Kolera Nedir? Kolera Belirtileri Nelerdir?

Kolera hastalığı, vibrio cholerae adlı toksijenik bir bakterinin neden olduğu akut, ishalli bir bağırsak enfeksiyonudur. Kolera genellikle kirli su ve kişisel hijyenin yetersiz olduğu yerlerde, içecek ve yiyeceklere bulaşması ile yayılır. Hızlı bir şekilde yayılan ve ciddi bir hastalık olan kolera, hastalarda şiddetli ishal ve dehidrasyona neden olarak ölüme sebebiyet verebilir. 

Kolera Hastalığı Nedir?

Kolera, vibrio cholerae bakterisinin bulaştığı yiyecek veya içeceklerin tüketilmesinden kaynaklanan, ishale neden olan bağırsak hastalığıdır. Kolera hastalığına uygun su kaynakları ve kanalizasyonun bulunmadığı az gelişmiş ülkelerde daha sık rastlanır. Modern kanalizasyon ve su arıtma altyapısına sahip, sanayileşmiş ülkelerde kolera hastalığı hemen hemen ortadan kalkmış olsa da Afrika, Güneydoğu Asya ve Haiti gibi daha az gelişmiş ülkelerde hala görülmektedir.

Kolera Hastalığı Neden Olur?

Kolera'nın nedeni, vibrio cholerae bakterisi ile kontamine olmuş yiyecek veya suyun tüketilmesi sonucu, bakterinin ince bağırsakta salgıladığı toksinlerdir. Bu toksinler bağırsaklardan büyük miktarlarda sıvı salgılanmasına neden olur ve buna bağlı olarak ishal ve vücutta hızla sıvı ve elektrolit (vücut tuzları) kaybı yaşanır.

Kolera Hastalığı Nasıl Bulaşır?

Kolera bakterisi dışkı yoluyla bulaşır. Hastalıkla enfekte olmuş kişinin dışkısı ile kontamine olmuş yiyecek veya suyun tüketilmesi ile hastalık bulaşır. Yiyecek ve içeceklere dışkı bulaşması gerekmemektedir, enfekte kişinin tuvaletini yaptıktan sonra elini doğru bir şekilde temizlememesi, ellediği yiyecek ve içeceklere bakterinin bulaşmasına neden olacaktır.

Kolera Belirtileri Nelerdir?

Kolera olan kişi bakteri ile enfekte olduktan 12 saat-5 gün içinde semptomları yaşamaya başlar. Kolera hastalığı bazen pirinç suyu gibi tanımlanan, şiddetli, aşırı sulu ishal ve kusma belirtileri ile ortaya çıkar.

Kolera hastası yaklaşık 10 kişiden 1'i şu belirtileri yaşar:

• Bol sulu ishal
• Kusma
• Karın ve bacaklarda kramp
• Vücutta aşırı sıvı kaybı
• Şok
• Ağız kuruluğu
• İdrar çıkışında azalma
• Huzursuzluk
• Sinirlilik
• Kan basıncının düşmesi
• Cilt mukozalarında kuruma
• Cildin elastikiyetini kaybetmesi
• Kalp atışının hızlanması
• Gözlerin çukurlaşması

Kolera Hangi Sorunlara Neden Olabilir?

Kolera tedavi edilmediği takdirde hastada günde 10-15 litre sıvı kaybına neden olabilir.  Ciddi sıvı kaybı yaşayan hastalar saatler içinde şok ve ölümle karşılaşabilmektedir. Kolera hastalarda şu sağlık problemlerine de neden olabilir:

• Tansiyon düşüklüğü (Hipotansiyon)
• Kanda düşük potasyum (Hipokalemi)
• Kalp atım hızında artış
• Ağız kuruluğu
• Cilt elastikiyetinde azalma

Ayrıca tedavi edilmeyen koleranın hastada yarattığı ciddi dehidrasyon şunlara yol açabilir:

• Böbrek yetmezliği
• Şok
• Koma
• Ölüm

Kolera Nasıl Teşhis Edilir?

