleri
• Böbrek hastalıkları

Eozinofil (EOS) Yüksekliği Nasıl Düşürülür?

Eozinofil (EOS) yüksekliği, çeşitli hastalıkların habercisi olarak ortaya çıkar. Vücuttaki eozinofil değerini düşürmenin yolları şöyle sıralanabilir:

• Meyve ve sebze ağırlıklı beslenerek, asitli besinlerden uzak durmak
• Vücut bağışıklığını güçlendirmeye yardımcı olan gıdaları tüketmek
• Stres yönetimi yapmak
• Sigara içmemek ve aşırı alkol tüketimini azaltmak
• Alerjenleri farkında olarak önlem almak
• Mevsimsel alerji durumunda ilaç kullanımı sağlamak
• Polen veya toz akarlarına karşı alerjik reaksiyon olasılığından etrafı temiz tutmak
• Vücutta eozinofil sayısında artışa neden olan ilaçları kullanmayı bırakmak

Eozinofil (EOS) Hakkında Sık Sorulan Sorular

Eozinofil sayısı yüksek olursa ne olur?

Eozinofil yüksekliği vücudun diğer bölgelerinde iltihabın olduğunu göstergesidir. Bu durum hipereozinofilik sendrom (HES) veya eozinofilik bozukluk olarak bilinir. Etkilenen belirli vücut bölümüne bağlı olarak, bu eozinofilik bozukluklar şunlardır:

• Eozinofilik fasiit (shulman sendromu)
• Mesaneyi etkileyen eozinofilik sistit olgusu
• Eozinofilik gastrointestinal bozukluklar
• Eozinofilik pnömoni bir akciğer hastalığı,

Belirli gıdalar eozinofil sayısını artırabilir mi?

Bazı gıdalar ve belirli tetikleyiciler alerjik reaksiyona neden olarak kanda eozinofil sayısını artırabilir. Alerjiniz olan bir gıdayı tüketirseniz vücut alerjene tepki olarak daha fazla eozinofil üretir. Alerjik reaksiyonu tetikleyen besinlerden kaçınmak, vücuttaki normal eozinofil seviyelerini korumaya yardımcı olabilir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.