ALT-AST Nedir? ALT-AST Yüksekliği Ne Anlama Gelir?

Alanin aminotransferaz yani ALT, esas olarak karaciğerde bulunmakla birlikte, böbrek, kalp ve kaslarda da yer alan ve kan testindeki yüksek seviyeleri karaciğerdeki hastalığa işaret eden bir enzim türüdür. Karaciğer fonksiyonunu ortaya koyan Aspartat Aminotransferaz (AST),  karaciğerde, pankreasta, kırmızı kan hücrelerinde, kalpte ve kaslarda bulunan, aminoasit metabolizması için önemli olan bir enzimdir. Her iki enzimde karaciğerde bir problem olup olmadığının araştırılmasında kullanılan en yaygın testler arasında yer alır ve karaciğerdeki olası hasar veya hastalık durumunu belirlemek için yapılır. ALT ve AST testleri karaciğer fonksiyon testleri olarak da kabul edilir.

ALT (Alanin Aminotransferaz) Nedir?

Alanin aminotransferaz (ALT), karaciğerde ve az miktarda böbrekte, kalpte ve kaslarda bulunan bir enzim türüdür. Vücudun birçok işlevini etkileyen karaciğerde hücrelere zarar veren hastalıklar ALT düzeylerini etkiler. Dolayısıyla ALT karaciğerde olan hasarı incelemek için yapılan, karaciğer hastalıklarının teşhisi için kullanılan bir testtir. Çeşitli nedenlerle hasar gören karaciğer, kana daha fazla ALT katarak ALT seviyenin yükselmesine neden olmaktadır. Bu durumun sonucunda meydana gelen ALT yüksekliği; karaciğerdeki bir hastalığın işareti sayılabilir.

Alanin aminotransferaz olarak da bilinen ALT, vücudun diğer bölgelerinde de bulunmasına rağmen esas olarak karaciğerinizde bulunan bir enzim olarak karşımıza çıkar. Yüksekliği, karaciğerde bir hasara işaret eden ALT, düşüklüğü durumunda ise tam tersi olarak herhangi bir tehlike oluşturmaz. Yapılan kan testinde ortaya çıkan normal düzeyde ALT düşüklüğü için endişe duyulmasına gerek yoktur ancak çok ileri evre karaciğer yetmezliği veya karaciğerin iflas ettiği durumlarda ALT düşüklüğü korkutucu olabilir ve bu durum tıbbi bir müdahale gerektirebilir. 

ALT (Alanin Aminotransferaz) kaç olmalı?

ALT testinin referans aralığı <41 U/L'dir. Kandaki ALT yüksekliği, karaciğerde herhangi bir hastalık belirtisine işaret ediyor olabilir. Kandaki referans ALT değerinin altındaki rakamlar ise ALT düşüklüğü olarak ifade edilir ancak bu durum tehlike arz etmez. 

ALT (Alanin Aminotransferaz) Yüksekliği Nedir?

ALT testinin referans aralığı <41 U/L’dir. Yüksek ALT, karaciğerde herhangi bir hastalık belirtisine işaret ediyor olabilir. ALT yüksekliğine neden olan en önemli hastalıkların başında karaciğer yağlanması, obezite, diyabet, ilaç kullanımı, alkol kullanımı, hepatitler, siroz, safra yolu tıkanıklıkları, malignite ve kalp yetmezliği gelir.

Bazı karaciğer hastalığı türleri, hastalığın belirtileri ortaya çıkmadan önce kanda yüksek ALT düzeylerinin ortaya çıkmasına neden olur. Bu nedenle ALT kan testi bazı karaciğer hastalıklarının erken teşhisine yardımcı olabilir.

ALT yüksekliğine neden olan durumlar şu şekildedir:

• Karaciğer yağlanması 
• Aşırı alkol tüketimi
• Siroz
• Obezite
• Diyabet 
• Kullanılan bazı ilaçlar
• Hepatit A, B ve C
• Kalp yetmezliği
• Safra yolu tıkanıklığı
• Malignite
• Kalp yetmezliği
• Tiroid bozuklukları
• Çölyak hastalığı

ALT yüksekliğine neden olan durumlar kişide birtakım belirtiler ortaya çıkarır. Bu doğrultuda ALT yüksekliği belirtileri şöyledir:

• Mide bulantısı ve kusma 
• Yorgunluk
• Karın ağrısı veya kramplar
• İştah kaybı
• İdrar renginde koyuluk 
• Kaşıntı
• Sarılık
• Ayak bileklerinde şişme

ALT (Alanin Aminotransferaz) Düşüklüğü Nedir?

