Yükleniyor
Aromaterapi, sağlık ve vücudun rahatlaması için bitkilerin çiçekleri, yaprakları, kökleri veya kabukları gibi yerlerinden çıkarılan yağların kullanılması olarak tanımlanır. Uygun şekillerde seyreltilmiş olan esansiyel yağlar, cilde masaj teknikleri yardımıyla uygulanabilir ya da yüz buharı oluşturularak faydalanılabilir. Aromaterapi sayesinde kaygı seviyesinde azalma veya uyku kalitesinde artış gözlemlenir.
Aromaterapi, bitkilerin çiçeklerinden, yapraklarından ve köklerinden elde edilen uçucu yağların (esansiyel yağlar) stresi azaltmak, zihinsel olarak rahatlık sağlanması için kullanıldığı bir alternatif tıp yöntemidir. Aromaterapi kullanırken esansiyel yağların cilt üzerine masajla uygulanması, buhar inhalasyonu veya aromatik difüzörler aracılığıyla odada dağıtılması gibi yöntemlerden yararlanılır.
Aynı zamanda aromaterapi, stres azaltılmasında, rahatlamada, zihinsel netliği artırmada ve bazı sağlık sorunlarının tedavisine yardımcı olma amacıyla da kullanılmaktadır. Ancak, aromaterapinin tam anlamıyla tıbbi bir tedavi olmadığını ve bazı kişiler için yan etkilere neden olabileceğini unutmamak önemlidir. Aromaterapiyi kullanmadan önce bir uzmana danışılması gerekir.
Aromaterapi sürecinde kullanılan yağlar solunduğunda sinir sisteminde (beyin, omurilik ve sinirler) uyarılma gerçekleşir. Bu, aromaterapinin beyne giden sinyallerin ve vücuttaki kimyasal tepkilerin zincirleme reaksiyonunu başlattığı anlamına taşır. Bu durum, bir esansiyel yağın kokusunu almaya başlandığında oluşur.
Bitki özlerinden oluşturulan esansiyel yağlar havaya küçük moleküllerler yayılabilir. Bu moleküller solunduğunda burunda yer alan koku reseptörleri molekülleri fark eder. Koku sinirler yoluyla beyine mesaj gönderir. Mesajlar hipotalamusda yer alan beynin limbik sistemini uyarır. Limbik sistem ise duyguların kontrol edilmesinden ve anılardan sorumludur. Bu aktive ile birlikte beyin, mutluluk veren serotonin, endorfin ve dopamin hormonlarını serbest bırakır.
Böylelikle aromaterapi ile uygulanan yağlar, hormonların hareketiyle beraber ruh halinde ve sindirim sisteminin düzenlenmesini sağlar. Bu da kaygının azalmasını ve ağrıların düzelmesine yardımcı olur.
Aromaterapi, stres, uyku bozukları, adet kramplarına iyi gelerek kişinin hem ruh halini hem de beden sağlığını etkilemeye yarar. Kesin olarak kanıtlanmasa da aromaterapi davranışı ve düşünmeyi etkileyen demans semptomlarının hafiflemesine yardımcı olur. Aromaterapi, hormonları harekete geçirerek duyguları etkileyebileceğinden kaygıyı yönetmede etkilidir. Anlık kaygı geçici olarak ortaya çıkar ve içinde bulunan belirli bir durumdan kaynaklanır.
Aromaterapi şu durumlar yaşandığında yararlanılabilir:
Aromaterapinin fayda sağlanması istenilen alana göre uygulama şekli de farklılık gösterir. En yaygın kullanım alanı arasında masaj ve koku yoluyla olduğu bilinir. İhtiyaca yönelik esansiyel yağ seçiminden sonra aromaterapinin uygulama alanları şöyle sıralanır:
Esansiyel yağları taşıyıcı yağla açtıktan sonra bu karışım cilde masaj yapılarak uygulanabilir. Masaj hem vücudun rahatlamasını hem de vücutta oluşan gerilimin azalmasına yardımcı olur.
