Greyfurtun faydaları nelerdir?

Greyfurt nasıl bir meyvedir?

Tropik bir meyve olan greyfurt, mineral ve vitamin açısından zengin sulu bir meyvedir.  Kalorisi düşük olan greyfurt aynı zamanda ekşi, biraz acımsı ve ağızda bıraktığı tuzlu tadıyla yemeklerde de kullanılabilmektedir. Greyfurt, bol miktarda C vitamininin yanı sıra tokluk hissi veren lif ve pektin içermektedir. Rengi pembe olan çeşidi genellikle sarı olanlardan daha tatlıdır ve hücreleri koruyan karotenoid olan likopen açısından zengindir. Turuncudan kırmızıya kadar geçiş renkleri olan greyfurt, aynı zamanda diyete yardımcı olan meyveler arasında sayılmaktadır. Tüm turunçgiller gibi az kalorilidir, neredeyse hiç yağ içermez ve sağlıklı tüm değerli bileşenleri içerir.

Greyfurtun çeşitleri nelerdir?

Ülkemizde Akdeniz ikliminin olduğu kuşak boyunca yetiştirilen greyfurt; büyüklük, şekil, renk, kabuk kalınlığı, çekirdek içeriği ve tat bakımından büyük farklılıklar göstermektedir. Dünyada yetiştirilen yaklaşık 20 greyfurt çeşidi ekonomik öneme sahiptir. Geleneksel açıdan ünlü ‘Jaffa’ gibi beyaz etli, ekşi ve acı çeşitleri bulunmaktadır.  Ağırlıklı olarak ABD’de ‘Ruby Red’  veya ‘Redblush’ gibi isimlerle bilinen greyfurtun daha tatlı olan pembe renkli çeşitleri ise Avrupa’daki Akdeniz iklim kuşağında yetiştirilmektedir.

Greyfurtta hangi vitamin ve mineraller vardır?

Greyfurtun pembe rengi, domatesi de kırmızıya çeviren bitki pigmenti olan likopenden kaynaklanmaktadır. Likopenin, kardiyovasküler hastalık ve bazı kanser türlerine yakalanma riskini azalttığına inanılmaktadır. Greyfurtun içeriğindeki C vitamini, bağ dokusunun gelişimi için önemlidir. Yaklaşık üç greyfurt, bir yetişkinin günlük 100 miligram C vitamini ihtiyacını karşılamaktadır. Ancak vücudun ihtiyacı olan C vitaminini sadece 3 greyfurt tüketerek almak uygun değildir. Greyfurtun içeriğindeki B vitaminleri ise vücutta çeşitli metabolik süreçlerde rol oynar.

Mineraller açısından greyfurt; potasyum, kalsiyum, magnezyum, demir ve fosfat içerir. Greyfurttaki ‘naringin’ meyveye acı tadını vermektedir. Ancak greyfurt ve greyfurt suyundaki naringin, ilaçlarla etkileşime giren bir maddedir. Greyfurtta bulunan diğer fitokimyasallarla birlikte rol oynamaktadır. Örneğin greyfurt suyu tüketmek bazı ilaçların etkisini zayıflatırken, bazı ilaçların etkisini de artırabilmektedir. Bu nedenle ilaç almak zorunda olanlar, greyfurt ve suyunu tüketme konusunda temkinli olmalıdır. İlaçların kullanma talimatlarındaki olası etkileşimleri her zaman dikkatlice okunmalı ve beklenmeyen etkileri hakkında uzman hekimlere bilgi verilmelidir.

Greyfurtta kalori var mı?

Greyfurtun yüksek C vitamini içeriği iyi bilinmektedir. 100 gram greyfurt vücudun ihtiyacı C vitamininin % 60'ını karşılamaktadır. Diğer turunçgillere oranla greyfurtun kalorisi çok düşüktür. 100 gramında ortalama sadece 40 ila 50 kilokalori vardır. Düşük kalori içeriği, büyük miktarda sudan kaynaklanmaktadır. Ayrıca 100 gram greyfurtta 8 gram şeker, çok az miktarda yağ ile çeşitli vitamin ve mineraller bulunur.

Greyfurt nasıl tüketilmeli?

Greyfurtu portakal gibi soymak biraz zordur. Meyveyi kabuğundan ayırmak çok kolay olmaz. Meyvenin her iki ucu bıçakla kesilmeli, yüzey üzerinde bölgeler bıçakla kesilerek belirlendikten sonra soyulmalıdır. Greyfurt ikiye bölünerek ya da küçük dilimlere ayırılarak da tüketilebilir.  

Greyfurtun kabuğu faydalı mı?

Narenciye kabukları flavonoidler ve hesperidin açısından zengindir. Kabuğun yenmesi, lipid seviyesini ve dolayısıyla kolesterol seviyesi düşürülebilir. Ayrıca kabukta büyük miktarda pektin vardır. Doğal lif sadece doyurmakla kalmadığı gibi, aynı zamanda kan şekeri seviyesini de düzenlemekte ve gastrointestinal şikayetleri azaltmaktadır. Bağırsak florasını koruyan lif, sindirim sistemini de uyarmaktadır. Greyfurt kabuğu, kabızlığa oldukça iyi gelmektedir.