ALT (Alanin aminotransferaz) düşüklüğü, ALT'nin kandaki referans değer olan <41 U/L'nin altına düşmesi durumudur. Nadir olarak görülen bir durum olan ALT düşüklüğü, genellikle herhangi bir sağlık sorununa bağlanmaz. Ancak anormal seviyede ALT düşüklüğü durumu karaciğer yetmezliği, kronik böbrek hastalığı ve B6 vitamininin işareti olabilir. Bu doğrultuda kandaki ALT düşüklüğünün iyi bir şekilde takip edilmesi gerekir. 

ALT (Alanin Aminotransferaz) testi hangi hastalıkların tanısı için yapılır? 

Alanin aminotransferaz ismiyle de ifade edilen ALT, başta karaciğer olmak üzere böbrek, kalp ve kaslarda da yer alan bir enzimdir. ALT testi yoluyla da karaciğerdeki olası hasar veya hastalıkların varlığının tespiti amaçlanır. Vücudun birçok işlevini etkileyen karaciğerde hücrelere zarar veren hastalıklar ALT düzeylerini etkiler. Dolayısıyla ALT karaciğerde olan hasarı incelemek için yapılan, karaciğer hastalıklarını teşhis için kullanılan bir testtir.

ALT testi, şu hastalıkların tanısı için yapılır:

• Karaciğer yağlanması
• Hepatit
• Siroz
• Karaciğer kanseri 

Bu hastalıkların yanı sıra ALT testi obezite, diyabet, kalp yetmeziliği gibi hastalıkların teşhisinde de faydalanılan önemli testlerden biridir. 

ALT (Alanin Aminotransferaz) testi nasıl yapılır? 

Koldaki herhangi bir damardan alınan kan örneğinden ALT değerine bakılabilir. Vücuda alınarak sindirime uğradıktan sonra karaciğere ulaşan besin ögelerinin enerjiye çevrilmesinde görev yapar. Normal şartlarda bu enzim karaciğer hücrelerinin içerisinde yer alır, kan dolaşımında ise ölen karaciğer hücrelerinden kaynaklı olarak eser miktarda bulunur.

Kandaki ALT seviyesinin normalin üzerinde olması, karaciğer harabiyetinin güçlü bir göstergesidir. ALT testi;  karaciğer hasarını kontrol eden önemli bir kan testidir. Bu test, karaciğer hasarının öğrenilmesi ve uygun bir tedavi uygulanması için istenmektedir. Herhangi bir hazırlık gerektirmeden koldan alınan kan örneği ile ALT düzeyi ölçülür.

ALT (Alanin Aminotransferaz) Testi Kimlere Yapılır?

Aşağıdaki bazı hastalıklar ve belirtilerle doktora başvuran hastalardan ALT testi istenebilir. Ayrıca doktorunuz karaciğer hastalığı için aldığınız tedavilerin işe yarayıp yaramadığını görmek için bu testi yaptırmanızı isteyebilir.

Aşağıdaki durumları yaşayan kişilere ALT testi yapılması önerilir:

• Hepatit virüsüne 
• Normalden fazla alkol tüketimi
• Karaciğere zarar verdiği bilinen bir ilacın kulanımı
• Ailede karaciğer hastalığı öyküsü
• Obezite 
• Diyabet veya metabolik sendromunuz
• Karaciğer yağlanması
• Sarılık 
• Geçmeyen yorgunluklar 
• Normal ölçülerde olmayan zayıflık varsa
• Karın şişliği
• Karın ağrısı
• İştah kaybı
• Cilt kaşıntıları
• Koyu renkli idrar
• Mide bulantısı
• Bacak ve ayak bileklerinde şişme

AST (Aspartat Aminotransferaz) Nedir? 

