Sezaryen Doğum Nedir?

Dünyada en çok yapılan cerrahi işlem olan sezaryen doğum, anneye ya da bebeğe bağlı riskli durumlarda uygulanıyor. Karın bölgesinden ameliyat yoluyla gerçekleştirilen sezaryen doğum, ameliyathane ortamında ve anestezi atında yapılıyor. En önemli avantajı doğum zamanının planlanabilmesi olan sezaryen, özellikle doğumun çok hızlı gerçekleştirilmesi gereken durumlarda fayda sağlıyor.

Aksi bir durum olmadıkça genellikle hamileliğin 39. haftası bittikten sonrasında planlanan sezaryen doğumun ardından anne için belirli bir iyileşme süreci gerekiyor. Sezaryen doğum sonrası tamamen normal hale dönülmesi ise yaklaşık 6 hafta sürüyor. Memorial Ankara Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümü’nden Doç Dr. Murat Öz, sezaryen doğum ile ilgili bilgi verdi.

Sezaryen doğum nedir?

Sezaryen doğum, doğum olayının vajinal yoldan değil de batın yolundan yani karından ameliyatla gerçekleştirilmesidir.

Sezaryen doğum hangi durumlarda uygulanır? Sezaryen ne zaman gerekli olur?

Sezaryen doğumun tercih edildiği birtakım durumlar bulunmaktadır. Bunlar anneye ya da bebeğe bağlı durumlar olarak iki grupta incelenmektedir.

Anneye Bağlı Durumlar

Anneye bağlı bazı fizyolojik durumlar ve rahatsızlıklar sezaryen doğumu gerektirebilir. Bu durumlar şu şekilde sıralanabilir:

-Anneye bağlı durumların başında daha önce geçirilmiş bazı rahim ameliyatları ya da önceki doğumların sezaryen şeklinde olması gelir. Her rahim ameliyatı normal doğuma engel değildir, ancak daha önce rahim kesilerek büyük miyomların çıkarıldığı ameliyatlarda ya da rahim kavitesinin açılarak tekrar dikilmesini gerektiren durumlarda, doğum eylemi sırasında rahim yırtılma riski nedeniyle sezaryen doğum tercih edilebilmektedir.

-Annenin normal doğum eylemini gerçekleştirmesine engel olabilecek birtakım tıbbi sorunlarının olması da sezaryen doğumu gerektirebilir. Bunlar şiddetli bel fıtığı, bacaklarda ve pelvik kemiklerde hareket kısıtlılığına neden olabilecek nörolojik ya da ortopedik problemlerinin olması şeklinde sıralanabilir.

-Annenin genital sisteminde HPV virüsüne bağlı yaygın siğil varlığı durumunda da sezaryen doğum tercih edilmektedir.

Bebeğe Bağlı Durumlar

 Bebeğe bağlı birtakım sebepler de sezaryen doğumu gerektirebilir. Bu durumlar şöyle sıralanabilir:

-Bebeğe bağlı durumların başında bebeğin ters gelişi, yani makat geliş gelmektedir. Makat gelişlerde normal doğumun riskleri yüksek olduğundan sezaryen doğum tercih edilmektedir.  

-Özellikle diyabetik annelerde bebeğin tahmini kilosunun 4000 gr üzerinde olması ya da diyabetik olmayan annelerde 4500 gr olması zor doğum ve omuz takılması riski taşıdığı için sezaryen ile doğum söz konusu olabilmektedir.  

-Bebeğe ait birtakım anomalilerin varlığında da uzman hekim sezaryen ile doğumu tercih edebilmektedir.

-Doğum sırasında bebeğin stres altında olması ya da uzman hekimin doğum aşamaları sırasında bebeğin yeterince oksijen alamayacağını düşünmesi durumunda da doğum eylemi başladıktan sonra sezaryen doğuma geçilebilmektedir.  

- Doğum sırasında eylemin ilerlemesinin durması, yeterli sancılara rağmen açılmanın ya da bebeğin inişinin olmaması gibi durumlarda da sezaryen yöntemiyle doğum tercih edilebilmektedir.

-Bazı durumlarda bebeğin eşi, yani plasenta bebeğin önünde gelerek doğum kanalını kapatabilmektedir. Bu durumda normal doğumun sağlıklı bir şekilde gerçekleşme şansı yoktur. Bu durumda da uzman hekim sezaryen ile doğumu tercih edecektir.

Sezaryen doğum nasıl yapılır? Sezaryen doğum aşamaları nelerdir?

Sezaryen doğum ameliyathane şartlarında ve anestezi altında yapılmaktadır. Anestezi şekli annenin tamamen uyuduğu genel anestezi şeklinde olabileceği gibi belden uyuşturulan ve annenin sezaryen sırasında uyanık kaldığı spinal/epidural anestezi de olabilir.  Ameliyata bikini bölgesinde yatay olarak yapılan yaklaşık 12-15 cm’lik kesi ile başlanır. Karın boşluğu açıldıktan sonra rahim alt bölgesine yine 10-12 cm yatay bir kesi yapılarak bebek rahimden çıkarılır. Ardından göbek bağı klemplendikten sonra bebeğin eşi yani plasenta ve zarlar çıkarılarak rahim içerisi temizlenir. Daha sonra rahimdeki kesi ile birlikte tüm batın katları aynı şekilde teker teker dikilerek kapatılır.

Normal doğum ile sezaryen doğum arasındaki farklar nelerdir?

Normal doğum, doğum eylemi başladıktan sonra rahim ağzının açılmasını takiben bebeğin doğum kanalında rahim kasılmaları ile birlikte aşağı doğru inmesi, nihayetinde vajinal yoldan çıkmasıdır.

