Dijital Mamografi Nedir? Avantajları Nelerdir?

Dijital mamografi meme kanserinin taramasında ve erken teşhisinde kullanılan düşük dozda X-ışını ile çekilen bir görüntüleme yöntemidir.

Günümüzde her 8 kadından birinde görülen meme kanseri, kadınlarda kanser kaynaklı hayat kaybı nedenleri arasında ilk sıralarında yer alıyor. Tedavisi mümkün olan ve düzenli tarama ile erken evrede fark edildiğinde tam iyileşme sağlanabilen meme kanserinin teşhisi ise teknolojik tanı yöntemleri ile gerçekleştirilebiliyor. Tarama yöntemleri arasında yer alan dijital mamografi ele gelmeyecek kadar küçük nodüllerin görülmesini sağlarken, ultrasonda dahi görülemeyen kitlelerin işaretlenerek alınabilmesine olanak veriyor.  Normal mamografiye göre daha düşük dozda radyasyon ile çekilen dijital mamografiden elde edilen görüntüler, çok yüksek çözünürlüklü olduğu için ekran üzerinde detaylı incelenebiliyor. Memorial Ankara Hastanesi Radyoloji Bölümü Uzmanları, dijital mamografi ile ilgili bilgi verdi.

Dijital Mamografi Nedir?

Dijital mamografi meme kanserinin taramasında ve erken teşhisinde kullanılan düşük dozda X-ışını ile çekilen bir görüntüleme yöntemidir. Bir çeşit memenin röntgen filmidir. Dijital mamografi sayesinde kanserli hücre çok küçükken kolaylıkla tedavi edilebilecek bir aşamadayken teşhis edilebilmektedir.

Dijital Mamografi Hangi Hasta Grubuna Uygulanır?

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) 40 yaş üstü tüm kadınların yılda bir kez mamografi tetkikini tarama amaçlı yaptırmasını önermektedir. Tarama mamografisi belirtilerin görülmediği durumlarda kontrol amaçlı yapılan bir mamografi türüdür. Mamografi ayrıca teşhis amaçlı da yapılabilir. Memede ele gelen kitle varlığı, meme başı çöküntüsü, cilt sertleşmesi, meme implantı ya da memeden sıvı gelmesi gibi durumlarda teşhis amaçlı mamografi önerilebilir.

Ailede meme kanseri öyküsü varsa daha erken yaşlarda da yaptırılması gerekli görülebilir.

Dijital Mamografinin Avantajları Nelerdir?

Meme kanseri ülkemizde kadınlarda en sık görülen kanser türüdür. Erken evredeki meme kanserlerinin çoğu elle muayene ile de herhangi bir belirti vermediğinden, meme kanserinin teşhisinde düzenli olarak yapılan taramalar çok önemlidir. Dijital mamografinin özellikleri arasında görüntülerin çözünürlüğünün yüksek olması, mikroskopik in-situ kanser hücresinin tespit edilebilmesi, mikrokalsifikasyon denilen kireçlenme alanlarının saptanabilmesi, ele gelemeyecek kadar küçük nodüllerin görülmesi ve görülemeyen kitlelerin işaretlenerek alınabilmesine olanak sağlayan bir yöntemdir.

Dijital mamografinin bir diğer avantajı da film-banyo işlemine gerek kalmadığı için çekim ve inceleme sürecinin kısa olmasıdır.

Dijital Mamografi Nasıl Uygulanır?

Tıpkı klasik mamografi gibi ışın tüpü ve meme dokusunu araya alan bir plak ile meme dokusu bir miktar sıkıştırılır. Genel olarak her memenin önden ve yandan iki farklı pozisyonda görüntüleri elde edilir. Eğer şüpheli bir bulgu var ise tanı koymaya yönelik ek görüntülerin çekilmesi gerekebilir. Işınlar meme dokusunu geçerek elektronik ortama aktarılır ve çekilen görüntüler radyoloğun değerlendireceği büyük dijital ekranlara yansıtılır.

Dijital Mamografi ile İlgili Sık Sorulan Sorular

Dijital mamografi çekimi öncesinde nasıl bir hazırlık yapmak gerekir?

• Meme dokusu hassas olan hastaların dijital mamografi randevuları ağrı ve hassasiyeti artıracağı için adet öncesi döneme ayarlanmamalı,
• Memelere veya koltuk altlarına görüntüyü bozabileceği için deodorant, talk pudrası veya losyon sürülmemeli,
• Tetkiki yapan teknisyen aile hikayesi, ameliyat durumu ve hamilelik ihtimali gibi konularda hasta tarafından uyarılmalı
• Bir önceki çekim ile ilgili tüm evraklar mutlaka getirilmeli

Mamografi hangi hastalıkların teşhisinde kullanılır?

