Tüm Vücut MR Nedir?

Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR) ile tüm vücut alanlarındaki hastalıkların tanı ve takibi tıbbi görüntüleme yöntemiyle yapılabiliyor. MR yumuşak dokuların, kemiklerin ve organların yapısının ve hastalıklarının yüksek kontrast çözünürlükte görüntülenmesine olanak sağlıyor. MR’de, güçlü manyetik alan ve radyofrekans dalgaları kullanılarak görüntüler oluşturuluyor. MR radyasyon içermiyor. Günümüzde gelişen teknoloji sayesinde hızlı ve yüksek çözünürlüklü görüntüleme yapabilen MR cihazları ve yazılım programları ile tüm vücut 50-55 dakikada içinde görüntülenebiliyor. Bu yöntem, beyin ve boyun dahil olmak üzere birçok organdaki tümörlerin erken dönemde teşhisinde rol oynuyor. Tüm Vücut Manyetik Rezonans görüntüleme sistemi şu an ülkemizde başta Memorial Sağlık Grubu olmak üzere sayılı noktalarda yapılabiliyor. Memorial Şişli Hastanesi Radyoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Özdil Başkan, Tüm Vücut MR ile ilgili bilgi verdi.

Tüm Vücut MR Nedir?

Tüm vücut MR ile baş-boyundan başlayarak tüm vücut alanları ayrı ayrı görüntülendikten sonra bilgisayar programlarıyla birleştirilerek tek parça halinde incelenebilmektedir. İnceleme sırasında normal olmayan bulgu saptandığında, o alana ve patolojiye yönelik özel görüntüleme yapılabilmektedir. Herhangi bir belirti ortaya çıkmadan önce vücuttaki kanser, enfeksiyon veya diğer patolojiler gibi olası rahatsızlıkları belirlemek de için yapılabilmektedir. Tüm vücut MR ile hastalıklar erken dönemde teşhis edilerek olası etkin tedavi yöntemlerinin uygulanmasını sağlamaktadır. Tüm vücut MR ile kanser riski ve endişesi taşıyan sağlıklı kişilerin radyasyon almadan tüm vücutlarının görüntülenmesinde yararlanılabilecek bir yöntemdir. Bu nedenle check-up amaçlı, tüm vücut tek seansta görüntülenebilmektedir. Diğer tarama ve “check-up” yöntemlerine ek olarak da uygulanabilmektedir.

Tüm Vücut MR Kullanım Alanları Nelerdir?

Tüm vücut MR,

• Herhangi bir belirtisi olmayan, özelikle kanser riski ve endişesi bulunan, diğer tarama testlerinin yanı sıra sağlık durumlarına genel bir bakış isteyen kişilere “check-up” amaçlı yapılabilir.
• Ailesel veya genetik olarak kanser riski taşıyan kişilere yapılabilir.
• Kanser tanısı bulunan hastalar için de kullanılır. Onkolojik hastalarda hastalığın tanısı, yaygınlığının gösterilmesi ve tedavi yanıtının değerlendirilmesinde kullanılabilir.
• Radyasyon içermediği için çocuk ve gebelerde MR (Manyetik Rezonans Görüntüleme) öncelikle tercih edilmektedir.
• Tüm vücut MR, meme, prostat, akciğer ve gastrointestinal sistemin uygun değerlendirilmesi için bu alanlara özel tarama ve görüntüleme yöntemleri ile birlikte kullanılmalıdır.
• Diz, omuz gibi eklemlerin değerlendirilmesinde, meme ve prostat görüntülemede, boyun, sırt ve bel fıtıklarının değerlendirilmesinde özel çekimler gerektiği için tanı için tüm vücut MR kullanılmaz.
• Damarların gösterilmesi için gerekli olursa kontrast madde kullanılarak tüm vücut MR anjiografi kontrast madde kullanılarak yapılabilir.
• Kalp damarlarında risk grubunda olan hastaların ise Koroner BT Anjiyografi ile “check up” yaptırması önerilmektedir.

Tüm Vücut MR Özellikleri ve Riskleri Nelerdir?

• Tüm Vücut MR radyasyon içermemektedir. Tarama testi için kullanımını olanaklı kılar. MR radyasyon içermediğinden çocuklarda ve 3. aydan sonra gereklilik durumunda gebelerde de güvenle kullanılabilir.
• Tüm Vücut MR, erken kanser tanısı, erken tedavi ve iyileşme şansına olanak tanıması en önemli faydasıdır.
•  Rutin MR yöntemlerindeki gibi eğer manyetik alanla uyumsuz metalik veya elektronik bir aparat vücudunuzda yoksa tüm vücut MR size zarar verecek bir yöntem değildir. Siz MR cihazına alınmadan bilgilendirme formu ve onam formunu okumanız ve onaylamanız istenecektir.

