Gastrik Bypass hakkında her şey

Obezite cerrahisinde kullanılan birçok yöntem bulunmaktadır. Gastrik By pass ameliyatı da obezite cerrahisinde en çok tercih edilen cerrahi yöntemlerin başında gelmektedir. Memorial Sağlık Grubu Obezite Cerrahisi Uzmanları, gastrik bypass yöntemi hakkında bilgi verdi.

Gastrik By-Pass (R-YGB) ameliyatı nedir?

Laparoskopik Gastrik By-Pass (R-YGB) cerrahisi kombine tip ameliyatların en sık uygulanan tipidir. Gastrik Bypass obezite cerrahisinde başarılı sonuçları ile dikkat çeken yöntemlerden biridir. Bu ameliyatla mide hacmi küçültülürken besinlerin emilimi ince bağırsakta kat edilen yol kısaldığı için azalmaktadır.

Midenin başlangıcında ki kısım, yaklaşık 30-50 cc kalacak şekilde geri kalanından ayrılır. İnce bağırsakların bir kısmı da bypass edilerek yeni oluşturulan küçük mideye bağlanır. Bu şekilde hastalar çok daha küçük porsiyonlar ile hızlı bir şekilde doyma hissine ulaşırlar. Aynı zamanda da alınan yüksek kalorili besinlerin önemli bir kısmının emilimi engellenir. 

Laparoskopik Gastrik By-Pass (R-YGB) cerrahisi ile etkin ve kalıcı kilo kaybı sağlanır. Hastalar sadece hacim kısıtlayan ameliyatlara benzer şekilde, küçültülmüş yeni mide poşları nedeniyle çok daha küçük porsiyonlar ile hızlı tokluk hissine ulaşmaktadırlar.

Gastrik By-Pass cerrahisi gerektiğinde geri dönüştürülebilmektedir.

Gastrik By-Pass (R-YGB) Ameliyatı Hangi Hastalıklarda Kullanılır?

Gastrik By-Pass (R-YGB) birincil olarak bir morbid obezite ameliyatıdır. Obeziteye eşlik eden birçok hastalık varlığında Gastrik By-Pass (R-YGB) tedavisi uygulanabilir. Bunların başında Tip 2 diyabet gelmektedir. Kontrol altına alınamayan Tip 2 diyabet hastalarının cerrahi tedavisinde gastrik by-pass ameliyatı ile olumlu sonuçlar alınabilmektedir.

Gastrik By-Pass (R-YGB) Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Gastrik By-Pass Ameliyat öncesi

Ameliyat olması planlanan hastalar detaylı bir değerlendirmeden geçirilir. Fiziksel tetkiklerin yanı sıra endokrinoloji ve psikiyatri uzmanları tarafından her hasta mutlaka ameliyat öncesi detaylı şekilde değerlendirilir.

Ameliyat nasıl yapılır?

• Gastrik By-Pass laparoskopik yöntemle yapılmaktadır. Son yıllarda robotik cerrahi de tercih edilebilmektedir.
• 1 cm. çapında 4-6 delikten ameliyat gerçekleştirilmektedir.
• Gastrik by-pass ameliyatında aynı tüp mide ameliyatında olduğu gibi mide küçültülür. Midenin yaklaşık %95’i by pass edilir.
• Cerrahi yöntemlerle ikiye ayrılan midenin bir kısmı 12 parmak bağırsağı by pass edilerek bağırsağın ortalarına takılmaktadır. Diğer kısımda vücuttan çıkartılmayarak görevini sürdürmektedir. Böylece tüketilen gıdaların 12 parmak bağırsağından geçmesi önlenmektedir.
• Ameliyatla hastaların hem daha az gıdayla doyması hem de aldıkları gıdanın bir kısmı emiliminin sağlanması amaçlanır

Ameliyat sonrası

Hastalar hastanede 4-6 gün takip gerekir. Taburcu olurken diyetisyen tarafından ilk kontrole kadar olan beslenme planlanır. İlk yıl boyunca obezite cerrahı haricinde endokrinoloji, psikiyatri ve diyet uzmanı tarafından yakın takip yapılır.