• Mamografi meme kanserinin teşhisinde kullanılmakatdır.  
• Meme muayenesinde saptanamayacak kadar küçük kitlelerin teşhisinde kullanılır.

Dijital mamografinin klasik mamografiden farkı nedir?

Dijital mamografinin normal mamografiden farkı; görüntünün röntgen filmi yerine, elektronik bir dedektör kullanılarak bilgisayar ortamında oluşturulması ve değerlendirilmesidir. Dijital mamografide memenin aldığı radyasyon dozu normal mamografiden düşük olup 1/10’u kadardır. Elde edilen dijital mamografi görüntüleri, çok yüksek çözünürlüklü büyük monitörlerde üzerinde büyütme, parlaklık ve kontrast ayarları yapılarak detaylı incelenebilir. Ayrıca önceki incelemeler ile bilgisayar ortamında karşılaştırılabilir ve saklanabilir.

Dijital mamografi çekimi ağrılı bir işlem midir?

Dijital mamografi işlemi sırasında sıklıkla ağrı değil sadece bir miktar basınç hissedilir. Bunun nedeni meme dokusunun mamografi cihazının iki plakası arasına sıkıştırılmasından kaynaklanmaktadır.  Sıkıştırmanın çekimin tanısal değerinin artması bakımından çok önem taşıdığı unutulmamalıdır. Yeterli derecede sıkıştırma, özellikle yoğun meme yapısına sahip olan kadınlarda dokuların birbirinden daha fazla ayrışmasını sağlayarak olası bir kitlenin görülme olasılığını artırılabilmektedir. Bu konudaki rahatsızlığı en aza indirmek ve yumrunun tespit olasılığını artırmak için mamografi randevu tarihi adet başlangıcından 7-10 gün sonra, memenin en az hassas olduğu dönemde verilmektedir. Meme yoğunluğu, memenin büyüklüğü, hastanın yaşı, hastanın hassasiyet durumu, adet döngüsü, ameliyat durumu, teknisyene bağlı durumlara bağlı olarak hasta bir miktar rahatsızlık duyabilir. Ancak mamografi kalıcı ağrı yapmaz. Yeni cihazların daha az rahatsızlık verdiği hastalar tarafından bildirilmektedir.

Dijital mamografi güvenilir bir yöntem midir?

Dijital mamografi güvenilir bir yöntemdir. Ancak meme dokusu mamografi tetkikinde yoğunluğa bağlı üst üste geldiğinden gizlenmiş küçük kitleler görülmeyebilir. Bunun için Radyolog ultrason gibi ek görüntüleme isteyebilir.

Dijital mamografi hangi hasta grubuna uygulanır?

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) 40 yaş üstü tüm kadınların yılda bir kez mamografi tetkikini tarama amaçlı yaptırmasını öneriyor. Tarama mamografisi belirtilerin görülmediği durumlarda kontrol amaçlı yapılan bir mamografi türüdür. Mamografi ayrıca teşhis amaçlı da yapılabilir. Memede ele gelen kitle varlığı, meme başı çöküntüsü, cilt sertleşmesi, meme implantı ya da memeden sıvı gelmesi gibi durumlarda teşhis amaçlı mamografi önerilebilir.

Hangi sıklıkta dijital mamografi çekilmelidir?

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) 40 yaş üstü tüm kadınların yılda bir kez tarama amaçlı mamografi çekilmesini öneriyor. Doktorunuz eski mamogramınıza ve hastalık durumunuza göre farklı öneride bulunabilir.

Dijital mamografi ile meme kanserlerinin tümü saptanabilir mi?

Dijital mamografi meme kanserinin teşhisinde ilk başvurulan yöntemdir. Ancak mamografi tüm meme kanserleri vakalarını saptayamayabilir. Bunun için yoğun meme dokusu olanlarda küçük kitleler görülemeyebilir. Bu durumlarda radyoloji uzmanı ultrasonografi, tomosentez ve meme MR’ı gibi ek görüntüleme yöntemleri isteyebilir.

Dijital mamografinin yan etkileri var mıdır?

Mamografide bir miktar radyasyon dozu alınmaktadır. Ancak bu doz çok düşük olup, ihmal edilebilecek düzeydedir. Üç ayda atmosferden alınan doza veya uçakla Amerika seyahati yapıldığında alınan doza eşdeğerdir. Mamografi çekimine bağlı meme kanseri gelişimi ile ilgili bilimsel bir veri henüz bulunmamaktadır. Ayrıca yapılan çeşitli çalışmalarda, tarama amaçlı mamografi ile meme kanserinden ölümlerin ortalama %20-40 oranında azaldığı görülmektedir. Bu nedenlerle kar/zarar oranı göz önünde alındığında radyasyon nedeniyle mamografiden kaçınılması gereksizdir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.