C Vitamini Faydaları Nelerdir? C Vitamini Hangi Besinlerde Bulunur?

C Vitamini Nedir?

Suda çözünebilen bir vitamin olan C vitamini (askorbik asit), özellikle portakal, mandalina, greyfurt ve limon gibi turunçgillerde yer alan, bağışıklık sistemini güçlendirerek vücuttaki dokuların onarımı ve büyümesi için önemli bir antioksidan kaynağıdır.

Yapılan çeşitli araştırmalar, C vitamininin vücudun her bölgesindeki dokuların büyümesi ve onarımı için gerekli olduğunu göstermektedir. C vitamini, yaraları iyileştirmeye, dişleri, cildi ve kıkırdağı onarmaya ve korumaya yardımcı olur. C vitamini ayrıca bir antioksidan olarak, vücutta belirli kanserleri ve kalp hastalıklarını önlemeye veya geciktirmeye yardımcı olur, sağlıklı yaşlanmayı desteklemeye yardımcı olabilecek serbest radikallerle savaşır.  

Doğal olarak besin yoluyla alınabilen C vitamini ayrıca takviye olarak da kullanılabilir. Eğer C vitamini eksikliği belirlendiyse doktor kontrolünde düzenli olarak C vitamini takviyesi alabilirsiniz. 

C Vitamini Faydaları Nelerdir?

C vitamini öncelikle güçlü bir antioksidandır. C vitamini, hücreleri serbest radikallerin etkileri ve neden olabileceği kalp hastalığı, kanser ve diğer hastalıklara karşı korur. Cilt, kıkırdak, tendon, bağ ve kan damarlarının yapımında rol alan kolajen yapımına yardım eder.  C vitamini yaraların iyileşmesi, kemik ve diş sağlığı için gereklidir.

C vitamininin başlıca faydaları şu şekilde sıralanabilir:

• Güçlü bir antioksidandır
• C vitamini bağışıklığı güçlendirir
• Soğuk algınlığı ve grip semptomlarını giderir
• Kan basıncını düşürür
• Demir emilimini artırır
• C vitamini diş eti hastalıklarına iyi gelir
• Saç ve cilt sağlığını destekler
• Yaraların hızlı iyileşmesini sağlar
• Antikanser bir etki yaratabilir
• Kalp-damar hastalıkları riskini azaltır
• Göz sağlığını korur
• Beyni güçlendirir
• Duygusal stresin giderilmesine destek olur
• Alerjilerin hafifletilmesine yardımcı olur

C vitamini güçlü bir antioksidandır

Antioksidanlar, hücreleri korumak ve serbest radikalleri stabilize ederek ve silerek hasarı sınırlamak için hareket eder. Sonuç olarak C vitamini, E vitamini ve Beta karoten alımı vücudun daha genç kalmasına ve vücut sağlığının korunmasına yardımcı olur. C vitamini de güçlü antioksidan kaynağı olduğu için bu potansiyel faydaları içerir.

Ayrıca yapılan araştırmalar, C vitamini tüketmenin kandaki antioksidan seviyesini yüzde 30'a kadar artırabileceğini gösterir.

C vitamini bağışıklığı güçlendirir

C vitamininin en güçlü faydalarından biri bağışıklığı güçlendirmesidir. C vitamininin sağladığı bu güç temelde antioksidan varlığından gelir. C vitaminini hem besinlerden hem de takviyeler aracılığıyla alarak bağışıklığınızı güçlendirebilir ve hastalıklara karşı daha dirençli bir hale gelebilirsiniz.

Soğuk algınlığı ve grip semptomlarını azaltır

Soğuk algınlığı ve grip gibi hastalıkların panzehirlerinden biri de C vitaminidir. Özellikle portakal, mandalina, greyfurt, limon gibi turunçgiller ve C vitamini içeren sebzelerin tüketimi grip sürecinde semptomları azaltır ve kişinin daha kısa sürede iyileşmesini sağlar. Ayrıca bu süreçte C vitamini takviyeleri de işe yarar.

C vitamini kan basıncını düşürmeye yardımcı olur

C vitamini suda çözünür olduğundan, böbreklerin vücuttan daha fazla sodyum ve su atmasına neden olan bir idrar söktürücü görevi görür. Bu durum da kan damarı duvarlarını gevşeterek kan basıncı seviyelerinin düşmesine yardımcı olur.