Gastrik Bypass ameliyatı hakkında sık sorulan sorular 

Gastrik Bypass Tipleri Nelerdir?

Roux en Y Gastrik Bypass: Ameliyatta midenin özefagus ile birleştiği noktadan itibaren yaklaşık 25-30 cc lik bir mide hacmi kalacak şekilde iki mide arası özel bir stapler aletiyle ikiye ayrılır. Böylelikle küçük bir mide poşu ve geride midenin diğer kısmı kalır. Aynı zamanda ince barsak ile küçük mide poşu arasında bir stoma oluşturarak bağlantı sağlanır. Bu poş ile ince barsak arasındaki yeni bağlantı Roux en Y kolu olarak adlandırılır. Böylece yemek borusundan gelen besin, midenin büyük bir kısmı ve ince bağırsağın ilk bölümünü bypass eder.

Mini-Gastrik Bypass: Bu prosedürde yine özel stapler aletleri kullanılarak mide bir tüp şeklinde oluşturulmaktadır. Bu yeni oluşturulan mide poşu Roux en Y tipinden daha büyüktür. Daha sonra ince barsak segmenti yaklaşık 200 cm mesafeden bu yeni oluşturulan mide poşu ile bağlantı sağlanmaktadır. Roux en Y tipinden en önemli farkı teknik olarak daha kolay ve tek bir bağlantının bulunmuş olmasıdır. Her iki gastrik bypass tipinde de kilo verme mekanizması aynıdır.

Gastrik Bypass Ameliyatının Riskler Nelerdir?

• Bu işlemde diğer bir çok karın ameliyatlarında da görülebilen kanama, enfeksiyon, ameliyat sonrası ileus (bağırsak tıkanıklığı), herni (fıtık) ve genel anestezi komplikasyonları görülebilir.
• En ciddi risk mide ile ince bağırsak arasındaki bağlantıda oluşabilecek kaçak (sızıntı) ve bunun sonucunda oluşabilecek ikinci bir ameliyattır.
  İlave bir takım cerrahi riskler obeziteye bağlı olarak artmaktadır. Ayaklarda ve akciğerde kan pıhtısı oluşumu (emboli) ve kardiyak problemler görülebilir.
• Bu ameliyatı geçiren hastaların %10-15'i yukarıdaki komplikasyonların bazılarını yaşar. Genel olarak daha ciddi komplikasyonlar nadirdir ve sık görülenler kabul edilebilir ve tedavi edilebilir olanlardır.

Gastrik By-Pass Ameliyatı Hangi Hastalar İçin Uygundur?

Obezite ameliyatları vücut kitle indeksine göre değerlendirilir. Vücut kitle indeksi 40 ve üzerinde olan hastalar veya vücut kitle indeksi 35-40 arasında olup obezite ile ilişkili tip 2 diyabet, hipertansiyon, uyku apnesi gibi medikal problemleri olan hastalar bu ameliyat için uygundur.

Gastrik By-Pass Ameliyatı Sonrası Hastanede Ne kadar Süre Kalınır?

Hastanede genellikle 3-4 gün kalınır. Ameliyat öncesi değerlendirme ve ameliyat sonrası iyileşme döneminde oluşabilecek sorunlar bu süreyi uzatabilir.

Gastrik By-Pass Ameliyatı Sonrası Ağır Kaldırılabilir mi?

Hastaneden çıktıktan sonra ağır aktiviteler kısıtlanmalıdır. 6 hafta boyunca ağır yük kaldırmamalıdır.

Gastrik By-Pass Ameliyatı Sonrası Ne Zaman Otomobil Kullanılabilir?

Ameliyat sonrası 2 hafta araba kullanmamalıdır. Yürüyüş yapabilir, merdiven çıkabilir ve duş alınabilir.

Gastrik By-Pass Ameliyatı Sonrası İşe Ne Zaman Dönülür?

Sakin iş yaşamı olan hastalar 2-3 hafta sonra işlerine dönebilir. Fiziksel aktivitesi yoğun işi olan hastalar ameliyattan sonra 6-8 hafta beklemelidir.

Gastrik By-Pass Ameliyatında Kilo Verme Ne Zaman Başlar?