Tüm Vücut MR Nasıl Yapılır?

• Tüm vücut MR’da beyin, boyun, akciğer-göğüs kafesi, karın içi organları karaciğer, pankreas, böbrek, böbrek üstü bezi, mesane ve diğer organlar özel görüntüleme paketleri ile taranmaktadır. Erkeklerde prostat, kadınlarda rahim ve yumurtalıklar görüntülenebilmektedir. Bu alanların taranması sırasında kısmen kemik ve kas yapıları da görüntülenmektedir. Hareketli organların çekimi sırasında hastanın nefesini tutması istenmektedir. Hastanın nefes tutma isteğini yerine getirebilmesi için uykuya dalmaması gerekmektedir. Bu nedenle sağlıklı bir çekim için kişinin uyumlu ve şuuru açık olmalıdır. Tüm vücut yapıları rutinde uygulanan görüntüleme paketleri ile taranırken ek olarak tümöral dokunun saptanmasında özel yeri bulunan “tüm vücut difüzyon” MR, incelemesi de tüm inceleme alanlarına ayrı ayrı yapılıp bilgisayar programları ile birleştirilip 3-boyutlu olarak değerlendirilmektedir. Tüm vücut difüzyon MR yöntemi kanserli doku ve lenf bezlerinin tanımlanmasında da önemlidir.

Tüm Vücut MR Hakkında Sık Sorulan Sorular 

Tüm Vücut MR öncesi hangi hazırlıklar yapılıyor?

Tüm Vücut MR işlemi yapılacak hasta, öncelikle alanında uzman bir radyoloji teknisyeni tarafından karşılanarak çekim için hazırlanmaya başlanmaktadır. Hastaya öncelikle hastane önlüğü giydirilmektedir. Baş ve boyun bölgesinin MR görüntülemesi sırasında yüze sürülen madde ve makyaj malzemesi görüntüyü bozduğu için kullanılmaması önerilmektedir. Takı ve diğer aksesuarların tamamen çıkarılması istenmektedir. Saatler, kredi kartları, işitme cihazları, iğneler, saç tokaları, metal fermuarlar, çıkarılabilir dişler, kalemler, cep boyutunda kesici aletler ve gözlükler, vücut “piercing”leri, cep telefonları, elektronik eşyaların MR odasına girmesine izin verilmemektedir. Çoğu durumda, özellikle 2000 yılı sonrasında kullanılan birkaç tür dışında, metal implantları olan hastalar MR için güvenlidir. Ancak bazı koklear (kulak) implantlar, beyin anevrizma klip türleri, bazı eski kalp pillerine sahip kişiler güvenlik açısından değerlendirilmeden MR odasına alınmamalıdır. Hastanın vücudunda şarapnel, mermi veya diğer metallerden herhangi birisi varsa inceleme öncesi mutlaka bilgi vermesi gerekir. Tüm vücut MR incelemelerinde karın içi yapıların ve safra kesesinin değerlendirilebilmesi için 7-8 saat açlık gereklidir. Hareketli organların çekimi sırasında hastaya nefes tutması için komutlar verilir. Kişinin bu komutları yerine getirebilmesi için uykuya dalmaması gereklidir. Sağlıklı bir çekim için kişinin uyumlu ve şuurunun açık olması gerekiyor. Bazı MR incelemelerinde kontrast madde kullanılabilir. MR kontrast maddesi ‘gadolinyum’ içerir. Gadolinyum iyot kontrast alerjisi olan hastalarda kullanılabilir. Bir hastanın gadolinyum kontrastına alerjisi iyot kontrastına göre çok daha azdır. MR incelemeniz öncesinde kontrast madde, yiyecek ve ilaçlara karşı alerjiniz sorgulanacaktır. Mutlaka size verilen onam formuna belirtin ve sizi hazırlayan teknisyenle paylaşın. Herhangi bir ciddi hastalığınız veya geçirdiğiniz ameliyat varsa, sizi hazırlayan radyoloji teknisyenine söyleyin. İleri böbrek hastalığı gibi bazı durumlar, böbrek hastalığı olan hastalar için güvenli kabul edilen belirli gadolinyum kontrast türlerinin kullanılmasını gerektirebilir. Hastanelerimizde yalnızca güvenli olduğu belirtilen kontrast madde türevleri kullanılmaktadır. Böbreklerinizin normal çalışıp çalışmadığını belirlemek için kan testine ihtiyacınız olabilir. Hamile olma olasılığı varsa MR incelemesinden önce belirtilmelidir. MR 1990'lardan beri kullanılmaktadır. Hamile kadınlar veya anne karnındaki bebekleri üzerinde herhangi bir olumsuz etkisi bildirilmemiştir. Bununla birlikte, yapılacak işlemin yararı herhangi bir potansiyel riske göre ağır basmadığı sürece gebelerin ilk trimesterde MR çektirmesi önerilmez. Gebelerde gerekli olmadıkça MR kontrast madde kullanılmamalıdır.