Buhar banyosu aromaterapiyi uygulama yöntemleri arasında yer alır. Sıcak su dolu bir kaba birkaç damla esansiyel yağ eklendikten sonra baş bir havluyla örtülür ve buhar solunması sağlanır. Bu yöntem özellikle solunum yolu sorunlarına karşı etkili olabilir.
Aromaterapi difüzörü, esansiyel yağları odaya dağıtmak için kullanabilir. Difüzörün göre doğru miktarda yağ eklenir ve cihaz çalıştırılır. Bu, oda havasını değiştirmek ve ortamı iyileştirmek için kullanılır.
Küvet ılık su ile doldurulduktan sonra suyun içerisine birkaç damla esansiyel yağlardan biri damlatılır. Suyun içerisinde 10-15 dakika bekledikten sonra vücudun rahatlamasına ve kasların gevşemesine sağlanır.
Esansiyel yağları kullanırken gözlerle temastan kaçının ve yutmamaya özen gösterin. Hamilelik, emzirme veya ciddi sağlık sorunları gibi özel durumlarında, aromaterapiyi kullanmadan önce bir uzmana danışın. Fazla miktarda kullanmak cilt tahrişine veya ciltte reaksiyonlara neden olabilir. Bu yüzden esansiyel yağların cilde uygulanmasıyla ilgili dikkatli olunmalı ve önerilen dozajlara uyulmalıdır.
Yapıldığı bitki özüne göre farklılık gösteren esansiyel yağlar, farklı koku ve kimyasal yapıya sahiptir. Hangi semptomların hafifletmek istenildiğine veya tercih edilen kokulara bağlı olarak kullanım seçimi değişir. En popüler esansiyel yağlardan bazıları şunlardır:
Birçok kişi lavanta kokusunu rahatlatıcı bulur. Genellikle stresi ve kaygıyı hafifletmeye ve iyi uykuyu desteklemeye yardımcı olmak için kullanılır.
Melaleuca olarak da adlandırılan çay ağacı esansiyel yağ, sivilce, ayak mantarı ve böcek ısırıklarında yaygın olarak tercih edilir.
Nane yağının, irritabl bağırsak sendromu (IBS) semptomlarını hafifletmeye yardımcı olduğuna dair bazı kanıtlar bulunur. Ayrıca topikal olarak uygulandığında gerilim baş ağrılarını da hafiflettiği bilinir.
Limon esansiyel yağı, narenciye kokusu sayesinde ruh haline iyi geldiği söylenir. Ayrıca ev yapımı temizlik ürünlerinde de sıklıkla limon yağından faydalanılır.
Doğadan, bitkilerden oluşan uçucu yağlar, doğru şekilde kullanılmadığından kişiye zarar verebilir. Bu yüzden güçlü maddeler olan uçucu yağların kullanımında şu durumlara dikkat etmek önemlidir:
Aromaterapi yağları kullanmaya başlamadan önce bir uzmanla konuşmak, oluşabilecek zararlardan kaçınmanıza yardımcı olabilir.
Uzman doktor tarafından yapıldığında aromaterapi tedavisinin yan etkisi bulunmayabilir. Genellikle aromaterapi, alerjik yapıda olanlara, bebeklere, yaşlılara, tansiyon hastalarına, hamilelere uygulanmamalıdır.
Aromaterapide sık kullanılan uçucu yağlar arasında defne yağı, çay ağacı yağı, gül yağı, kekik yağı, lavanta yağı, ve okaliptüs yağı yer alır.
**Bu yazı aromaterapi hakkında bilgi vermek için sayfaya eklenmiş olup, hastanemizde uygulaması yapılmamaktadır*
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 16 Kasım 2023
Yayınlanma Tarihi: 10 Ekim 2023
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