Kilo kaybı kademeli olarak en hızlı ilk aylarda olmak üzere gerçekleşir. Maksimum kilo kaybı için 1,5-2 yıl gerekebilir. Fazla kilonun %70-80'i bu süre içerisinde kaybedilir.

Gastrik By- Pass Ameliyatı Sonrasında Beslenmede Nelere Dikkat Edilmelidir?

• Günde en az 3 öğün yenildiğinden ve iyi beslenildiğinden emin olunmalıdır.
• Yemekler, öncelikle protein, meyve ve sebze ve en son tam buğdaylı tahıl gruplarını içermelidir.
• Özellikle ilk 2 hafta sıvı, 3-4-5. haftalar arasında püre kıvamında yiyecekler tüketilmelidir.
• Dehidratasyonu önlemek için en az 1.5-2 Litre sıvı tüketilmelidir. (Günde minimum 6-8 bardağı su olacak şekilde)  Aksi takdirde baş ağrısı, baş dönmesi, bulantı, halsizlik, dilde beyaz yaralar ve koyu renk idrar yapma v.b. gibi durumlarla karşılaşabilir.
• Yumuşak ve berrak yiyecekler tüketilmelidir. Örneğin yağ oranı düşük sütle hazırlanmış diyet/diyabetik puddingler, patates püresi, süt ile ıslatılmış tahıllar,  süzme peynir, yumuşak omlet ve ezilmiş balık tercih edilebilir.
• Basit şekerlerden (toz/kesme şeker, şekerleme, tatlı çeşitleri vb) kaçınılmalıdır.
• Yiyecekleri iyice çiğnemek ve yiyecekler püre haline gelince yutmak önemlidir. Yiyecekler yeteri kadar çiğnenmezse mide çıkışını tıkayarak ağrı, rahatsızlık hissi ve kusmaya neden olabilir.
• Yeterli miktarda protein alındığından emin olunmalıdır. Günde 3 bardak kaymağı alınmış süt veya soya sütü sağlıklı kalmak için yeterli protein ve kalsiyumu sağlayabilir.
• Katı yemekleri ve sıvı yiyecekleri kesinlikle aynı anda almamak gerekir. Yemeklerle yapılan sıvı içimi geriye kalan küçük mideyi doldurur ve erkenden kusmaya neden olur. Mideyi gererek erken doygunluk hissine neden olabilir ya da mideyi erken yıkayarak doygunluk hissine ulaştırmaz ve daha fazla yemeye neden olabilir.
• Yemeklerden önce veya sonra 30 dakika sıvı alınmamalıdır.
• Yiyecekler yavaş yenmelidir. 2 tabak yemek 20 dakikada yenmelidir. Birçokları ortalama süreyi 45 dakika olarak tutmaktadır.
• Doygunluk hissi veya karnın ortasında baskı hissedildiğinde yeme içme durdurulmalıdır.
• Tüketilen besinler bir günlük olarak tutmak ve sonuçlarınızı yazmak fayda sağlayacaktır.

Düzenli olarak kusma şikayeti varsa profesyonel destek alınmalıdır.

Gastrik By- Pass Ameliyatı Sonrasında Hangi Besinlerden Uzak Durulmalıdır?

Gastrik By- Pass Ameliyatından Sonraki Haftalar Neler Yenmelidir?

Gastrik By- Pass Ameliyatından Sonraki 1. Hafta

• Et suyu, tavuk suyu
• Elma suyu (sulandırarak tüketiniz)
• Sebze suyu (sulandırarak tüketiniz)
• Şekersiz komposto
• Yağsız süt
• Yağsız yoğurttan yapılmış ayran
• Yarım yağlı ayran
• Qnt veya whey protein tozu 1-3 ölçek/gün
• Şekersiz bitki çayı

Gastrik By- Pass Ameliyatından Sonraki 2.Hafta: İlk haftaya ilaveten; rondolanmış tanesiz çorbalar.

• Baharatsız çorba
• Balık çorba
• Tavuksuyuna tel şehriye çorba (tanesiz)
• Domates çorba (salçasız)
• Yoğurt çorba
• Mercimek çorba

Gastrik By- Pass Ameliyatından Sonraki 3.Hafta:  2 hafta sonra aşamalı olarak yiyecekler yumuşak ezilmiş halde tüketilebilir. Yiyecekler çatalla parçalara ayrılmalı ve ezilmelidir. Besin seçimi mümkün mertebe protein-kalsiyum ağırlıklı olmalıdır.