Greyfurt kabukları (diğer turunçgillerin kabukları gibi) meyvelerden daha fazla vitamin içerdiğinden bağışıklık sistemini yoğun bir şekilde güçlendirmekte ve soğuk algınlığına karşı vücudu korumaktadır. Sinüs ve bronşlardaki mukusu gevşeterek, öksürük ve burun akıntısını azaltmaktadır. Üst solunum yolu enfeksiyonuna yakalananların, narenciye kabuğu tüketerek rahatladığı gözlenmiştir. Ayrıca greyfurt kabuğunun içeriğindeki acı maddeler metabolizmayı uyarmaktadır. Kilo vermek isteyenler, narenciye kabuğu tüketerek yağ kaybını sürdürebilir. Öte yandan, narenciye kabuğundan lezzetli çaylar da yapılabilmektedir. Ancak günde ikiden fazla tüketilmemesi önerilir.

Greyfurt hangi ilaçlarla tüketilmemeli?

Greyfurt ve greyfurt suyu doğum kontrol hapı, kolesterol düşürücü ilaçlar (etkin maddesi lovastatin gibi statinler) ve antihipertansif ilaçlar veya kalp ilaçları (amlodipin gibi kalsiyum kanal blokerleri) gibi bazı ilaçlarla etkileşime girebilmektedir. Etkileşim ilaçtan ilaca göre değişmektedir. Greyfurt, ilacın etkisini artırabilmekte ya da azaltabilmektedir. Yan etki riskini artırabilmekte ve bazı ilaçları zehirli hale gelecek kadar yoğunlaştırabilmektedir. Bunun sonucu olarak kullanılan ilacın etkisinin zayıflaması hastalığın semptomlarının yeniden alevlenmesine neden olabilmektedir. Bunun yanı sıra, vücuttaki belirli bir enzimi inhibe eden ikincil bitki maddeleri olan furokumarinlere bağlıdır ve bu da vücuttaki aktif farmasötik bileşenlerini parçalamaktadır. Greyfurt veya greyfurt suyu tükettikten sonra, birçok ilacın etkileri ile ilgili olarak metabolizma karışabilmektedir. Nedeni ise greyfurtun içeriğinin bağırsak duvarındaki sitokrom CYP3A4’ü engellemesi yani inhibe etmesinden kaynaklanmaktadır. İlaçların bir kısmı CYP3A4 enzimi tarafından parçalandığı için kandaki konsantrasyonlarında azalma olabilmektedir. Bu süreç greyfurt yenildikten birkaç saat sonra başlamakta ve birkaç gün sürebilmektedir. Greyfurt ve greyfurt suyu metabolizmayı 72 saate kadar etkilemektedir. İlaçların çoğu CYP3A4 yoluyla metabolize edildiğinden, örneğin yüksek tansiyon, depresyon, kardiyak aritmiler, nöroleptikler, anti-epileptikler veya kolesterol düşürücü ilaçlar alındığında greyfurt beklenen etkiyi azaltmaktadır. Bunun için; 

• Sürekli kullanılması gereken kolesterol ilaçları,
• Kalp ritim bozukluğu için kullanılan ilaçlar,
• Kan sulandırıcı ilaçlar,
• Psikolojik hastalıklar için kullanılan antidepresanlar,
• Bir grup tansiyon ilaçları ve kortikosteroidler.

Bu ilaçları kullananların greyfurtu tüketmeden önce uzman hekime danışması gerekir.

Greyfurtun zararı var mı?

Ne yazık ki turunçgillerin tümü her durumda olumlu etkilere sahip değildir. Sindirim sisteminin parçalamada zorlandığı meyve asidi içeren bazı meyveleri tüketirken dikkat edilmelidir. Dolayısıyla günde 1’den fazla greyfurtun tüketilmesi önerilmemektedir. Ayrıca cildin asitle temas ettiği yerlerde, döküntü veya ağız bölgesinde kızarıklık görülebilmektedir.

Greyfurtu şeker hastaları tüketmeli mi?

Diyette en iyi sonucu almak için greyfurt kesinlikle gözetim altında tüketilmelidir. Beslenme planı çeşitli ve dengeli olmalıdır. Greyfurt ve greyfurt suyu vücudun drenajına yardımcı olmaktadır. Ancak unutulmamalıdır ki, greyfurtun yağ yakımı konusunda doğrudan değil dolaylı etkisi bulunmamaktadır.