Aspartat Aminotransferaz (AST), vücudun en büyük organı olan karaciğer yanı sıra kalpte, kaslarda, pankreasta ve diğer vücut dokularında da yer alan, bu dokulardan herhangi biri hasar gördüğünde kana salınan bir enzimdir. Vücudun en büyük organı olan karaciğer tarafından üretilen bir enzim olan SGOT (serum glutamik-oksaloasetik transaminaz) olarak da adlandırılan AST; beyin, kalp, böbrek, kas ve kırmızı kan hücrelerinde de bir miktar bulunur. Çeşitli nedenler sonucu hasar gören karaciğer, kana daha fazla AST katarak kandaki AST değerinin yükselmesine neden olur. AST yüksekliği de karaciğer ya da AST enziminin yer aldığı herhangi bir organda hastalık meydana geldiği anlamına gelebilir.

AST yüksekliği kandaki referans değerinin 8 ila 33 U/L'nin üstüne çıkması durumudur ve bu yükesklik karaciğer hastalığının sinyalidir. AST yüksekliğine neden olan en önemli hastalıkların başında tıpkı ALT yüksekliğinde olduğu gibi karaciğer kanseri, kronik hepatit, siroz ve safra kanallarındaki tıkanıklıklar gelir. Belli başlı hastalıkların neden olduğu ALT yüksekliği buna bağlı olarak kişide bazı semptomlar ortaya çıkarır. AST yüksekliği, mide bulantısı-kusma, karın ağrısı, sarılık, iştah kaybı ve yorgunluk belirtileriyle kendisini gösterir. 

Sağlıklı insanlarda AST değeri normal seyreder ve düşüklüğünün bir tehlikesi yoktur. AST düşüklüğü görüldüğünde bu durum böbrek hastalıkları, diyabet, beslenme bozukluuğu ve B6 vitamininin göstergesidir. Kontrol altında tutulduğu sürece ise AST düşüklüğü tehlikeli bir tablo ortaya çıkarmaz.

AST (Aspartat Aminotransferaz) kaç olmalı?

Kandaki AST değerinin 8 ila 33 U/L aralığında olması gerekir. Bu aralığın üstünde çıkan değerler AST yüksekliği, altında değerler ise AST düşüklüğü şeklinde tanımlanır. 

AST (Aspartat Aminotransferaz) Yüksekliği Nedir?

AST testinin referans aralığı 8 ila 33 U/L'dir. Yüksek AST, başta karaciğer olmak üzere kalp, beyin, böbrek ve kaslarda herhangi bir hastalık belirtisi olabilir. AST yüksekliğine neden olan en önemli hastalıkların başında karaciğer kanseri, kronik hepatit, siroz ve safra kanallarındaki tıkanıklıklar yer alır.

Travmalar, karaciğer yağlanması, kateterizasyon ve anjiyoplasti, nöromüsküler hastalıklar, aşırı sıcak, güneş çarpması vakaları da AST yüksekliğine neden olabilir. Aşırı egzersiz, hamilelik, ameliyatlar, geçirilen herhangi bir yanık, kas yaralanmaları, hemolitik anemiler, mide kanamaları, organ yetmezliği, çölyak, obezite ve Wilson hastalığı da kandaki AST seviyesinin yükselmesine neden olabilir.

AST yüksekliğinin neden olduğu hastalıklar bazı belirtileri de beraberinde getirir. AST yüksekliği belirtileri genel olarak şunları içerir:

• Karın ağrısı
• Mide bulantısı ve kusma
• Sarılık
• İştah kaybı
• Yorgunluk ve halsizlik
• Ödem

AST (Aspartat Aminotransferaz) Düşüklüğü Nedir?

Böbrek hastalıkları, diyaliz, diyabetik ketoasidoz, hamilelik ve B6 vitamin eksikliği ile ileri derecedeki beslenme bozukluklarının neden olduğu ve kandaki değerin 8 ila 33 U/L'nin altına düştüğü durumlar AST düşüklüğü anlamına gelir. Karaciğerin en önemli görevlerinden birisi de kanın pıhtılaşmasını sağlayan proteinleri üretmek  ve toksik maddelerin parçalanarak vücuttan atılmasını sağlamaktır. Karaciğerin bu görevlerini sağlıklı bir şekilde yerine getirmesi için AST testinin normal aralıklarda olması gerekir.