Yumuşak Sulu/Püre diyetinde sıvılara oranla oldukça geniş bir seçim imkanı vardır. Ancak öncelik protein ve kalsiyumdan zengin gıdalar olmalıdır.

• Rafadan yumurta
• Rafadan yumurta + yağsız lor
• Yağsız yoğurt
• Meyve püresi (süt veya yoğurt ile karıştırılabilir)
• Sebze püresi
• Ispanak püresi
• Semizotu püresi
• Kabak püresi
• Pırasa püresi
• Sebze çorbası
• Ton balığı püresi
• Tavuk püresi (kalça buttan)
• Peynirli patates püresi (lor, çökelek tercih edilebilir)
• Bebek mamaları (çalışanlar için özellikle iyi bir alternatif)
• Diyabetik muhallebi

Meyve pürelerinizi yaparken her meyvenin püresini yapılabilir. Şayet yeterince protein alınmadığı düşünülüyorsa doktora danışılarak protein tozu (aromasız, şekersiz) kullanabilir. Püre yerine kıvamlı meyveli yoğurt hazırlanabilir.

Gastrik By- Pass Ameliyatından Sonraki 4.Hafta ve 5.Hafta: Diğer haftalara ilaveten Çatalla ezilebilecek kıvamları ekleyebilirsiniz.

• Mantarlı sebze püresi
• Düğün çorba
• Romen çorba
• Terbiyeli sulu köfte
• Peynirli omlet

Gastrik By- Pass Ameliyatından Sonraki 6. Hafta: 6. haftadan sonra proteinden zengin kaloriden düşük diyet ürünlerine adım adım geçilebilir.

Her gün yeterli miktarda protein alındığından emin olunmalıdır.

Uzun vadede katı her türlü gıda tüketilebilir ancak geçiş döneminde bu geçişi kademeli olarak yapmak daha sağlıklıdır.  

Yemeklerin et/tavuk suyunda pişirmek protein alımı açısından daha faydalıdır.

Gastrik By- Pass Ameliyatından Sonra Kabızlık Yaşanır mı?

Ameliyat öncesi tüketilen besinlere oranla daha küçük oranlarda yemek yendiği için bağırsak alışkanlıklarında değişiklikler yaşanabilir.

Başlangıçta tuvalet ihtiyacı 2-3 günde bir olabilir.

• Yüksek lifli gıdalar: Tam buğdaylı kahvaltı tahılları; kabuğu ayıklanmış buğday ürünlerinden yapılan yiyecekler
• Fırınlanmış kurufasülye
• Tam buğdaydan hazırlanmış krakerler
• Meyve ve sebzeler tüketilerek kabızlık sorunun önüne geçileilir.

Ayrıca öğünler arasında en az 8-10 fincan sıvı alındığından emin olunmalıdır

Gastrik By- Pass Ameliyatından Sonra Yaşanan Dumping Sendromu Nedir?

Ameliyat sonrasında basit karbonhidratlı yiyeceklerin fazla tüketimi dumping sendroma neden olabilir.  Midenin çok hızlı bir şekilde boşaltılmasıyla ortaya çıkan şikayetlerdir. Neden olabilecek yiyecekleri beslenme programında sınırlandırarak dumping sendromunu önlemenin yanında zayıflama programında yeterli ve dengeli beslenme sağlanabilir.

Tatlı olarak diyabetik tatlıları tercih edilmelidir.

Özellikle dikkat edilmesi gereken şekerli yiyecekler:

• Dondurma
• Sütlü çikolata
• Meyveli yoğurtlar
• Meyve şurupları
• Hazır meyve suları
• Şekerli ilaveli müsliler
• Tatlı çörekler
• Kekler
• Buzlu şekerler
• Jelibonlar
• Kurabiyeler, kekler
• Limonata
• Şekerli çaylar
• Hazır kahveler
• Kesme şeker
• Bal,reçel
• Şekerli sakızlar 

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.