Bu nedenle greyfurtu tüketmenin yanı sıra düzenli egzersiz yapılmalı, dengeli beslenmeye dikkat edilmelidir. Aksi takdirde greyfurt tüketerek kilo vermek mümkün olmayacaktır. Greyfurttaki faydalı etki, naringenin adı verilen bir flavonoid tarafından üretilmektedir. Bu madde diğer turunçgillerde de bulunmaktadır. Naringenin, karaciğerin yağ yakmasına yardımcı olan belirli proteinleri aktive ettiği bilinmektedir. Diyabet hastaları, diyetlerine greyfurtu dahil edebilirler. Ancak porsiyon miktarını beslenme uzmanlarının belirlemesi gerekir.

Greyfurtun cilde yararı var mı?

Meyve bol miktarda C vitamini içerir. C vitamini, cildin pürüzsüz ve taze görünmesini sağlayan kolajen oluşumu için önemlidir. Bağ dokusu C vitamini sayesinde daha sağlıklı olurken, yaraların iyileşmesi hızlanır. Ciltte koyu lekelerden muzdarip olanlar düzenli olarak narenciyeleri tüketmelidir. Ayrıca greyfurtta bulunan potasyum güneşin zararlı ışınlarına karşı koruma sağlamaktadır. Bu sayede kırışıklıklar ve yaşlılık lekeleri azalmaktadır. Greyfurtta bulunan diğer bir bileşen olan doğal salisilik asit, ciltteki gözenekleri temizlemekte ve sivilcelerin çoğalmasını engellemektedir. Retinol antioksidan cildi esnekleştirmekte, hasarlı cildi yenileyerek pigmentasyonu tedavi etmektedir

Greyfurtun çekirdeği yararlı mı?

Greyfurt çekirdeğindeki maddeler, zararlı bakteriler ve virüsler ile mantarlar üzerinde ölümcül bir etkiye sahiptir. Bu etki uygun dozda kullanıldığında fark edilmektedir. Antimikrobiyal etkisi nedeniyle greyfurt çekirdeği en iyi doğal antibiyotikler arasında yer almaktadır.

• Greyfurt çekirdeği ekstresi ve sardunya yağı kombinasyonunun süper virüs olarak bilinen MRSA’a karşı en iyi antibakteriyel sonuçları sağladığı belirlenmiştir.
• Çekirdek, pankreas dokusunda iltihaplanma ile ilgili değişiklikleri önlemektedir. Bu koruyucu etkinin nedeni, greyfurt çekirdeği ekstresinde bulunan antioksidan maddesi olan flavonoiddir.
• Greyfurt çekirdeği kolesterol ve trigliserid seviyelerini düşürmektedir.
• Yüksek tansiyonu düşürmeye yardımcı olduğu için kardiyovasküler sistem üzerinde de olumlu etkiye sahiptir.

Greyfurt reçeli faydalı mı?

Reçel hazırlanırken aşırı ısıya maruz kalan greyfurtun bazı besin değerlerini kaybetmesi kaçınılmazdır. Reçellerdeki aşırı şeker miktarı da düşünüldüğünde ‘greyfurt reçeli faydalı mı?’ sorusunun yanıtı verilmiş olacaktır. Bunun için reçellerin pastörize edilerek yapılması uygundur.

Greyfurt zayıflamak için tüketilmeli mi?

• Greyfurt yağ yakmaz ancak içerisindeki lif ve yüksek su içeriği nedeniyle doyma hissi verir. Kan şekerini sabit tuttuğu için daha az açlık atakları yaşanır.
• Greyfurtun içeriğindeki yüksek su ve lif onu her mevsim çok lezzetli bir ferahlık haline getirmekle kalmaz, aynı zamanda hızlı ve belirgin bir tokluk hissi sağlayarak kilo vermeyi de çok daha kolay hale getirir.
• Greyfurtun yine yüksek lif içeriği, kan şekeri ve kolesterol seviyeleri üzerinde de faydalı bir etkiye sahiptir. Bu sadece kolesterolü düşürmekle kalmaz, aynı zamanda aşermeye yol açtığı bilinen kan şekerinin hızlı yükselmesini de önler.

Greyfurtu gebeler tüketmeli mi?

Hamilelik sırasında herhangi bir ilaç kullanmıyorsa, greyfurt ve greyfurt suyu tüketmek güvenlidir. İlaç kullanılıyorsa prospektüs kesinlikle okunmalı ve uzman hekime sorulmalıdır.

Emzirme söz konusu olduğunda ise greyfurtu tüketmek sorun olabilmektedir. Anne sütüyle bebeğe geçen çok fazla asit, bebeklerde gaz sancısına yol açabilmektedir. Ancak bebeklerin anne sütüyle geçen farklı gıdalara aynı şekilde tepki vermediği de bilinmektedir. Anneler bunu deneyerek bulmaktadır. Emziren annelerin narenciyelerle ilgili endişesi varsa çok miktarda narenciye tüketilmemelidir. Sindirim sürecinin sonunda anne sütüyle geçen besin değerlerinin bebekteki tepkisi gözlenmelidir. Ayrıca, asitli yiyeceklerin dışkıyla atılması sürecinde bebeklerde pişik ve cilt sorunlarına neden olabileceği unutulmamalıdır.   

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.