Bir bitki kimyasalı olan likopen, sebze ve meyvelere kırmızı rengini veren kırmızı karotenoid ve doğal bir antioksidan bileşiktir. Likopen doğal bir pigment olan karotenoidlere sahip, en güçlü antioksidan kaynaklarından biridir. Başta domates olmak üzere kırmızı ve pembe meyve-sebzelerde yaygın olarak bulunur. En güçlü doğal antioksidanlardan biri olarak bilinen likopen, ısıtıldığında hala etkisini gösterdiği için hem taze hem de işlenmiş gıdalarla beslenildiğinde katkı sağlayan bir kimyasaldır. Likopen, güçlü bir antioksidan kaynağı olduğu için vücudun serbest radikallere savaşmasına yardımcı olur ve oksidatif strese karşı vücudu korur.
Likopen Nedir?
Likopen, karotenoid adı verilen doğal bir pigment olduğu için özellikle domatese kırmızı rengini veren ve vücudun serbest radikallerle savaşmasına yardım eden güçlü bir antioksidan kaynağıdır.
Başta domates olmak üzere karpuz ve tatlı kırmızı biber gibi gıdalara doğal olarak kırmızı / pembe rengini veren karotenoid içeren likopen, güçlü bir antioksidan kaynağı olmasından dolayı vücudu oksidatif stresten korur ve serbest radikallerle savaşır. Ayrıca kalp hastalıklarına karşı da koruyucu etki gösteren likopenin kemik sağlığına da iyi geldiği düşünülür ve antikanser etkisinden söz edilir.
Gıda kaynaklarına ek olarak likopen, tablet, kapsül ve jel formunda besin takviyesi olarak da kullanılabilir.
Likopen Hangi Besinlerde Bulunur?
Likopenin en çok yer aldığı besin kırmızı rengini verdiği domatestir. Ayrıca likopen karpuz, greyfurt, papaya, mango, kayısı ve kuşburnu gibi besinlerde de yer alır. Güneşte kurutulmuş domates ve salça gibi domatesten elden edilen bazı ürünler de güçlü likopen kaynağıdır. Diğer yandan kuşkonmaz, hurma ve kırmızı biber gibi besinlerde de likopen bulunur.
Aşağıda yer alan şu besinlerde likopen bulunur:
Likopen Faydaları Nelerdir?
Güçlü bir antioksidan kaynağı olan likopen, bu sayede vücudu oksidatif stresten koruyarak serbest radikallerle mücadele eder. Bunun yanında kalp hastalıkları riskini azaltıcı etki sunan likopen cilt sağlığını destekler, kemik sağlığına iyi gelir, güneş kremi kadar olmasa da cildi güneşten korur ve bazı kanser türlerinin görülme riskini azaltabilir.
Likopen faydalarını şu şekilde sıralamak mümkündür:
- Hücre hasarına neden olan serbest radikallerle mücadele eder
- Kalp hastalıkları riskini azaltıcı etki sunar
- Cilt sağlığını destekler
- Kemik sağlığına iyi gelir
- Bazi kanser türlerinin görülme riskini azaltır
- Ağrı kesici etkisi söz konusudur
- Genç erkeklerde doğurganlığı artırabilir
- Görüş kalitesini yükseltebilir
- Hafıza kaybını önlemeye yardımcı olabilir
Likopenin vücutta sağladığı faydalar detaylı olarak şöyle açıklanabilir:
Hücre hasarına neden olan serbest radikallerle mücadele eder
Hücre hasarına neden olan serbest radikaller vücutta kanser, diyabet ve kalp hastalıkları gibi bazı hastalıklara zemin hazırlar. Bu noktada antioksidan etkisiyle devreye giren likopen, vücudun serbest radikaller ve oksidatif stresle mücadele etmesine destek olur.
Kalp hastalıkları riskini azaltıcı etki sunar
Kötü kolesterolü (LDL) azaltıp iyi kolesterol (HDL) düzeylerini artırıcı etki gösterdiği değerlendirilen likopen, bu sayede kötü kolesterolle birlikte kan damarlarında pıhtılaşma sonucu oluşabilecek kalp krizi ve felç gibi durumların riskini düşürebilir.
Cilt sağlığını destekler
Uzun süreli düzenli likopen kullanımının cilt kanserine yakalanma riskini düşürdüğü yönünde değerlendirmeler söz konusudur. Güneş kremi kadar olmasa da cildi güneşin zararlı etkilerinden koruyabilir. Ayrıca bilim insanları tarafından yapılan çalışmalar likopenin ciltteki prokollajen düzeylerini önemli ölçüde artırdığını göstererek yaşlanmanın neden olduğu cilt hasarını tersine çevirme potansiyeline sahip olduğunu göstermiştir.
Kemik sağlığına iyi gelir
Kemik metabolizmasını (kemik dokusunun sürekli üretimi ve parçalanması) olumlu etkileyen likopen, sağlıklı kemiklerin oluşumunda rol oynar.
Bazı kanser türlerinin görülme riskini azaltabilir
Likopen bakımından zengin besinler tüketen kişilerde, güçlü antioksidan etki sayesinde prostat kanserine yakalanma riski daha düşük görülmüştür. Ancak bu konuda daha fazla bilimsel çalışmaya ihtiyaç olduğu da aşikardır.
Ağrı kesici etkisi söz konusudur
Likopen, sinir ve doku hasarına bağlı olarak ortaya çıkan nöropatik ağrıyı hafifletme konusunda yardımcı olabilir.
Genç erkeklerde doğurganlığı artırabilir
Likopen tüketiminin genç erkeklerde doğurganlığı artırdığı yönünde çalışmalar bulunsa da bu durumun daha çok sayıda bilimsel çalışmaya gebe olduğu gerçeği de söz konusudur.
Görüş kalitesini yükseltebilir
Likopen, katarakt oluşumu önleyebilen ve yaşlılarda meydana gelme riski yüksek olan makula dejenerasyonu riskini azaltabilen özellikler barındırır.
Hafıza kaybını önlemeye yardımcı olabilir
En güçlü antioksidan kaynaklarından biri olan likopen, bu etkisi sayesinde hafıza kaybı şikayetlerini azaltarak daha güçlü bir hafızaya sahip olunmasına yardım edebilir. Bunun için diyet listenize likopen içeren besinler ekleyebilirsiniz.
Likopenin Yan Etkileri Var mı?
Aşırı likopen alımının cilt renginde değişimlere yol açabileceği görüşü olsa da bu durum yaşansa bile geçicidir. Genel olarak likopen herhangi bir yan etki veya risk içermez. Ancak bazı kişilerde yüksek likopen seviyelerine ulaşılırsa dikkatli olunmalıdır: Bu risk gruplarını şöyle ifade edebiliriz:
Likopen Hakkında Sık Sorulan Sorular
Günlük ne kadar likopen alınmalı?
Net bir rakam verilemese de günlük yaklaşık 10 mg likopen alımının sağlık açısından faydalı olduğu düşünülür. Bunun için özellikle domates, 1 bardak domates suyu ve 1 dilim karpuz tüketebilirsiniz.
1 domateste ne kadar likopen var?
Mevsiminde olan bir domatesin içinde yaklaşık 5-10 mg arası likopen yer alır.
Likopen nasıl artar?
Likopen, özellikle domates, karpuz, greyfurt gibi besinler tüketerek vücutta artış gösterir.
Likopen hangi rengi verir?
Karotenoid olan likopen, bu özelliği sayesinde besinlere kırmızı rengini verir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 15 Nisan 2024
Yayınlanma Tarihi: 10 Şubat 2024