Sezaryen doğumda ise doğum eyleminin başlayıp başlamasından bağımsız olarak bebeğin ameliyat ile karın ve rahim kesilerek doğumun gerçekleştirilmesidir.

Sezaryen doğumun avantajları nelerdir?

Sezaryen doğumun en önemli avantajı doğum zamanının planlanabilmesidir. Doğumun çok hızlı gerçekleştirilmesi gereken durumlarda bu büyük bir fayda sağlamaktadır. Doğum travmasının bebek için riskli olabileceği durumlarda doğum travmasından sakınılması ise diğer bir avantajı oluşturmaktadır.

Sezaryen doğumun dezavantajları nelerdir?

Sezaryen doğum neticede bir ameliyattır ve normal doğumun uygun olmadığı durumlarda tercih edilmelidir. Sezaryen doğum, anestezinin ve ameliyatın olası risklerini taşıdığı için rutin bir doğum şekli olarak değil, normal doğumun daha riskli olduğu ya da mümkün olamayacağı durumlarda alternatif bir yöntem olarak kullanılmaktadır.  Sezaryen doğumda kan kaybı, enfeksiyon, akciğerlere pıhtı atma riski ve hastanede yatış süresi daha fazla olmaktadır.

Sezaryen doğum ne kadar sürer?

Sezaryen doğum, anestezinin verilmesinin ardından cerrahiye başlanması ve bitirilmesi arasında geçen süre yaklaşık 30-45 dakika kadardır.

Sezaryen doğum kaçıncı haftada olur?

Planlı sezaryen, başka bir aksi durum olmadıkça 39. hafta bittikten sonrasında planlanır.

Sezaryen doğum sonrası iyileşme süreci nasıldır?

Sezaryen bir batın ameliyatıdır ve belli bir iyileşme süreci gerektirir. Sezaryenin ardından kasıklarda adet sancısına benzer sancıların olması normal olmakla birlikte bu sancılar emzirme sırasında artabilir. Bu sancılar rahmin eski haline dönmesi ve küçülmesi sırasında kasılmasına bağlı oluşmaktadır ve normal olarak kabul edilir. Sezaryenden 2 gün sonra ayakta duş şeklinde banyo yapılabilmektedir. Duştan sonra dikiş yerlerinin kuru tutulması yeterlidir. Sezaryen dikişleri yaklaşık 7-10 gün içerisinde iyileşir, eğer kalıcı dikiş materyali kullanıldıysa 7-10 gün sonra alınması gerekebilir. Emilebilir dikiş materyallerinin alınmasına ise gerek yoktur. Sezaryen sonrası tamamen normal hale dönüş yaklaşık 6 hafta sürmektedir. İlk 6 hafta süresince başta kırmızı, daha sonra kahverengi ve sarımsı bir vajinal akıntı oluşur.

Sezaryen sonrası günlük hayata dönüş ne zaman olur?

Sezaryenden sonra hastanede kalış süresi genellikle 48 saattir. Hastaneden çıktıktan sonra anne genellikle günlük işlerini, öz bakımını ve bebek bakımını yapabilecek durumda olmaktadır.

Sezaryen doğumun bebek açısından riskleri var mıdır?

Sezaryen doğumun bebek açısından çok ciddi riskleri yoktur. Ancak normal doğum sırasında bebeğin doğum stresini yaşaması ve doğum kanalından geçerken akciğerlerindeki sıvının bir kısmının sıkışmanın etkisiyle dışarı çıkması neticesinde yaş akciğer ismini verdiğimiz yenidoğanın solunum sıkıntısı durumu daha az görülmektedir. Dolayısı ile sezaryen ile doğumda bu olaylar yaşanmayacağı için yenidoğanın geçici solunum sıkıntısı daha fazla görülebilir.

Sezaryen doğum ile ilgili sık sorulan sorular

Sezaryen doğumda bebek kaç dakikada dünyaya gelir?

Sezaryen doğumda ilk kesi yapıldıktan birkaç dakika sonra bebek çıkmaktadır.

Planlı sezaryen doğumun avantajları nelerdir?

Planlı sezaryen doğumun en önemli avantajı doğum zamanının önceden belirlenebilmesi ve gerekli hazırlıkların uygun şekilde yapılabilmesidir.

Acil sezaryen doğum nasıl yürütülür?

Özellikle doğum sürecinde bebeğin ya da annenin riske girdiği durumlarda acil sezaryen kararı verilebilir. Bu durumda en kısa sürede anestezi uzmanı, çocuk doktoru ve ameliyathane personeli haberdar edilerek ameliyathanenin hazırlanması sağlanır.

Sezaryen zor bir ameliyat mıdır?

Sezaryen dünyada en çok yapılan cerrahi işlemdir. Teknik olarak zor olmasa da ameliyat sonrası istenmeyen komplikasyonlar nadiren de olsa görülebilmektedir. Komplikasyon olmadığı durumlarda sezaryen ameliyatı zor ameliyatlar sınıfında sayılmamaktadır.

Sezaryen sonrası yataktan nasıl kalkılır?

Sezaryen sırasında karın katları açılmaktadır, karın kasları her iki yana doğru esnetildiği için özelikle ilk günlerde karın kaslarının kasıldığı durumlarda ağrı hissedilmesi olasıdır. Bu nedenle yataktan direkt olarak doğrularak kalkmak yerine önce yan dönmek, ellerinizle destek aldıktan sonra yan bir şekilde kalktıktan sonra oturmak çok daha kolay olacaktır. Bir süre yatakta oturduktan sonra her iki ayağınızı yere basarak dik bir şekilde kalkabilirsiniz. Bunun için yere çok yakın yataklar uygun olmayacaktır. Mümkünse yatak seviyesi diz hizasından yüksekte, bel hizasından alçakta olmalıdır.