Kolera belirtisi ile hastaneye başvuran hasta, doktor tarafından fiziki muayene yapılır. Kolera teşhisinin kesin konulması için hastadan gaita(dışkı) örneği alınarak laboratuvara gönderilir. Gaita testinde Vibrio cholera bakterisinin görülmesi üzerine hastaya kolera teşhisi konularak tedavi planlaması yapılmaktadır.  

Kolera Hastalığından Korunmak için Neler Yapmak Gerekir?

Kolera hastalığından korunmak için öncelikle el hijyenine dikkat etmek, sağlıklı su ve gıda kullanmak gerekir. Kolera etkeni Vibrio cholerae kirli sularla çok kısa sürede, çok sayıda insana bulaşabilir. Koleradan korunmak için şunlara dikkat etmek gerekmektedir:

• Tuvalet sonrasında ve gün içinde gerektikçe eller su ve sabunla yıkanmalı.
• Su ve sabun bulunamayan durumlarda en az %60 alkol içeren el temizleyicileri kullanılmalı.
• Gıdayla temas, yemek yeme ve yemek hazırlama öncesinde eller mutlaka yıkanmalı.
• Kolera varlığında tuvalet, banyo, lavabo gibi kirli yüzeylerin dezenfeksiyonunda çamaşır suyu 10 kat sulandırılarak (1 birim çamaşır suyu 9 birim su) kullanılmalı. 

Koleranın yaygın görüldüğü bir ülke veya bölgelere seyahat edildiğinde şu önlemler alınmalıdır:

• Temiz olduğundan emin olunmayan sular içilmemeli.
• Şişelenmiş su ve içecekler tercih edilmeli.
• Temiz olduğundan emin olunmayan sular kaynatılarak, filtre edilerek veya içme suyuna özel dezenfektanları önerilen ölçülerde uygulayarak kullanılmalı.
• Diş fırçalamada musluk suyu kullanılmamalı, temizliğinden emin olunan sular kullanılmalı
• Buzlar temiz sudan hazırlanmamış olabileceği için dışarıda içeceklere buz konulmamalı.
• Yemeden önce soyulamayan, uygun şekilde temizlenemeyen taze meyve ve sebzelerden kaçınılmalı.
• İçecekler uygun şekilde şişelenmiş değilse sokak satıcılarından içecek ve yiyecek alınmamalı.

Kolera Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir?

Kolera sıklıkla ölümle sonuçlanabilen çok ciddi bir hastalıktır. Koleranın primer tedavisi kaybedilen sıvının ağız veya damar yoluyla yerine konmasıdır. Ağızdan alınan sıvılarla sıvı kaybının yerine konmasına çalışılır. Ciddi sıvı kayıplarında özellikle hasta bulantı ve kusma nedeniyle yeterli sıvı ve gıda alamıyorsa damar yoluyla sıvı verilmesi gerekebilir.

Kolera tedavisinde özellikle ciddi seyreden hastalarda sıvı tedavisi yanında hastalığa neden olan mikrobiyal etkene yönelik tedavi yapılır. Gebeler ve ciddi beslenme bozukluğu, HIV infeksiyonu gibi altta yatan hastalığı olan tüm hastalara kolera bakterilerine etkili antibiyotik tedavisi verilir. Antibiyotikler ishal süresini ve çıkarılan dışkı miktarını azaltarak daha hızlı iyileşmeye yardımcı olur. Antibiyotik tedavisine doktorunuz karar verecektir.

Kolera Hastalığı ile İlgili Sık Sorulan Sorular

Türkiye’de kolera hastalığı görüldü mü?

Ülkemiz ve bölgemiz de geçmişteki kolera salgınlarından etkilendi. 1831, 1855, 1865, 1892, 1915, 1960, 1970, 1994 yıllarında kolera salgınları görüldü. Bu salgınların 1831 ve 1835 salgını gibi bazılarında binlerce kişi yaşamını yitirdi. Ülkemizde son kolera salgınları 1970 yılında İstanbul ve 1994 yılında Ankara’da görüldü. 