AST testi sonucu AST değerinin normal seviyelerin altında çıkması durumu genellikle büyün bir sorun teşkil etmezken böbrek hastalıkları ve diyabetin işareti sayılır. Bu sebeple kandaki AST değerlerinin kontrol altında tutulması gerekir. 

AST (Aspartat Aminotransferaz) hangi hastalıkların tanısı için yapılır ? 

AST de ALT gibi en çok karaciğer, kalpte; az oranda böbrek ve kaslarda bulunan bir enzim türüdür. Normal ve sağlıklı kişilerde AST değerleri düşüktür. Ancak bir sorun olduğunda bu değer yükselir. En fazla hepatit, karaciğerdeki hasar, siroz gibi sorunları teşhis etmek için AST değerlerine bakılır.

AST (Aspartat Aminotransferaz) testi nasıl yapılır ?

 AST testi karaciğer hasarını kontrol eden önemli bir kan testidir. Bu test, karaciğer hasarının öğrenilmesi ve uygun bir tedavi uygulanması için istenmektedir. Herhangi bir hazırlık gerektirmeden koldan alınan kan örneği ile ölçülen AST enzim aktivitesi, tek başına bir anlam içermemektedir. Bu nedenle ALT (Alanin Aminotransferaz) test sonuçları ile birlikte değerlendirilir.

AST (Aspartat Aminotransferaz) testi kimlerden istenir?

Aşağıdaki bazı hastalıklar ve belirtilerle doktora başvuran hastalardan AST testi istenebilir. Ayrıca doktorunuz karaciğer hastalığı için aldığınız tedavilerin işe yarayıp yaramadığını görmek için bu testi yaptırmanızı isteyebilir.

• Hepatit virüsüne maruz kaldıysanız
• Normalden fazla alkol tüketiyorsanız
• Karaciğere zarar verdiği bilinen bir ilaç alıyorsanız
• Ailenizde karaciğer hastalığı öyküsü varsa
• Obezite hastasıysanız
• Diyabet veya metabolik sendromunuz varsa
• Yağlı karaciğer hastalığınız varsa 
• Sarılık
• Geçmeyen yorgunluklar
• Normal ölçülerde olmayan zayıflık
• Karın şişliği
• Karın ağrısı
• İştah kaybı
• Cilt kaşıntıları
• Koyu renkli idrar
• Mide bulantısı
• Bacak ve ayak bileklerinde şişme

ALT-AST Hakkında Sık Sorulan Sorular

Alt nasıl düşer?

Günde 1 fincan kahve içmek, folik asit içeren besinler tüketmek, potasyum ve B6 takviyeleri almak ve yüksek kalorili besinlerden uzak durup sağlıklı bir diyet listesi belirlemek kanda yükselen ALT değerlerini düşürmeye yardımcı olur.

Bebeklerde AST yüksekliği neden olur?

Bebeklerin kanındaki AST değerinin yükselmesi karaciğerde meydana gelen bir hasarla ilişkilendirilir.

AST ne anlama gelir?

Aspartat Aminotransferaz olarak da ifade edilen AST, değeri AST testiyle belirlenen, özellikle karaciğerde bulunan ve yüksekliğinin karaciğer hastalığına neden olduğu bir enzimdir.

ALT değeri 80 ne demek?

ALT değerinin kanda 80 çıkması karaciğerin riske girdiğini ve ciddi karaciğer hastalığının kapıda olduğunun işareti sayılabilir.

AST nasıl düşer?

Şiddetli AST düşüklüğündeki tıbbi müdahalenin yanı sıra, alkolü azaltarak veya tamamen bırakarak, diyet listesinde değişiklikler yaparak, her gün bir fincan kahve içerek ve meyan kökü ekstresi kullanarak AST değerini düşürebilirsiniz. Ancak bu konuda kesin bilgi için doktora danışmanız tavsiye edilir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.