C vitamini demir emilimini artırır

C vitamini bakımından zengin meyvelerin temel tahıllardan ve bakliyatlardan elde edilen demirin biyoyararlanımını artırdığı saptanmıştır.

C vitamini diş eti hastalıklarına iyi gelir

C vitamini, diş eti iltihaplarını iyileştirmesi başta olmak diş etini ve diş minesini koruyarak güçlendiren vitaminlerden biridir.

C vitamini sağlıklı cilt ve güçlü saçlar için faydalıdır

C vitamini alımı cildin kuruluğunu azaltmaya yardımcı olur ve cildine nem sağlar. Askorbik asit ciltteki suyu tutar, kuru ve yağlı olmasını engeller. C vitamini, protein kolajenini oluşturmaya yardımcı olması yukarıda bahsedilen demir emilimini artırmasıyla birlikte sağlıklı bir cilt ve güçlü saçlar için fayda sağlar.

Yaraların çabuk iyileşmesine yardımcı olur

Cilt, kas ve diğer dokularda bulunan C vitamini, vücudun kolajen üretmesine yardımcı olur. C vitamini eksikliği olan kişilerin vücutları daha az kolajen üretebileceğinden yara iyileşmesi daha yavaş olabilir. C vitamini, kolajen oluşumunu aktive ederek hızlı yara iyileşmesine yardımcı olan askorbik asit içerir. C vitamini ve E vitamininin bası yaraları ve yanıklar için diğer oral tedavilerle kombinasyonu hızlı iyileşmeye yardımcı olur.

Katarakt ve yaşa bağlı makula dejenerasyonu riskini azaltır

C vitamini katarakt riskini azaltabilmesinin yanında yaşa bağlı makula dejenerasyonunun ilerlemesini de yavaşlatabilir.

Vücuttaki enflamasyonu azaltmaya yardımcı olur

C vitamini; kızarıklık ve tahriş gibi iltihaplanma belirtilerini azaltmaya yardımcı olan bir antioksidanın yanı sıra güçlü bir iltihap önleyicidir. Topikal C vitamini akne, sedef hastalığı gibi çeşitli cilt koşullarında iltihabı hafifletir.

Ruhsal problemlerden kurtulmaya yardımcı olabilir

Kimyasallara maruz kalmanın getirdiği fizyolojik ve duygusal stres kaynaklarından uzaklaşılmasında C vitamini yardımcı olabilmektedir.

C vitamini alerjilerin hafifletilmesine destek olur

Özelikle bahar aylarında alerjiler artış gösterir. C vitamini vücuttaki histamini azaltır. C vitaminini belirli miktarlarda almak bahar aylarında artan alerjilerin de hafiflemesine yardımcı olabilmektedir.

Antikanser bir etki yaratabilir

C vitamini, antioksidan içeriği sayesinde vücudu serbest radikallerin zararlı etkilerinden korumaya yardımcı olarak kanserli hücrelerin oluşumunu önleyici bir etki sunabilir ancak tek başına C vitamini bunun için yeterli değildir.

Beyni güçlendirir

C vitaminindeki antioksidan özellikler beyin aktivitelerini güçlendirerek yaşlanmaya bağlı beyin hasarlarına karşı koruyucu olabilir.

C Vitamini Hangi Besinlerde Bulunur?

Meyve ve sebzeler en iyi C vitamini kaynaklarıdır. Özellikle turunçgillerden portakal, mandalina, limon ve greyfurtun yanı sıra kivi, çilek, kuşkonmaz, kuşburnu, böğürtlen, kavun, brokoli, kırmızı lahana, brüksel lahanası, ıspanak ve kırmızı biber C vitamini yönünden zengin besinler arasında yer alır.

İçeriğinde C vitamini bulunan besinler şöyledir:

• Portakal, mandalina, greyfurt, limon
• Kivi
• Çilek
• Kuşkonmaz
• Kavun
• Brokoli
• Ispanak
• Kırmızı biber
• Tatlı patates
• Brüksel lahanası
• Roka, maydanoz, marul
• Yeşil biber
• Domates ve domates suyu
• Böğürtlen
• Papaya
• Asma yaprağı

Bazı gıdalardaki C vitamini içeriği tablosu ise aşağıdaki gibidir:

DV = Günlük Değer

C Vitamini Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

C vitamininin vücuttaki aşırı eksikliğine skorbüt adı verilir. Bu eksiklik ise vücutta birtakım semptomlara yol açabilir. C vitamini eksikliği belirtileri genel olarak anemi, halsizlik, eklemlerde ağrı, ciltte bozulmalar, diş eti iltihabı, yaraların geç iyileşmesi, saçların kuruması ve bağışıklığın düşmesine bağlı olarak enfeksiyonların ağır seyretmesidir. 