Koleranın aşısı var mı?

Ağız yoluyla uygulanan zayıflatılmış canlı veya ölü kolera bakterileri içeren aşılar vardır. Kolera aşılarının koruyuculuğu yüksek değildir ve etki süreleri uzun değildir. Bu nedenle seyahate giden herkese rutin olarak uygulanması önerilmez. Kolera aşısı standard koruma ve kontrol önlemlerinin yerini alamaz.

Kolera bulaşması açısından kimler daha yüksek risk altındadır?

Koleranın aktif olarak bulaştığı bir bölgede kolera hastalarını tedavi eden sağlık çalışanları, kolera ile mücadele eden diğer çalışanlar ve temiz gıda ve suya ulaşamayanlar kolera bulaşması açısından daha yüksek risk altındadır.

Koleralı hasta ne zaman doktora gitmeli?

Kolera hastalığının hafif semptomları birkaç gün içinde kendi kendine geçebilir. Ancak şiddetli semptomlarınız varsa ve susuz kalmaya başlarsanız, tıbbi yardıma ihtiyacınız vardır. Çok hızlı bir şekilde sıvı takviyesi yapılması için tedaviye hemen başlanılmalıdır.

Kolera hamile ve çocuklara bulaşır mı?

Kolera ağız yoluyla bulaşan bir hastalık olduğu için dikkat edilmediği takdirde hamile kadınlar, çocuklar ve tüm insanlarda görülebilir.

Hamile ve kronik hastalığı olan kolera hastaları nasıl tedavi edilir?

Kolera hastalığının tedavisi hamile ve ciddi beslenme bozukluğu, HIV infeksiyonu gibi altta yatan hastalığı olan tüm hastalara kolera bakterilerine etkili antibiyotik tedavisi verilir. Antibiyotikler ishal süresini ve çıkarılan dışkı miktarını azaltarak daha hızlı iyileşmeye yardımcı olur.

Kolera hangi sistemin hastalığıdır?

Kolera Vibrio cholerae bakterisinin etken olduğu infeksiyöz bir sindirim sistemi hastalığıdır.

Su kirliliği koleranın dışında hangi hastalıklara neden olur?

Kirli sular ishal, kolera, amipli ve basilli dizanteri, tifo, hepatit A, çocuk felci gibi hastalıkların bulaşmasına neden olabilir.

Kolera hastalığı ilk ne zaman ortaya çıktı?

İlk kolera pandemisi (tüm dünyaya yayılan salgın) Hindistan’da Ganj deltasında Jessore’da bir salgınla başlamıştır. Hastalık ticaret yollarını izleyerek hızla Hindistan’ın çoğuna, Myanmar’a ve Sri Lanka’ya yayılmıştır. Bunun sonrasında son 200 yılda yedi kolera pandemisi görülmüştür. Yedinci kolera pandemisi şu anda devam etmektedir. Afrika, Güneydoğu Asya, Hindistan ve çevresi ve Haiti’de kolera hastalığı varlığını sürdürmektedir. Her yıl dünyada 1.3-4 milyon kolera vakası görüldüğü ve 21 bin ile 143 bin kişinin öldüğü tahmin edilmektedir. 

Kolera kirli su ilişkisi bağlamı 1854 yılındaki bir vakayla örneklendirilebilir. Tarihler 1854 yılını gösterdiğinde Londra’da kolera salgını sırasında John Snow harita üzerinde kolera vakalarının yerlerini işaretlemiş ve bunun sonucunda salgının kaynağı olduğunu saptadığı tulumba mühürlenmiş ve salgın kontrol altına alınmıştır.

Müsilaj (deniz salyası) koleraya neden olur mu?

Öte yandan 'Müsilaj yani deniz salyası koleraya neden olur mu?' sorusu da gündeme geliyor. Uzmanlar deniz salyasının koleraya neden olmayacağını ifade ederken Marmara Denizi'nin kirli alanlarında bulaşıcı hastalıklara maruz kalınmaması için denize girilmemesi gerektiği uyarısında bulunuyor. 

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.