Kanser şüphem var, tüm vücut MR yaptırabilir miyim?

Ailesinde kanser hastası olan, bu nedenle de kanser riski taşıyan kişilerin, herhangi bir belirtisi olmasa da bu endişesini gidermek için “check-up” programına MR incelemesi eklenebilir.

Hangi hastalık riski olan hastalar tüm vücut MR yapılır?

Ailesel ve genetik kanser riski taşıyan herkes MR incelemesi yaptırabilir. Bu sayede kanser tanısı bulunan kişiler birçok avantaj sağlayabilir. Onkolojik hastalarda hastalığın tanısı, yaygınlığının gösterilmesi ve tedavi yanıtının değerlendirilmesi için de kullanılabilir.

Tüm vücut MR’de radyasyon var mı?

MR, radyasyon içermediği için rahatlıkla tercih edilebilir.

Hamile ve çocuklara tüm vücut MR yapılır mı?

MR radyasyon içermediği için hamile anne adayları ve çocuklarda ihtiyaç duyulması halinde kullanılacak ilk görüntüleme yöntemi olmalıdır. Anne adaylarının 3 aylık hamilelik dönemini atlattıktan sonra MR yaptırması önerilmektedir.  

Tüm vücut MR incelemesine makyaj yaparak girilebilir mi?

MR incelemesinin daha güvenilir ve doğru bilgi vermesi için hastanın herhangi bir makyaj malzemesi kullanmaması ve tüm takılarını çıkarması gerekir.

Vücudunda herhangi bir metal parçası olan hastalara tüm vücut MR incelemesi yapılabilir mi?

Vücudunun herhangi bir yerinde şarapnel, mermi veya diğer metallerden herhangi birisi olan hastalar inceleme öncesi hekimine bilgi vererek MR incelemesini yaptırabilir.

Tüm vücut MR incelemesi için herhangi bir ilaç kullanılıyor mu?

Bazı MR incelemelerinde kontrast madde kullanılabilir. MR kontrast maddesi ‘gadolinyum’ içerir. Gadolinyum iyot kontrast alerjisi olan hastalarda kullanılabilir. Bir hastanın gadolinyum kontrastına alerjisi iyot kontrastına göre çok daha azdır. MR görüntüleri inceleme öncesinde kontrast madde, yiyecek ve ilaçlara karşı alerjiniz sorgulanacaktır. Mutlaka size verilen onam formuna belirtin ve sizi hazırlayan teknisyenle paylaşın.

Tüm vücut MR incelemesi için verilen kontrast madde alerji yapar mı?

Hastaların bazılarında MR incelemelerinde kullanılan kontrast maddesi ‘gadolinyum’ içerir. Gadolinyum iyot kontrast alerjisi olan hastalarda kullanılabilir. Bir hastanın gadolinyum kontrastına alerjisi iyot kontrastına göre çok daha azdır. Bu nedenle MR incelemesi öncesi hastanın kontrast madde, yiyecek ve ilaçlara karşı alerjisi olup olmadığını kendisine verilen onam formunda mutlaka yazarak kendisini hazırlayan teknisyene bilgi vermelidir.

Teşhis konulmuş başka bir hastalığım varsa tüm vücut MR yaptırabilir miyim?

Ciddi başka hastalığı olan veya geçirdiği bir ameliyat olan hastaların inceleme öncesi kendisini hazırlayan radyoloji teknisyenine mutlaka bilgi vermesi gerekir. İleri böbrek hastalığı gibi bazı durumlarda, hastalar için güvenli kabul edilen belirli gadolinyum kontrast türleri kullanılarak MR yapılabilir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.