C vitamini eksikliği vücutta şu belirtilerle ortaya çıkar:

• Anemi
• Halsizlik
• Eklemlerde ağrı
• Ciltte bozulmalar
• Diş eti iltihabı
• Yaraların geç iyileşmesi
• Saçların kuruması
• Bağışıklık sisteminin zayıflaması
• Enfeksiyonların ağır seyretmesi

C Vitamini Faydaları Hakkında Sık Sorulan Sorular

Günlük C vitamini ihtiyacı ne kadardır?

Yetişkinlerin ortalama günde 80 mg C vitaminine ihtiyacı vardır. Ancak sigara içenler vücutlarını ekstra oksidatif strese maruz bırakmaktadır. Nitekim sigara içen erkeklerde günlük C vitamini ihtiyacı 125 mg kadınlarda ise 110 mg’dir. Öte yandan hamile veya emziren kadınlar C vitaminine daha fazla ihtiyaç duyabilir.

C vitamini ne işe yarar?

C vitamini temelde bağışıklığı güçlendirir, yaraları iyileştirir, dişleri, cildi ve kıkırdağı onarıp korumaya yardımcı olur. Dokuları güçlendiren C vitamini ayrıca güçlü bir antioksidan olarak, vücutta belirli kanserleri ve kalp hastalıklarını önlemeye veya geciktirmeye de yardım eder. C vitamini sağlıklı yaşlanmayı desteklemeye yardımcı olabilecek serbest radikallerle de savaşır. Gıdalardan alınan C vitamini, osteoartritli kişilerde kıkırdak kaybı riskini de azaltmaya yardımcı olur.

C vitamini içeren meyveler nelerdir?

C vitamini yönünden zengin meyvelerin başında portakal, mandalina, greyfurt, kivi, çilek, kavun, kuşkonmaz, böğürtlen, papaya ve domates gelir.

C vitamininin cilde faydaları nelerdir?

Güçlü bir antioksidan olan C vitamini, ciltteki kolajen üretimini teşvik ederek cildin daha genç ve pürüzsüz kalmasına destek olur. Bununla birlikte C vitamininin ciltte koyu lekeleri giderme etkisi de söz konusu olabilir.

Fazla alınan C vitamininin yan etkileri nelerdir?

C vitamini 2 gramdan fazla alındığında çeşitli yan etkilere yol açabilir. Fazla C vitamini alımı aşağıdakileri de içeren bazı yan etkilere neden olabilir:

• Bulantı, kusma ve ishal
• Göğüste ağrılı yanma hissi
• Mide krampları veya şişkinlik
• Yorgunluk, uyku hali veya bazen uykusuzluk
• Baş ağrısı
• Cilt kızarması

Öte yandan bazı insanlarda, oral C vitamini takviyeleri, özellikle yüksek dozlarda alındığında böbrek taşına sebebiyet verebilir.

C vitamini takviyesine ihtiyacım var mı?

Vitaminlerin çoğu bitkisel ve hayvansal besinlerde bulunur. Karbonhidrat, yağ, protein gibi ana besin öğeleri ile yeterli miktarda yapılan dengeli beslenmede vücudun günlük vitamin ihtiyacı karşılanır. Nitekim genel bir görüş olarak vitaminleri vitamin haplarından ziyade doğal besin kaynaklarından almak en iyisidir. Çeşitli fizyolojik ve patolojik (Ateş, ishal, travma vs) durumlar, çevresel faktörler (İklim, coğrafi bölge) ve ilaç tedavileri vitamin gereksinimini artırabilir. Bu bağlamda C vitamini alımında eksiklik düşünülüyorsa doktor önerisiyle C vitamini takviyesi alınabilir.

Çocuğunuzda C vitamini eksikliği olup olmadığını nasıl anlarsınız?

C vitamini eksikliği; şiddetli bağırsak emilim bozukluğu veya C vitamini kaynaklarından kaçınan kötü beslenme alışkanlıkları olmadıkça, çocuklarda ve yetişkinlerde çok nadiren görülür. C vitamini eksikliğini teşhis etmek için özel kan testleri gerekir. Ancak C vitamini eksikliğinden kaynaklanan asıl durum çok nadir görülen iskorbüt hastalığıdır.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.