Progesteron hormonu nedir?

Progesteron hormonu nedir?

Progesteron hormonunun üretimi, hipofiz bezinin ön lobundan salgılanan lüteinizan hormon (LH) tarafından uyarılmaktadır.

Korpus luteum hormonu olarak da bilinen progesteron yumurtalıkta üretilen bir hormondur. Korpus luteum, yumurtalıktan bir yumurtanın salınmasını takiben üretilen geçici fonksiyonel yapıdır.

Yumurtlamadan sonra, yumurtalıklardan progesteron hormonu salgılanmaya başlar. Progesteron döllenmiş yumurtanın endometriuma tutunabilmesi için endometriumun gebeliğe uygun hale gelmesini sağlar. Araştırmalar, progesteron hormonunun erkeklerde sperm hareketliliğini ve yumurtaya girme yeteneklerini desteklediğini de göstermiştir. Kadın hamile kalırsa, korpus luteum ilk birkaç hafta progesteron üretmeye devam eder. Hamileliğin 12. haftasında progesteron hormonunu üretme görevini plesanta üstlenmektedir.  

Progesteron eksikliği kaçınılmaz olarak adet bozukluklarına yol açar. Östrojen hormonuna benzer şekilde, progesteron da kemikler, bağırsaklar veya kan damarları gibi diğer organ sistemleri üzerinde çeşitli etkilere sahiptir. Progesteron, hamilelik sırasında sadece yumurtalıklarda ve plasentada (plasenta) önemli miktarlarda üretilir. Ancak kadın hamile kalmazsa korpus luteum geriler ve progesteron seviyesi düşer. Sonunda adet gerçekleşir.

Progesteron hormonunun görevleri nelerdir?

Progesteron hormonunun rahim dışında da sayısız işlevi vardır: Ruh halini dengeleyici bir etkiye sahiptir ve uykuyu kolaylaştırır.

Hormon ayrıca cilt güzelliği açısından da önemli bir rol oynar. Progesteron, doku yıkımını önler ve yaşlanyı yavaşlatır. Bu nedenle cildin yaşlanmasını önlemek için progesteron içeren cilt kremleri kullanmak mantıklıdır.

Progesteron ayrıca, tekrarlayan düşükler durumunda hamileliği sürdürmek için tedavi edici olarak, doğurganlık tedavisinde ve östrojenlerle birlikte hormon replasman tedavisinde de kullanılır.

Progesteron, glandüler gelişimi ve yeni kan damarlarının gelişimini uyararak endometriumun hamileliğe hazırlamaya yardımcı olur. Bu, döllenmiş bir yumurtanın endometriuma tutunması için iyi bir ortam sağlar.

Hamilelik sırasında; yumurta döllenirse korpus luteum parçalanmaz ve progesteron üretmeye devam eder. Progesteron, rahmi beslemek için kan damarlarını uyarır. Ayrıca rahmi gelişmekte olan embriyoya besin sağlamaya yönlendirir. Plasenta oluştuktan sonra birincil progesteron üreticisi haline gelir. Progesteron seviyeleri hamilelik boyunca yüksek kalır. Bu yüksek seviyeler ayrıca vücudun hamilelik sırasında yumurtlamayı engeller. Bebek doğunca progesteron emzirmeyi tetiklemeye de yardımcı olur.

Erkeklerde progesteron, erkeklerin adrenal bezlerinde üretilir. Testesteron seviyesini ve sperm gelişimini etkiler.

Progesteron yüksekliği neden olur?

Yüksek düzeyde progesterona sahip olmak sağlığınız üzerinde herhangi bir olumsuz etkiye neden olmaz. Progesteron seviyeleri hamilelik sırasında doğal olarak yüksek seviyelere ulaşır.

Progesteron düşüklüğü etkileri nelerdir?

Düşük progesteron seviyeleri hem adet döngüsünü hem de doğurganlığı etkileyebilir. Progesteron eksikliği adet bozukluklarına yol açar. Progesteron, döllenmiş bir yumurta için iyi bir ortamın teşvik edilmesine de yardımcı olmaktadır. Progesteron seviyeleri düşük olduğunda, döllenmiş yumurtanın gelişmesi ve büyümesi daha zordur. Düşük progesteron seviyesi adet görmeme, düşük riski ve zayıf yumurtalık fonksiyonuna neden olabilmektedir.

Normal progesteron seviyesi nedir?

Progesteron seviyelerinin adet döngüsü boyunca dalgalandığını hatırlamak önemlidir, bu nedenle seviyeler ay boyunca değişebilir. Progesteron seviyeleri mililitrede nanogram (ng/mL) olarak ölçülür. Aşağıdaki çizelge, adet döngüsünün ve hamileliğin farklı noktalarında yetişkin bir kadın için normal progesteron seviyelerini göstermektedir.

Yumurtlama öncesi 1 ng/mL’nin altındadır.

Adet dönemi 5-20 ng/mL

İlk üç aylık dönem 11– 90 ng/mL

İkinci üç aylık dönem 25-89 ng/mL

Üçüncü üç aylık dönem 58-250 (veya fazlası) ng/mL’ dir

Menapoz sonrası 1 ng/mL’nin altındadır.

Progesteron erkeklerde çok daha düşük seviyelerde bulunur ve adrenal bez disfonksiyonundan şüphelenilmedikçe tipik olarak test edilmez. Normal seviyeler 0,20 ng/mL'den azdır.

Progesteron hormonu doğal olarak nasıl yükseltilir?

Eğer kişide progesteron hormonu düşüklüğü varsa uzman bir hekim kontrolünde ilaç ve takviye edici gıdalarla artırılabilmektedir. Sentetik olarak değiştirilmiş progesteron formları hormon tedavisinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Progesteron hormonunu yükselten besinler de tüketilebilir.

Progesteron hormonu hangi yiyeceklerde bulunur?

Hamilelik veya menopoz durumlarında vücuda ek destek sağlamak için doğal progesteron içeren besinler tüketilebilir. Bu besinler arasında; karabuğday, fıstık, yulaf, keten tohumu, pirinç, susam, buğday, fındık, badem, Antep fıstığı, ayçiçeği çekirdeği, sarımsak, kahve, kakao, siyah çay, ananas, muz, böğürtlen, hurma, çilek, incir, Hindistan cevizi, papaya, şeftali, vişne, karpuz, limon, erik, fasulye, patates, bezelye, salatalık, havuç, patates, bal kabağı, mercimek, mısır, maş fasulyesi, kereviz, soya, dereotu, maydanoz, kuşkonmaz, domates, patates bulunmaktadır.

Progesteron düşükse hamile kalınabilir mi?

Progesteron hormonu vücudu gebeliğe hazırlayan bir hormondur. Progesteron seviyeleri düşük olduğunda, döllenmiş yumurtanın gelişmesi ve büyümesi daha zordur bu da gebeliğin gerçekleşme oranını düşürmektedir.

Progesteron değeri ne zaman yükselir?

Progesteron hormonunun değeri yumurtlama döneminde ve hamilelik sırasında artmaktadır. 

Hamilelik belirtileri içeriğimiz için tıklayın. 

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.